Portekiz'in uluslararası yardım talebinde bulunması bekleniyor

Avro Bölgesi'ni sarsan borç krizinde ilk finansal yardım talebinde bulunan Yunanistan'ın borç stoku ve tahvillerinin getirisinin oldukça yüksek olması ülkenin kırılganlığını en çok artıran unsurlar olurken, İrlanda'nın içinde bulunduğu sorun bankacılık sektöründen kaynaklanıyor.

İrlanda'da krizin bankacılık sektöründe ortaya çıkmış olmasının ve AB ülkelerinin bankacılık sektörlerinin bütünleşik yapısı bir arada değerlendirildiğinde, çevre ülkelerin bankacılık sektörlerinde meydana gelebilecek olası sorunların diğer AB ülkelerinin bankacılık sistemlerini de önemli ölçüde etkilemesinin kuvvetle muhtemel olduğu yorumları yapılıyor.

İrlanda bankalarının en büyük iki alacaklısının ise İngiltere ve Almanya olduğu belirtiliyor.

-''PIIGS'' ÜLKELERİ-

Avro Bölgesi'nin kırılgan beş ülkesi Portekiz, İrlanda, Yunanistan, İspanya ve İtalya'nın İngilizce baş harflerinden oluşan ''PIIGS'' ülkeleri, çok derin finansal zorluklara ve piyasalarda büyüyen güvensizliğe karşı mücadele veriyor.

Bilerek kötü anlam yüklenen bu akrostiş ''PI(I)GS'', 2008 yılında Anglo-Sakson gazeteciler ve piyasa uzmanları (borsa simsarları) tarafından borç kriziyle karşı karşıya bulunan Portekiz, İrlanda, Yunanistan ve İspanya için kullanılmaya başlandı. Bazıları bu gruba İtalya'yı da dahil etti.

Yunanistan'ın geçen yıl Mayıs ayında finansal dış yardım alması nedeniyle söz konusu ülkelerin içinde bulunduğu sorunlar artık Avrupa Birliği'nin (AB) yönetişim sorunu haline gelmiş durumda.

Brüksel'de dün biraraya gelen Avro Bölgesi liderleri, bir yıldan uzun süredir boğuşulan borç krizinden çıkmanın yollarını bulmaya uğraşıyorlar. Liderler, her üyeye, diğerlerinin önemli ekonomi politikaları üzerine söz söyleme hakkı tanıyarak, ülkeleri sıkı bir mali disiplin altına sokmayı amaçlayan bir anlaşma üzerinde çalışıyor.

Son günlerin en çok tartışılan ülkesi Portekiz'in 2008 yılında GSYH'nin yüzde 66'sı düzeyinde bulunan kamu borcunun bu yıl yüzde 90'nı geçeceği tahmin ediliyor. Avrupa Komisyonu ise Portekiz'e bütçe açığını GSYH'nin yüzde 3'ü ile sınırlandıran Maastrich kriterlerine uyması konusunda 2013 yılını hedef göstermiş bulunuyor. Uzmanlar ise bu hedefi görece gerçekleştirilemez olarak değerlendiriyor.

Hiç şüphesiz Yunanistan ve İrlanda'nın ardından piyasaların ilk hedefinin Portekiz olduğu kaydediliyor.

Küresel finansal krizden bu yana söz konusu ülkeler arasında en ciddi baskı ile Yunanistan karşı karşıya bulunuyor. 2001 yılında Avro Bölgesi'ne üyeliği döneminde bütçe açığı GSYH'nin yüzde 3 seviyesinin altında bulunan Yunanistan, 2009 yılında bütçe açığını GSYH'nin yüzde 15,4'e kadar yükseltti. Ülkenin borç finansmanının faizinin bile yaklaşık 13 milyar avroya mal olduğu, bu rakamın ülkenin GSYH'sinin yüzde 5,3'üne denk geldiği belirtiliyor.

