ANKARA (A.A) - 05.04.2011 - Hülya Atakul Gündüzalp - Gökçen Çamlıyurt - Merkez Bankası'nın 79. Hesap Yılının görüşüleceği Olağan Genel Kurul Toplantısı, 12 Nisan 2011 tarihinde Ankara'da yapılacak.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Banka İdare Merkezi'nde gerçekleştirilecek Genel Kurul Toplantısı'nda, Banka Esas Mukavelesinde, ''Banka Meclisi'nin gerektiğinde Banka organlarına yetki devrine ve Hazine'nin mevduatını Merkez Bankası dışında bir yerde tutmasına'' olanak sağlayan değişiklikler Genel Kurul onayına sunulacak.
6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına ilişkin Kanun ve Merkez Bankası Kanunu'nda yapılan değişiklikler doğrultusunda Banka Esas Mukavelesinde yapılacak düzenlemeyle, Banka Meclisi gerektiğinde ''sınırlarını yazılı olarak açıkça belirlemek'' şartıyla Bankanın diğer organlarına, yani Genel Kurul, Para Politikası Kurulu, Denetleme Kurulu, Başkanlık ve Yönetim Komitesine yetkilerinden bir kısmını devredebilecek.
Değişiklikle ''Banka hükümetin haznedarıdır'' ifadesi de Banka Esas Mukavelesinden çıkartılacak. Böylece, mevcut durumda haznedarlığını sadece Merkez Bankası'na yaptıran Hazine için bu zorunluluk da ortadan kaldırılacak. Hazine, mevduatını Merkez Bankası dışında bir yerde de tutabilecek. Hazine'nin mevduatını Merkez Bankasında tutması halinde banka, bu mevduat karşılığında Hazine'ye faiz verecek.
Banka, Hazine Müsteşarlığının talebi üzerine devletin gerek içerde gerekse yabancı memleketlerde tahsilat ve tediyatını ve bütün Hazine işlemlerini ve memleket içi ve dışı her nevi para nakil ve havale işlerini yapacak veya yaptıracak. Bu işler için uygulanacak ücret banka tarafından tespit edilecek.
Hazine Müsteşarlığı'na ait tevdiatın nemalandırılmasına ilişkin usul ve esaslar Banka ile Hazine Müsteşarlığı tarafından ortaklaşa tespit edilecek.
-YENİDEN DEĞERLENDİRME FARKLARI-
Banka'nın Türkiye'de faaliyet gösteren mevduat bankaları, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları, finansal holding şirketleri, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri ile Banka ve BDDK tarafından belirlenecek diğer mali kuruluşların müşterilerinin risk durumuna ilişkin bilgileri nezdinde toplamak, BDDK ve ilgili kuruluşlarla paylaşmak üzere ''Risk Merkezi'' kurmasına ilişkin madde de Esas Mukavele'den çıkarıldı.
Esas Mukavele'de yeniden değerlendirme farklarında da değişikliğe gidildi.
Buna göre, Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin ve uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının değişmesi nedeniyle Bankanın aktifindeki ve pasifindeki Dövizlerin, efektiflerin ve yabancı para cinsinden diğer varlık ve yükümlülüklerle altınların değerlemeye tabi tutulması sonucu Banka lehine oluşan gerçekleşmemiş değerleme farkları, değerlemenin yapıldığı dönem kazancına dahil edilmeyecek ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınmayacak.
Banka aleyhine oluşan gerçekleşmemiş değerleme farkları ise değerlemenin yapıldığı dönem kazancından düşülmeyecek ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacak.
Genel Kurulda ayrıca, Banka Meclisi'nin 30 Nisan'da boşalacak 2, Denetleme Kurulu'nun da aynı tarihte boşalacak 3 üyeliği için seçim yapılacak.
Toplantıda, Banka Meclisi ve Denetleme Kurulunun 2010 hesap yılına ait raporları ve kar dağıtımı ile ilgili teklif okunacak ve görüşülecek. 2010 yılına ait bilanço, kar ve zarar hesabı ile kar dağıtımına ilişkin teklif onaylanacak.
Banka Meclisi üyelerinin ve Denetleme Kurulunun ibrası yapılacak.
-GENEL KURUL SÜRECİ-
TCMB Olağan Genel Kurul toplantıları, her yıl Banka Esas Mukavelesi uyarınca Nisan ayı içinde ve Banka Meclisi tarafından belirlenen bir günde toplanıyor. Toplantılar, Banka merkezinin bulunduğu yerde yapılıyor.
Toplantıya ilişkin ilan, Türkiye Ticaret Sicili gazetesi ve Ankara'da ve Banka Meclisince uygun görüldüğü takdirde Bankanın şubesi bulunan yerlerde yayımlanan gazeteler aracılığıyla toplantıdan en az 15 gün önce yapılıyor. Toplantıya ilişkin gündem de söz konusu ilan ile hissedarların bilgisine sunuluyor.
