Genel Sağlık Sigortası prim borcu 1 Nisan'dan itibaren yeniden hesaplanacak

AYLIK PRİM HERKESE 53.33 LİRA

Eski yasaya göre, herhangi bir işte çalışmayan ve anne ya da babasından dolayı “bakmakla yükümlü” sıfatıyla sağlık hizmeti alamayanlar, hane içindeki kişi başına gelir dikkate alınarak prim ödemek zorunda bulunuyordu. Prim tutarı, gelir seviyesine göre 2017 yılı için 71.10 lira, 213.30 lira ve 426.60 lira olmak üzere üç kategoride belirleniyordu. Kişi başına gelirin belirlenmesi için gelir testine girmemiş olanlara ise aylık 426.60 lira üzerinden prim borcu çıkarılıyordu. Bu borcu ödemeyenler de sağlık hizmetinden yararlanamıyordu.

GELİR TESTİ ZORUNLU DEĞİL

Yapılan yeni düzenlemeyle, gelir seviyesine bakılmaksızın, herhangi bir işte çalışmayan kişiler aylık 53.33 lira prim ödeyerek Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile anlaşması olan tüm özel hastaneler, üniversite hastaneleri ve devlet hastanelerinde tedavilerini yaptırabilecekler.

Yeni dönemde gelir testi zorunlu olmayacak. Aylık 53.33 lira prim ödemeyi kabul eden kişiler gelir testi yaptırmayacaklar. Fakat, 53.33 liralık primi ödeme gücü olmadığını belirten vatandaşlar, gelir testi yaptıracaklar. Test sonucunda hane içindeki fert başına gelir 592.50 liranın altında çıkarsa o vatandaşın primi Hazine tarafından karşılanacak. Vatandaşın prim ödemesi gerekmeyecek. Halen yaklaşık 5 milyon kişinin 11.7 milyar lira GSS prim borcu görünüyor. Bu rakama gecikme faizi ve cezaları dahil değil. 1 Nisan’dan itibaren öncelikle gecikme faizi ve cezaları silinecek. Borçlar, aylık 53.33 lira üzerinden yeniden hesaplanacak. Örneğin, 1 Ocak 2012 tarihinden bugüne kadar GSS yükümlüsü olan, herhangi bir işte çalışmayan ve gelir testine girmemiş vatandaşa 1 Ocak 2012-31 Mart 2017 tarihleri arasındaki 63 ay için 17 bin 489 lira borç çıkarılmış bulunuyor. Yeni düzenlemeyle bu kişinin prim borcu 3 bin 989 liraya indirilecek.

EN DÜŞÜK BORÇ 2.763 LİRA

1 Ocak 2012 tarihinden beri en düşük kademeden prim borcu bulunanların ise 63 aylık dönem için 2 bin 763 lira ödemeleri gerekecek.

12 AYLIK KRİTİK SÜRE 1 NİSAN’DA BAŞLIYOR

Yeni yasayla Genel Sağlık Sigortası prim borçlarından kurtulmak için 12 aylık süre tanındı. Bu süre 1 Nisan’da başlayacak. Borçlardan iki türlü kurtulmak mümkün olacak. Ya güncellenen rakam üzerinden 12 ay içinde peşin ya da taksitli ödeme yapılacak ya da gelir testine girip hane içinde kişi başına gelirin aylık 592.50 liranın altında olduğu kanıtlanacak.

TESTTE 592 TL SINIRININ ALTINDAKİLER SİLDİREBİLİR

Borçlu kişilere gelir testine girmek için tanınan 12 aylık başvuru süresi de 1 Nisan’da başlıyor. Gelir testine girenlerin hane içindeki kişi başına gelirinin 592.50 liranın altında kalması halinde geçmişe doğru prim borçları silinecek. Gelir testi sonunda çıkan borcun da 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere 12 ay içinde ödenmesi gerektiğinden, gelir testi başvurularının son aylara bırakılmamasında yarar bulunuyor. Çünkü, başvurudan sonra gelir testi yapılmasının da belli bir süreyi gerektireceği dikkate alınırsa, güncellenecek borcu ödemek için zaman daralabilir.

TESTE GÖRE PRİM BORCU HESABI NASIL YAPILACAK?

Hane içindeki kişi başına gelir 592.50 lira ile bin 777.50 lira arasında çıkarsa, bu durumda geçmişe doğru aylık prim borcu 2017 ve 2016 yıllarında aylık 53.33 lira, 2015’in ilk yarısında 48.06, 2. yarısında 50.94 lira; 2014’ün ilk yarısında 42.84, 2. yarısında 45.36 lira; 2013’ün ilk yarısında 33.56, 2. yarısında 35.10 lira; 2012’nin de ilk yarısında 30.42 lira, 2. yarısında 32.22 lira üzerinden güncellenecek.

