Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği'nin (TSPAKB) Türkiye Sermaye Piyasası 2010 yılı raporuna göre, sermaye piyasalarında 2010 yılında dolar bazında yüzde 21 değer kazanan İMKB, uluslararası karşılaştırmalarda en yüksek getiriyi sağlayan 17. Borsa oldu.
TSPAKB tarafından her yıl hazırlanan Türkiye Sermaye Piyasası Raporu'nun 2010 yılı sayısı açıklandı. Rapora göre, 2010 yılında dolar bazında yüzde 21 değer kazanan İMKB, uluslararası karşılaştırmalarda en yüksek getiriyi sağlayan 17. borsa olurken, İMKB'nin TL bazındaki getirisi ise yüzde 25 olarak gerçekleşti.
Yatırım araçlarında en yüksek getiriyi yüzde 31 ile altın sağlarken, onu yüzde 25 ile İMKB-100 Endeksi takip etti. Döviz cinsinden yatırımlar reel kayba neden oldu. 2010 yılında yükselen fiyatlar ve yeni halka arzların etkisiyle, İMKB'nin piyasa değeri bir önceki yıla kıyasla yüzde 35 arttı, 473 milyar lira ile rekor seviyeye ulaştı.
Rapora göre, günlük ortalama hisse senedi işlem hacmi, 2010 yılında 2,5 milyar lira ile rekor kırdı. Halka arz seferberliğinin etkisiyle 23 yeni şirket İMKB'ye katıldı. İlk defa bir yabancı şirket İMKB'de işlem görmeye başladı. 2010 yılında sabit getirili menkul kıymet işlemleri yüzde 12 artarak 698 milyar liraya ulaşırken, repo işlemleri bir önceki yıl olduğu gibi 3,5 trilyon lira seviyesinde kaldı.
2005 sonrası canlanmaya başlayan özel sektör borçlanma araçları piyasasında, 2010 yılında 5,6 milyar lira değerinde toplam 35 adet tahvil ihracı yapıldı. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nın (VOB) işlem hacmi yüzde 29 artarak 432 milyar liraya yükseldi. 2010'da yeni ürünler işlem görmeye başlarken, işlemlerin yüzde 97'si endekse dayalı sözleşmeler üzerine yapıldı.
-VOB, İKİ KADEME DÜŞTÜ-
Raporda, VOB'un, işlem gören kontrat sayısının yüzde 19 azalmasıyla uluslararası sıralamalarda iki kademe düştüğü, 2010 yılında 53 türev borsası arasında 26. olduğu vurgulandı.
2010 yılında yatırım fonu sayısı 97 adet artarak 426'ya çıktı. Portföy büyüklüğü ise yüzde 9 artarak 32 milyar liraya yükseldi. Emeklilik yatırım fonları 2010 yılında da büyümeye devam etti. Bu fonların portföy büyüklüğü yüzde 33 artarak 12 milyar liraya çıktı.
Raporda, aracı kuruluşların faaliyetlerine de yer verilerek, şunlar kaydedildi:
''2010'da 85 aracı kurum, bir vadeli işlemler aracılık şirketi ve 39 banka sermaye piyasası faaliyetinde bulundu. Aracı kurumların hisse senedi işlem hacmi yüzde 32 artarak 1,3 trilyon liraya ulaştı. 2009'da neredeyse yarı yarıya gerileyerek yüzde 14'e inen yabancıların işlem hacmindeki payı 2010'da yüzde 16'ya çıktı. Hisse senedi işlemlerinin yüzde 66'sı yerli bireyler tarafından gerçekleştirildi. Sabit getirili menkul kıymet işlemlerinin yüzde 90'ı, repo işlemlerinin ise yüzde 83'ü bankalar tarafından yapıldı.