TCMB bir önceki takvim yılı sonu itibarıyla düzenlediği bilanço ve kar ve zarar hesabı ile Yıllık Faaliyet Raporu'nu da Genel Kurul toplantısından 15 gün önce hissedarlara gönderiyor.
Genel Kurul, Banka sermayesinin en az yüzde 51'ini temsil eden pay sahiplerinin huzuru ile toplanıyor. Toplantıya Merkez Bankası Başkanı başkanlık ediyor. Her on hisseye sahip olan veya bu miktar hisseyi temsil eden kimse bir oya sahip bulunuyor. Denetleme Kurulu üyelikleri seçiminde ise sınıflara ait her hisse bir oya sahip oluyor.
Genel Kurul'da her yıl Başkan bir önceki yılın değerlendirmesini içeren bir konuşma yapıyor. Hissedarlardan söz almak isteyenler de gündem maddelerinin görüşülmesi sırasında Genel Kurul'a görüşlerini aktarıyorlar.
-TCMB'NİN YAPISI-
TCMB, 11 Haziran 1930 tarihinde kabul edilerek, 30 Haziran 1930 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan ''1715 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'' ile bir anonim şirket olarak kuruldu. Halen yürürlükte olan 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu çerçevesinde de Bankanın anonim şirket statüsü devam ediyor.
Belirtilen hukuki statüsü çerçevesinde 25 bin lira sermayesi bulunan TCMB'nin hisseleri (A), (B), (C) ve (D) olmak üzere dört gruba ayrılıyor. (A) sınıfı hisse senetleri münhasıran Hazine'ye ait bulunuyor ve sermayenin yüzde 51'inden aşağı düşemiyor. (B) sınıfı hisse senetleri Türkiye'de faaliyette bulunan milli bankalara, (C) sınıfı hisse senetleri milli bankalar dışında kalan diğer bankalarla imtiyazlı şirketlere, (D) sınıfı hisse senetleri de Türk ticaret müesseselerine ve Türk vatandaşlığına haiz tüzel ve gerçek kişilere tahsis edilmiş bulunuyor.
Bankanın pay sahipleri defterinde yazılı bulunan hissedarlar, Bankanın Genel Kurulunu oluşturuyor. Genel Kurul Türk Ticaret Kanunu'nu gereğince yılda en az bir defa toplanıyor.
Bankanın en üst karar organı olan Genel Kurul, Banka Meclisi tarafından verilen yıllık rapor ile Denetleme Kurulu raporunun tetkiki, Bankanın bilanço, kar ve zarar hesabının tetkiki ile karara bağlanması, Banka Meclisi üyelerinin ve Denetleme Kurulunun ibrası, sermayenin artırılması, Esas Mukavelede değişiklik yapılması ve Bankanın tasfiyesi hakkında karar verilmesi görevleriyle yetkili bulunuyor.
-BUGÜNE KADAR BANKAYI 20 İSİM YÖNETTİ-
Öte yandan Merkez Bankası Başkanı, Bakanlar Kurulu kararıyla 5 yıllık bir dönem için atanıyor. Başkanın bu sürenin sonunda yeniden atanmasının önünde her hangi bir engel bulunmuyor.
Merkez Bankası, 1931 yılından bu yana 20 farklı isim tarafından yönetildi.
Selahattin Çam 1931-1938, A. Kemal Zaim Sunel 1938-1949, Mehmet Sadi Bekter 1949-1950, Osman Nuri Göver 1951-1953, Mustafa Nail Gidel 1953-1960, Memduh Aytür 1960, İbrahim Münir Mostar 1960-1962, Ziyaettin Kayla 1963-1966, M. Naim Talu 1967-1971, Memduh Güpgüpoğlu 1972-1975, Cafer Tayyar Sadıklar 1976-1978, İ. Hakkı Aydınoğlu 1978-1981, Osman Şıklar 1981-1984, Yavuz Canevi 1984-1986, Rüşdü Saracoğlu 1987-1993, N. Bülent Gültekin 1993-1994, Ş. Yaman Törüner 1994-1995, Gazi Erçel 1996-2001, N. Süreyya Serdengeçti 2001-2006 yıllarında Merkez Bankası Başkanlığı yaptı.
Mevcut Başkan Durmuş Yılmaz ise 18 Nisan 2006 tarihinde göreve getirildi. Yılmaz'ın görev süresi 18 Nisan tarihinde sona eriyor. Yılmaz'ın ikinci kez atanması mümkün, ama şu anda 64 yaşında olan Yılmaz, 1 yıl sonra 65 yaşında olacağı için yaş sınırına takılıyor.