Sertifikasız işçi çalıştırılan 40 meslekte ceza uygulaması başladı
Çalışma Bakanlığı 1 Ocak'tan itibaren 40 meslek için denetim yapıp sertifikasız çalıştırıldığı tespit edilen her işçi için 527 lira para cezası uygulayabilecek
Çalışma Bakanlığı 1 Ocak’tan itibaren inşaat, otomotiv, metal, enerji ve elektrik-elektronik sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde, 40 meslek için denetim yapıp sertifikasız çalıştırıldığı tespit edilen her işçi için 527 lira para cezası uygulayabilecek. Ancak 500 bin işçi kapsamdayken sadece 100 bininde sertifika var.
Beş sektörde kritik görevlerde bulunan 40 meslek mensubu işçiler için mesleki yeterlilik belgesi zorunluluğu 26 Mayıs 2016 tarihinde başladı. Sekiz meslekte zorunluluk ise 25 Mart 2017 tarihinde başlayacak. Bu mesleklerin 17’si inşaat, 7’si otomotiv, 10’u metal, 10’u enerji ve 4’ü elektrik-elektronik sektörlerinde yer alıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, söz konusu mesleklerde yaklaşık 500 bin kişi çalışmasına rağmen, sertifika alan işçi sayısının yetersiz kalması nedeniyle ceza uygulamasına başlamadan önce işverene 2016 yıl sonuna kadar süre tanıdı. Bu süre içinde gerçekleştirilen denetimlerde işverenlere sadece bilgilendirme ve rehberlik yapıldı. Bakanlığın yoğun çabaları ve teşviklerine rağmen şu ana kadar sadece 100 bin dolayında işçi sertifika alabildi. İş müfettişleri, bundan sonra yapacakları denetimlerde para cezası kesmeye başlayacaklar. Belirlenen 40 meslekte belgesiz işçi çalıştırdığı tespit edilen işverene, her bir işçi için 527 lira idari para cezası verilecek. Diğer 8 meslekte ceza uygulamasına ise 24 Mart 2017 tarihinden itibaren başlanacak. İşveren cezayı bir ay içinde ödemek zorunda olacak.
İşverenler, olası bir ölümlü iş kazasında hapis cezasıyla da karşı karşıya kalabilecek. Eğer kaza sonucu ölen işçinin sertifikasız olduğu tespit edilirse, işveren açısından, “dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmediği” gerekçesiyle Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesinde düzenlenen “taksirle öldürme” cezası devreye girecek.
Kanuna göre, taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılıyor. Birden fazla insanın ölümü halinde ise bu kez 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası söz konusu olabilecek. İşçiler, mesleki yeterlilik eğitimi vermek üzere yetkilendirilmiş kuruluşlardan aldıkları eğitimin ardından sınava girerek, başarılı oldukları takdirde sertifika alıyorlar. Bir işçinin bu sertifikayı alması, mesleğini bildiği ve işini iş sağlığı ve güvenliği kurallarına göre yapabildiği anlamına geliyor.
DİPLOMALI ÇALIŞANLARA BELGE ZORUNLULUĞU YOK
Mesleki Eğitim Kanunu’na göre ustalık belgesi almış olanlar ile Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için sertifika zorunluluğu aranmıyor. Üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olanlar da aynı alanda çalıştıkları takdirde sertifika zorunluluğuna tabi olmuyorlar.
Mesleki yeterlilik belgesini 2017’de alanlar, belge masrafı ile sınav ücretinin tamamı için devlet desteğinden yararlanacaklar. Belgeyi 1 Ocak 2018 ile 31 Aralık 2019 tarihleri arasında alanlara ise belge masrafı ve sınav ücretinin yarısı tutarında destek sağlanacak. Bu destekler, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Bir kişi, mesleki yeterlilik sertifikası desteğinden bir defa yararlanacak.
SERTİFİKALI GENÇ İŞÇİ ÇALIŞTIRANA 15 BİN LİRAYA KADAR TEŞVİK
Devlet 18-29 yaş arasındaki genç işsizler ile 18 yaşından büyük kadınları istihdam eden işverenlere teşvik sağlıyor. Genç ve kadın istihdam teşviki kapsamında işverenin primi 24 ay süreyle İşsizlik Fonu’ndan karşılanıyor.
Eğer bu işçiler mesleki yeterlilik belgesine sahipse, işverenin yararlanabileceği teşvik süresi 48 aya çıkıyor. Bu işçiler aynı zamanda Türkiye İş Kurumu’na kayıtlı işsizler arasında yer alıyorsa, bu durumda teşvik süresi 54 aya kadar ulaşıyor.
Yeni asgari ücret üzerinden işverenin sertifikalı işçiyi yeni işe almasının avantajı 14 bin 877 liraya ulaşıyor.
İşverenler, 18-29 yaş arasındaki mevcut erkek işçileri ile 18 yaşından büyük kadın işçilerine mesleki yeterlilik belgesi aldırdıkları takdirde ise 2 yıl süreyle işveren primi desteğinden yararlanabiliyor. Bu da işverene, mevcut asgari ücret üzerinden 6 bin 612 lira avantaj anlamına geliyor.
SINAVLARDA BAŞARISIZ OLANA DESTEK YOK
Çalışanın mesleki eğitim döneminin ardından açılacak sınavda başarısız olması halinde, uygulama yönetmeliğine göre sınav ve belgelendirme ücreti desteğinden yararlanılamıyor.
İŞTE O MESLEKLER
- Ahşap kalıpçı
- Alçı levha uygulamacısı
- Alçı sıva uygulamacısı
- Alüminyum kaynakçısı
- Babacı (Seviye 3 ve 4)
- Betonarme demircisi
- Betoncu
- Çelik kaynakçısı
- Direnç kaynak ayarcısı
- Doğalgaz altyapı yapım kontrol personeli
- Doğalgaz çelik kaynakçısı
- Doğalgaz ısıtma ve gaz yakıcı cihaz servis personeli
- Doğalgaz işletme operatörü
- Doğalgaz polietilen boru kaynakçısı (Seviye 3 ve 4)
- Duvarcı
- Endüstriyel boru montajcısı
- Hidrolik pnömatikçi
- Isı yalıtımcısı
- Isıtma ve doğalgaz iç tesisat yapım personeli
- İnşaat boyacısı
- İskele kurulum elemanı
- Kaynak operatörü
- Makine bakımcı
- Otomotiv elektromekanikçisi
- Otomotiv mekanikçisi
- Otomotiv montajcısı
- Otomotiv sac ve gövde kaynakçısı
- Panel kalıpçı
- Plastik kaynakçısı
- Seramik karo kaplamacısı
- Ses yalıtımcısı
- Sıvacı
- Su yalıtımcısı
- Tünel kalıpçısı
- Yangın yalıtımcısı
Ahmet Kıvanç - Tahsin Akça / Gazete Habertürk