Geçen yılın sonunda finansal dış yardım talep etmek zorunda kalan İrlanda'da ise eşi görülmemiş şiddette bir kriz yaşanıyor. Avro Bölgesi'nin en problemli ülkelerinden olan İrlanda'nın önceki yıl GSYH'nin yüzde 65,5'i düzeyindeki kamu borcu, 2010'da yüzde 97,4'e yükseldi. Ülkenin bütçe açığı 2009'da GSYH'nin yüzde 14,4'ü seviyesinde iken geçen yıl yüzde 32,3'e çıktı. Politika faizi ise yüzde 4,77'den yüzde 6,42'ye yükseldi.

Yaklaşık 4,4 milyon kişinin işsiz olduğu İspanya'nın ise Portekiz'den sonraki halka olduğu konuşuluyor. Portekiz'le olan yakın ekonomik ilişkilerden önemli oranda etkileneceği belirtilen İspanya'nın kamu borcu GSYH'nin yüzde 64,4'ü, bütçe açığı ise yüzde 9,3 düzeyinde bulunuyor. Hükümet, uyguladığı tasarruf tedbirleri ile bütçe açığını bu yıl GSYH'nin yüzde 6'sı seviyesine çekmeyi hedefliyor.

-KAMU BORÇLARI, BÜTÇE AÇIKLARI-

Yunanistan'ın 2009 yılında GSYH'nin yüzde 126,8'i seviyelerinde bulunan kamu borcu, geçen yıl yüzde 140,2'ye yükseldi. Ülkenin 2009 yılında GSYH'nin yüzde 15,4'ü düzeyinde olan bütçe açığı ise yüzde 9,6'ya geriledi. Politika faizi ise yüzde 4,77'den yüzde 9,57 çıktı.

İtalya'nın ise önceki yıl GSYH'nin yüzde 116 seviyesinde olan kamu borcu geçen yıl 118,9'a yükselirken, yüzde 5,3 olan bütçe açığı geçen yıl yüzde 5'e, politika faizi de yüzde 4,10'dan yüzde 3,80'e geriledi.

Avro Bölgesi'nin kamu borcu en yüksek üçüncü ülkesi Belçika'da ise 2009 yılında GSYH'nin yüzde 96,2'si düzeyinde bulunan kamu borcu, 2010'da yüzde 98,6'ya çıkarken, 2009'da GSYH'nin 6'sı seviyesinde olan bütçe açığı geçen yıl yüzde 5, politika faizi de yüzde 3,68'den yüzde 3,21'e indi.

Bölge'nin en problemli ülkelerinden olan İrlanda'nın önceki yıl GSYH'nin yüzde 65,5'i düzeyindeki kamu borcu, 2010'da yüzde 97,4'e yükseldi. Ülkenin bütçe açığı 2009'da GSYH'nin yüzde 14,4'ü seviyesinde iken geçen yıl yüzde 32,3'e çıktı. Politika faizi ise yüzde 4,77'den yüzde 6,42'yi gördü.

Finansal dış yardıma başvuracak sıradaki ülke olacağı belirtilen Portekiz'in 2009 yılında GSYH'nin yüzde 76,1'si seviyesindeki kamu borcu, 2010'da yüzde 82,8'e çıkarken, 2009'da GSYH'nin yüzde 9,3'ü düzeyindeki bütçe açığı geçen yıl yüzde 7,3'e geriledi. Politika faizi ise yüzde 3,85'ten yüzde 6,05'e yükseldi.

Avrupa Birliği'nde borç krizi yaşayan ülkelere atıfta bulunmak için kullanılan PIIGS'in ''S''si İspanya'nın 2009 yılında GSYH'nin yüzde 53,2'si düzeyinde bulunan kamu borcu geçen yıl yüzde 64,4'e yükseldi. Bütçe açığı da söz konusu dönemde GSYH'nin yüzde 11,1'i seviyesinden yüzde 9,3'e geriledi. Politika faizi ise yüzde 3,78'den yüzde 4,04'e çıktı.