Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ''Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı''nda, ''ARGE altyapısını iyileştirmek'', ''şirketlerin tasarım, üretim, markalaşma beceri ve kapasitelerini artırmak'', ''otomotiv sektöründe iç ve dış pazarları geliştirmek'', ''hukuki ve idari düzenlemeleri iyileştirmek'' ile ''fiziki altyapıyı geliştirmek'' başlıklarını içeren beş hedef yer aldı.

Eylem planı, Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün'ün katılımıyla düzenlenen toplantıda açıklandı. Planda, Bakanlığın 2010–2014 vizyonunun, ''Girişimciliğe, yenilikçiliğe ve yüksek katma değerli teknoloji üretimine dayalı ekonomik yapısıyla, Avrasya'nın mal ve hizmet üretim üssü haline gelen ve dünyanın en gelişmiş 10 ülkesi içinde yer alan bir Türkiye'nin oluşumunda öncü olmak'' şeklinde belirlendiği vurgulandı.

Bu çerçevede, özel sektör, üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla yapılan otomotiv sektörüne yönelik stratejik planın hazırlanması toplantılarında, Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi'nin ''Orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya'nın üretim üssü olmak'' vizyonu da dikkate alınarak, otomotiv sektörünün uzun dönemli vizyonu, ''Bölgede üretim merkezi ve Ar-Ge üssü olmak'' şeklinde özetlendi.

Eylem planında, Türkiye'nin önde gelen sanayilerinden biri olan otomotiv sektörünün konumunu geliştirebilmesi için ''otomotiv sektörünün sürdürülebilir küresel rekabet gücünü artırmak ve ileri teknoloji kullanımının ağırlıklı olduğu katma değeri yüksek bir yapıya dönüşümünü sağlamak'' genel amaç olarak belirlendi.

Bu genel amacı gerçekleştirmek üzere, otomotiv sektörünün güçlü ve zayıf yönleri ile sahip olduğu fırsatlar ve karşı karşıya kaldığı tehditler göz önünde bulundurularak, beş ana hedef belirlendi ve bu hedefler doğrultusunda ''eylem adı'' altında yapılması gerekenler tespit edildi.



-HEDEF 1-



Buna göre, hedef 1 olan ARGE altyapısını iyileştirme yönündeki eylem şöyle:

''Tasarım doğrulama, dayanım, yol ve araç testleri yapılması için test merkezleri ile rüzgar tüneli kurulacak, mevcut test merkezleri sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilecek.

Otomotiv alanında yetkinliği olan üniversitelerin ve meslek liselerinin laboratuvar alt yapıları üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde geliştirilecek ve desteklenecek.

Otomotiv sanayisine verilecek ARGE desteklerinin mevcut etkinliğinin değerlendirilmesi ile bu desteklerin çeşitlendirilmesi ve geliştirilmesi yönünde bir çalışma yapılacak, çalışma sonucu tespit edilen destekler uygulanacak.

ARGE projelerinde 'ulusal odak projeleri' ile rekabet öncesi işbirliği projelerine öncelik verilecek.

KOBİ niteliğindeki şirketlerin rekabet gücünün geliştirilmesi ile ARGE altyapısının kurulması için işletmelere bilgi, danışmanlık ve destek sağlanacak.''



-HEDEF 2-



Şirketlerin tasarım, üretim, markalaşma beceri ve kapasitelerini artırmayı içeren hedef 2'nin içeriği şu şekilde belirlendi:

''Araç konsept ve tasarım aşamasından başlayan uzun vadeli işbirlikleri ile ana ve yan sanayi arasındaki ilişkilerin ve buna yönelik destek mekanizmalarının tedarik zincirini de kapsayacak şekilde geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılacak.

Özgün teknoloji ve tasarım ile buna dayalı üretimin geliştirilmesi için yeni teşvik mekanizmaları oluşturulması yönünde çalışma gerçekleştirilecek.

Türkiye'nin iklim değişikliği kapsamındaki ulusal vizyonu doğrultusunda alternatif yakıt kullanımının yaygınlaştırılmasını sağlamak amacıyla elektrikli araçlarda kullanılan batarya ve alternatif yakıt kullanan araçların ana parçalarının üretimi desteklenecek.

Tedarik zincirindeki işletmeler arasında işbirlikleri ile daha fazla katma değer üretimine yönelik yerlilik oranını artırıcı (kümelenme gibi) faaliyetler desteklenecek.

