ŞANGHAY (A.A) - 14.02.2011 - Ali İhsan Çam - Çin'de hızlı ekonomik gelişmeye karşın orta sınıf ve yeni üniversite mezunları düşük ücret nedeniyle geleceğinden endişe duyuyor.
Çin medyasında özellikle "beyaz yakalı" olarak tabir edilen üniversite mezunlarının ellerindeki diplomanın bir gelecek sağlamadığına ve gelirler arası dengesizliğe sık sık vurgu yapılıyor. İş bulabilen üniversite mezunlarının bile aldıkları maaşla yeni bir hayat kurabilmelerinin neredeyse imkansız olduğu belirtiliyor.
Ülkenin etkin gazetelerinden Global Times'ta yer alan bir haberde, Vu Şiaodong adlı 28 yaşındaki bir erkeğin Şanghay'da büyük bir teknoloji şirketinde insan kaynakları şefi olarak 4 bin yüen (yaklaşık 965 TL) maaş aldığı ve ailesiyle yaşadığı için ancak geçinebildiği ifade edildi.
Normal şartlarda bu yaşlarda insanların bir aile kurma planı olması gerektiğini söyleyen Vu, aldığı maaşla ailesinin yanında ancak geçinebildiğini, yeni bir aile kurmak ve bu ailenin ihtiyaçlarını karşılamak gibi bir lüksü olmadığını anlattı.
Ülkede birçok basın-yayın organı benzer hikayeler işleyerek gelir dağılımındaki dengesizliğe dikkati çekiyor.
-ÜNİVERSİTE MEZUNİYETİ ÇÖZÜM DEĞİL-
Üniversite mezuniyetinin orta sınıf arasında "yoksulluktan bir çıkış bileti" olarak görüldüğü Çin'de, lisans eğitimi alanlar mezun olduklarında hayat pahalılığı, düşük ücret ve kariyer açısından karamsar bir tabloyla karşılaşıyor.
Çin'de hızlı kalkınma, aslında başta büyük kentlerde olmak üzere nitelikli ve deneyimli "beyaz yakalılara" iş olanaklarını artıyor. 1999 yılından sonra büyüyen ekonominin personel ihtiyacını karşılamak için ülke genelinde üniversiteye kayıt imkanları genişletildi. Ancak özellikle küresel mali krizin neden olduğu ekonomik sorunlar, buna bağlı olarak finansal sıkıntıların doğması, birçok şirkette daha az personel ve düşük ücret gibi olguları beraberinde getirdi.
Enflasyonun hızla artması da beraberinde gıda ve emlak fiyatlarının yükselmesine neden olurken, merkezi hükümetin para politikasını sıkılaştırması orta direğin ve "beyaz yakalıların" yaşamını daha da zorlaştırdı. Son zamanlarda yapılan bir araştırmada, üniversite mezunlarının aylık ortalama gelirinin "mavi yakalı" olarak tabir edilen göçmen bir işçiden daha az olduğu belirlendi.
Şanghay'da doktora öğrencisi olan Cu Fıng, babasının döneminde üniversitelerin Çin'in elitlerini ürettiğini, ancak bugün her yerde üniversite mezunları olduğunu söyledi. Cu, yüksek lisans ve doktorası olanların sayısının da bir hayli arttığını, bu artışla birlikte fazla bir değerinin kalmadığına işaret etti.
Çin'in dışa açılım ve reform politikasının ardından 90'lı yılların başlarında "beyaz yakalıların" değerinin arttığı dönemlerde orta direğin yoğun olarak yüksek eğitime yönelmesi, ülkede iyi eğitim almış bir işsiz sınıfının doğması sonucunu getirdi. İç göçün artması da büyük kentlerde emlak ve hayat pahalılığına neden oldu.
Uzmanlar hükümete, "beyaz yakalıları" ülkenin iç kesimlerine yönlendirmesini öneriyor. Zira büyük kentlerin üzerinde baskı hayat pahalılığına yol açarken, göçmen "beyaz yakalıların" yoksulluk sınırında yaşadığına işaret ediliyor. Ülke genelinde birçok bölgede belli dönemlerde iş ve işçi arayanlar için fuarlar düzenleniyor ve binlerce üniversite mezunu kendilerine uygun bir iş bulmak için bu fuarlara akın ediyor.
-"KARINCA KABİLELERİ"-
Göçmen üniversite mezunlarının büyük şehirlere akın etmesinin ardından Şanghay, Pekin, Şıncın ve Guangcou gibi şehirlerin banliyölerinde Çinlilerin kendi tabirleriyle "karınca kabileleri" oluşuyor.
Ulusal basında "gençliğin rüyalarının solduğu" hususunda yorumlar yapılırken, "karınca kabileleri"ndeki üniversite mezunlarıyla ilgili haberlere sık sık yer veriliyor.
Çin'in güneyinde bulunan Hunan eyaletinden Şanghay'a göçmüş 22 yaşındaki Li Hanli adlı genç kız da bu tarz banliyölerde yaşayanlardan biri. Yurt tarzı binalarda binlerce kişiyle birlikte yaşayan Li, kendisi gibi şehir dışından göç etmiş iki kişiyle birlikte bir odada kalıyor.
İnternet yazılımları şirketinde satış görevlisi olarak çalışan Li, ayda 1500 yüen (yaklaşık 362 TL) maaş alıyor ve yaşadığı yere ayda 500 yüen kira ödüyor. Her şeye rağmen umutlu olduğunu ifade eden Li, büyük şehirlerde pazarın büyük olduğunu ve Şanghay'ın fırsatları açısından kendini geliştirebileceği bir yer olduğunu belirtiyor.
Ülkede geçenlerde yapılan bir araştırmanın ardından Çin Demokratik Birliği Şanghay Komitesi bir araştırma yapmış ve gelir dağılımındaki dengesizliğin arttığına dikkati çekmişti.
Enerji, iletişim ve bankacılık gibi tekel sektörlerde çalışanların orta gelirli çalışanlara göre 6,4 kat maaş aldığı kaydedilen araştırmada, başta büyük şehirlerde olmak üzere ülke genelinde sosyal uçurumun arttığı kaydedilmişti.
Şanghay Belediye Başkanı Han Cın, yıllık olağan Şanghay Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısında, dev metropoldaki asgari ücretin 1120 yüen (yaklaşık 270 TL) olduğunu kaydetmişti.