6 YILDA 17 BİN LİRALIK PRİM NASIL OLUŞTU?

1 Nisan’da başlayacak düzenlemeden önceki yasaya göre 6 yıldır ödeme yapmayan kişiler için 17 bin liralık biriken borçta en büyük kalemi 2016 yılındaki 4.743 liralık borç oluşturuyor.

BORCU KENDİNİZ HESAPLAYABİLİRSİNİZ

2012 yılında 32 lira olan en düşük basamaktaki aylık prim tutarı, 2017’de geçen yıl olduğu gibi yine 53 lira olarak uygulanıyor. Geçmiş borçların güncellenmesinde bu rakam dikkate alınacak.

GSS BORCUNDA 30 GÜNLÜK TEST SÜRESİNE DİKKAT

Herhangi bir işte çalışmayan kişiler açısından Genel Sağlık Sigortası yükümlülüğü 18 yaşında başlıyor. Lise ve dengi okul mezunları için bu süre 20, üniversite mezunları için ise 25 yaş olarak uygulanıyor. Öğrencilere, okuldan mezun oldukları tarihten itibaren iki yıl süre tanınıyor. Ancak, bu ilave süreler hiçbir şekilde, öğrenim durumuna göre 20 ve 25 yaşı aşamıyor.

Bu süreler önemli, çünkü Sosyal Güvenlik Kurumu, yükümlülük doğduğu andan itibaren re’sen GSS tescili yapıyor. Tescil tarihinden itibaren, 2017 yılı için aylık 53.30 lira prim borcu çıkarılmaya başlanacak.

ÖDEMEYENE HACİZ VAR

Bu parayı ödemek istemeyenlerin, Genel Sağlık Sigortası tescilinin tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde gelir testi başvurusunda bulunması gerekecek. Gelir testi sonucunda kişi başına gelirin 592.50 liranın altında olduğu saptanırsa, test yapılıncaya kadar ödenmiş primler faizsiz olarak iade edilecek.

Sosyal Güvenlik Kurumu, yeni yasanın yürürlüğe girmesinin ardından güncellenecek borçları artık daha sıkı takip edecek. Borcunu ödemeyenler için haciz işlemlerine varan yaptırımlar uygulanacak.

VATANDAŞLIĞA GEÇENLERE TEDAVİ

Türk vatandaşlığına geçen Balkanlar ve Kafkaslar gibi çevre coğrafyalarda yaşayan soydaşların anneleri, babaları, kardeşleri, çocukları aylık 53.33 lira prim yatırmak suretiyle Türkiye’de sağlık hizmeti alabilecek.

431 GÜNLÜK İŞ DAVASI 3 HAFTADA BİTECEK

Başbakanlığa gönderilen yeni İş Kanunu Tasarısı Taslağı'na göre, işçi ve işveren uyuşmazlıklarında dava açmadan önce arabulucuya giderek çok daha kısa sürede anlaşma yoluna gitmenin önü açılıyor. Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre iş davaları ortalama 431 günde sonuçlanırken, tasarının yasalaşması halinde uyuşmazlıkların çözüme kavuşma süresi arabulucuda en fazla üç haftada sonuçlandırılabilecek. Tasarıya göre, arabulucu, görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde görüşmeleri sonuçlandırmak zorunda olacak. Bu süre çok zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilecek. Görüşmelerde uzlaşma sağlanmaması halinde iki hafta içerisinde dava açılabilecek.

BAŞVURU NASIL YAPILACAK?

Uyuşmazlık durumunda bir ay içerisinde gerçekleştirilecek arabuluculuk başvurusu, taraflardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu tarafından görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacak. Bu noktadan sonra büro tarafından ve komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden bir arabulucu atanacak. Tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde bu arabulucu görevlendirilecek. Arabulucu, her türlü iletişim vasıtasıyla tarafları bilgilendirecek ve ilk toplantıya davet edecek.

Dosyaların % 87’sini işçi-işveren uyuşmazlığı oluşturdu

Kasım 2013’ten bu yana 10.071 dosya arabulucuya gitti

Uyuşmazlıkların % 95’i 1 günde müzakere ile sonuçlandı

Tasarıyla, yılda 400 bin dosya önce arabulucuya gidecek

Ahmet Kıvanç - Tahsin Akça / Gazete Habertürk