Kamu koordinasyonunda üretime yönelik ulusal odak projeleri oluşturulması ve desteklenmesi sağlanacak.

Sanayinin ihtiyaçlarına yönelik nitelikli insan kaynağı yetiştirilecek.

Girdi Tedarik Stratejisi kapsamında yapılan çalışmalarla işbirliği ve koordinasyon kurulacak.



-HEDEF 3-



Otomotiv sektöründe iç ve dış pazarları geliştirme yönündeki hedef 3'ün eylemi şöyle:

''Türkiye iç pazarını büyütecek faaliyetler geliştirilecek, otomotiv sanayinin dış pazarlara açılımı dinamik bir biçimde desteklenecek.

Kamu alımlarında ve kiralamalarında yerli araç kullanımı özendirilecek.

Çevre dostu araçların kullanımının yaygınlaştırılması için toplumda farkındalık seviyesinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacak.

Çevreye duyarlı araçların kullanımı özendirilecek.

Kamu araç filoları oluşturulurken çevre dostu araçların tercih edilmesi sağlanacak.''



-HEDEF 4-



Hukuki ve idari düzenlemeleri iyileştirmeyi içeren hedef 4'ün eylemi:

''Düşük CO2 emisyonu olan çevre dostu araçların (elektrikli, hibrit ve emisyon seviyesi düşük diğer araçlar) kullanımını teşvik eden bir vergilendirme sistemi için çalışma yapılacak.

Ömrünü tamamlamış araçların hurdaya ayrılarak bertarafı için gerekli hukuki düzenlemelerin oluşturulması ve hurda işletmelerinin teşvik edilmesi yönünde çalışmalar yapılacak.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğünün otomotiv sektörüne hizmet veren biriminin kurumsal kapasitesi uluslararası onay kuruluşlarına benzer bir şekilde geliştirilecek.

Otomotiv sanayine yönelik piyasa gözetim ve denetim faaliyetleri etkinleştirilecek.

Araçlarda geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı artırılacak ve yeni araç tasarımlarında yeniden kullanım ve geri dönüşüm oranlarına ilişkin esaslar belirlenecek.''



-HEDEF 5-



Fiziki altyapıyı geliştirme konusundaki hedef 5'in eylemi şu şekilde:

''Organize sanayi bölgelerinde yapılacak yatırımlar için uygun şartlarda arsa ve altyapı teminine yönelik gerekli çalışmalar yapılacak.

Otomotiv ürünlerine uygun oto-port nitelikli limanlar ve çevresindeki ulaştırma altyapısı geliştirilecek.

Çevreye duyarlı elektrikli ve CNG;li araçların kullanımının yaygınlaşması için gerekli altyapı çalışmaları yürütülecek.

Sanayinin üretim ihtiyaçlarına yönelik ham madde üretimi geliştirilecek.''

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, ''Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı''nda; Otomotiv Sektörüne Yönelik Güçlü, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler (GZFT) Analizine de yer verildi.

Otomotiv sektörünün güçlü yönleri arasında, ''Avrupa Birliği (AB) ile Gümrük Birliği ve küresel teknik mevzuata uyum'', ''Avrupa pazarına yakınlık'', ''AB ülkelerine göre daha düşük maliyette işgücü'' noktalarına işaret edildi. Sektörün rekabet gücüne ilişkin, ''Rekabetçi maliyetlerle, esnek üretim yapabilme yeteneği'', ''Rekabetçi ve güçlü tedarik zinciri'', ''Üretimde yüksek kalite standartları'', ''İyi eğitilmiş, genç, dinamik, istekli ve kalifiye işgücü'', Teknik ve ticari beceri düzeyi'' maddeleri ilk sıraları paylaştı.

Sektörün diğer güçlü yönleri ise şu maddelerle özetlendi:

''-Uluslararası yönetim sistemleri yaygınlığı (kalite, çevre, güvenlik vs.)

-Konjonktür ve standart değişimlerine uyum becerisi, üretim ve teslimatta (düşük miktarlara da) esneklik yetkinliği

-Yabancı firma ortaklıkları ile gelişmiş yan sanayi 'know-how' düzeyi

-Girişimci kadroların varlığı

-Yüksek işletme verimliliği ile üretim maliyetinin göreceli olarak (AB'ye göre) düşüklüğü

-Toplu taşıma araçlarında elde edilen tecrübe ve bu alanda yerli markaların varlığı

-Küresel pazarlara yapılan ihracat.''