VOB'da işlemlerin yüzde 87'si aracı kurumlar, yüzde 13'ü bankalar tarafından yapıldı. Aracı kurumlarca gerçekleştirilen VOB işlemlerindeki en önemli yatırımcı grubu, yüzde 75 payla yerli bireysel müşteriler oldu. Yabancıların payı 3 puan artarak yüzde 11'e çıktı. 2010'da internet üzerinden yapılan işlemler rekor seviyelere ulaştı. Aracı kurumlarda vadeli işlemlerin yüzde 34'ü internetten yapıldı. Hisse senetlerinde bu pay yüzde 20'ye ulaştı. Aracı kurumların tamamladığı kurumsal finansman işlemlerinin sayısı 163 iken bunlardan 25'i halka arz, 14'ü de tahvil ihraçları. 2010 sonu itibariyle aracı kurumların yönettiği portföy büyüklüğü 4,3 milyar lira seviyesinde kaldı. Portföy yönetim şirketleri ise 47 milyar liralık portföy yönetiyor. Çalışan sayısında 2007'de başlayan gerileme 2009'un ikinci yarısında durmuştu. 2010'da ise çalışan sayısı bir önceki yıl sonuna göre 233 kişi artarak 4 bin 948'e çıktı.''
-ARACI KURUMLARIN FİNANSAL VERİLERİ-
Rapora göre, aracı kurumlar 2010 yılında da sağlam mali yapılarını ve likit pozisyonlarını korudu. 2010 sonunda sektörün aktif toplamı 7,4 milyar liraya ulaşırken, dönen varlıkların payı yüzde 90 oldu. Özkaynaklar ise 2,4 milyar lira olarak gerçekleşti,
Sektörün toplam gelirleri, bir önceki seneye göre yüzde 23 artarak 1,1 milyar liraya ulaştı. Toplam gelirlerin yüzde 65'i komisyon gelirlerinden, yüzde 20'si hizmet gelirlerinden yaratıldı. 2010'da işlem hacimlerindeki artışa paralel olarak, aracılık komisyonları yüzde 25 artarak 716 milyon lira oldu. Komisyonların yüzde 82'si hisse senedi işlemlerinden sağlandı.
Hisse senedi işlem hacminde artış yüzde 32 olurken, komisyonlardaki artış yüzde 28'de kaldı. Aracı kurumların vadeli işlem hacimlerinde yüzde 28 artış yaşanmasına rağmen, komisyonlar sadece yüzde 16 arttı. Halka arz gelirlerindeki artışa paralel olarak kurumsal finansman gelirleri 31 milyon liradan 73 milyon liraya yükseldi.
Rapora göre, aracı kurum sektörünün net kârı, özellikle komisyon ve hizmet gelirlerindeki artışa paralel olarak, 317 milyon liradan 367 milyon liraya çıktı.2010 yılında toplam gelirlerdeki iyileşmeye rağmen, zarar eden kurum sayısı 6 adet artarak 29'a çıkarken, kâr eden kurum sayısı 3 adet azalarak 65'e indi.
-YATIRIMCI PROFİLİ-
Türkiye Sermaye Piyasası 2010 yılı raporuna göre, 2010 sonunda toplam hisse senedi yatırımcısı sayısı 1,04 milyon civarında oldu. Bunun 1,03 milyonunu yerli bireysel yatırımcılar oluşturdu.
Merkezi Kayıt Kuruluşu'nda saklanan toplam hisse senedi portföyü 2009 yılına göre yüzde 33 artarak 165 milyar liraya yükseldi. Yabancı yatırımcılar bu tutarın yüzde 66'sına sahip bulunuyor.
1 milyon liranın üzerinde hisse senedi yatırımı olan 1.613 yabancı fon, toplam hisse senetlerinin yüzde 46'sına sahip. 100 yerli bireysel yatırımcının 10 milyar liralık hisse senedi portföyü bulunuyor. 822 bin yerli bireysel yatırımcının portföyü 10 bin liranın altında kaldı. Bu yatırımcıların kişi başı portföyü 1.147 lira olarak gerçekleşti.
2010 yılında İMKB-100 dolar bazında yüzde 21 değer kazanırken, yabancı yatırımcılar yüzde 20, yerli yatırımcılar ise yüzde 35 getiri sağladı. 2010 yılında yabancı yatırımcıların hisse senetlerini ortalama elde tutma süresi bir yıl olurken, yerli yatırımcılarınki bir ay oldu. 2010 sonunda yatırım fonu olan hesap sayısı 3,3 milyon adet iken, toplam portföy değeri 33 milyar lira oldu.