-FIRSATLAR-



Strateji Belgesi ve Eylem Planında, ''Fırsatlar'' başlığı altında öncelikle ''Coğrafi konum avantajı ve bölgesinde uluslararası üretim merkezi olma potansiyeli''ne dikkat çekildi.

Eylemde diğer ''fırsatlar' şu şekilde sıralandı:

''-ARGE ve tasarım merkezi olma potansiyeli',

-İç pazar potansiyeli,

-Küresel pazarlarda ve komşu ülkelerde yeni olanaklar-yeni ihracat pazarları,

-Küresel kriz sonrasında yeniden küresel yapılanma ve üretim merkezlerinin yer değiştirmesi,

-AB ve küresel teknik mevzuata uyum çalışmaları,

-Yeni yatırımlar için ülkenin çekici hale gelmesi,

-ARGE ve yatırım teşviklerinde sağlanan yeni avantajlar,

-Lojistik sektörünün gelişmesi,

-Küresel pazarlara ihracat potansiyeli,

-Yeni araç projelerinde yan sanayinin proje başlangıcında tasarıma ortak olma potansiyeli,

-Yenilikçi araç teknolojileri konusunda gelişmiş ülkeleri araç ve üretim teknolojileri anlamında yakalama fırsatı,

-Türk otomotiv sanayinin ihtisası haline gelen toplu taşıma ve ticari araçlara dünyaca yönelmenin artması

-Sanayi ve Ticaret Bakanlığının otomotiv konusunda kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi.''



-ZAYIF YÖNLER-



Sektörün zayıf yönlerine de yer verilen Eylem Planı'nda, ''İklim değişikliği ve düşük karbon ekonomisini amaçlayan mevzuatın yaratacağı yükümlüklere karşı yetersizlik'', ''Ana - yan sanayi ilişkilerinin yetersizliği ve etkin bir sinerji yaratılamaması'', ''Ar-Ge çalışmalarına yönelik yeterli özkaynak yaratılamaması'' ve ''Temel ham madde yetersizliği ve dışa bağımlılık'' zayıf yönlerin ilk sıralarında yer aldı.

Belgede yer verilen diğer zayıf yönler ise şöyle:

''-Yeni araç projelerinde ortak tasarım yetkinliğine sahip firma azlığı

-Taşıt araçları ile aksam ve parçalarda yerli katkı payının düşük olması

-Motor ve aktarma organları teknolojisinde özgün yerli tasarım eksikliği ve dışa bağımlılık

-Yeterli test merkezlerinin olmaması

-Üniversitelerde lisans ve yüksek lisans düzeyinde otomotiv ile ilgili bölümlerin kapasite yetersizliği

-Kapasite artırıcı ve teknolojik yatırım kararlarının karar vericilerce geciktirilmesi

-Lojistik altyapısının yetersizliği

-Teknik mevzuat ile ilgili idari ve teknik altyapı eksikliği

-Düşük kapasite kullanım oranından kaynaklanan yüksek üretim maliyeti

-Nitelikli iş gücü temininde arz talep dengesizliği

-Dış pazarlarda yaşanan sorunlar

-Gerekli ham maddelerin yerli temin edilememesi.''



-TEHDİTLER-



Otomotiv sektörüne ilişkin tehditlerin de yer aldığı Strateji Belgesi ve Eylem Planında ''İklim değişikliği ve düşük karbon ekonomisini amaçlayan mevzuatın yaratacağı yükümlülükler'' ilk sırayı alırken, öne çıkan diğer tehditler, ''Taşıt araçları satışlarındaki vergi yükünün yüksekliği'', ''MTV'nin aracın yaşına bağlı olarak azalması'', ''Akaryakıt üzerindeki vergi yükünün yüksekliği'' şeklinde sıralandı.

Sektörü tehdit eden diğer olgular ise belgede şöyle yer aldı:

''-İhracat-ithalat prosedürlerindeki bürokratik işlemler /giderler

-Makroekonomik konjonktürün olumsuz etkileri

-Yüksek girdi maliyetleri

-Kullanılmış motorlu taşıtların AB'de serbest dolaşımı (ikinci el araç ithalatı)

-'Enerji Verimliliği' ve 'Çevre Kanunu' ile ilgili yeni mevzuat çalışmalarındaki belirsizlikler

-Alternatif ihracat pazarlarının eksikliği

-Doğu Avrupa ülkeleri, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin yüksek katma değerli parçaları içeren yeni projelerde yer alabilme yetkinliğinin gelişmesi ve düşük maliyet sunabilmeleri.''