Dünyanın önde gelen finans kuruluşlarından bazıları milyarlarca dolar tutarında Libya devlet fonlarını elinde tutuyor olması kafalarda soru işaretleri yaratıyor
Yolsuzlukla mücadele eden Global Witness'e sızdırılan belgeye (Küresel Tanık) göre, bu fonları ellerinde tutanlar arasında HSBC, Royal Bank of Scotland, Goldman Sachs, JP Morgan Chase, Nomura ve Societe General gibi büyük finansal kuruluşlar bulunuyor.
Libya Yatırım İdaresi'nin (LIA) 30 Haziran 2010 tarihli belgesi, HSBC'nin 10 nakit hesapta 292,7 milyon dolar, Goldman Sachs'ın da üç hesapta 43 milyon dolar tutarında Libya hükümetine ait fon bulunduğunu gösteriyor.
Sadece Societe General'de 1 milyar dolar, JP Morgan'da 171 milyon dolar ve OCH-ZIFF'de 329 milyon dolar olmak üzere, yatırım fonlarında, hedge fonlarında ve yapılandırılmış finansal ürünlerde yaklaşık 4 milyar doların tutulduğunu gösteren belgeye göre, Japon Nomura bankası ve Bank of New York'un her biri Libya'ya ait 500'er milyon dolar tutarında fonu kontrol ediyor.
LIA'nın mevduatlarının 19 miyar dolarlık kısmının Libya Merkez Bankası, Arab Banking Corporation ve British Arab Commercial Bank dahil Libyalı ve Ortadoğulu bankaların elinde bulunduğu belirtildi. LIA'nın ayrıca General Electric, BP, Vivendi, France Telecom, Deutsche Telekom, Allianz, Vodafone ve Pfizer gibi şirketlerde milyarlarca dolar tutarında hissesi bulunduğu da kaydedildi.
LIA'nın İngiliz yayıncılık şirketi Pearson, İtalyan bankası Unicredit, ağır sanayi ve teknoloji sektörlerinde faaliyet gösteren İtalyan Finmeccanica, Kanadalı petrol arama şirketi Verenex, Alman kimya şirketi BASF ve Siemens şirketlerinde de hisseleri bulunuyor.
Belgenin Libya devletinin petrol gelirlerinin nerede olduğunu gösterdiğini, bankaların elinde bulundurdukları devlet varlıklarını açıklama yükümlülüğü bulunmadığı için Libya halkının petrol gelirlerinin nerelere yatırıldığını ya da ne kadar olduğunu bilemeyeceğini bildiren Global Witness, yönettikleri bütün devlet fonlarını açıklaması için bankalara ve yatırım fonlarına çağrıda bulundu.
Bankalardan, LIA'ya ait fonları ellerinde bulundurduğunu teyit etmesini ve halen bu fonları kontrol edip etmediklerini istediğini, ancak cevap alamadığını bildiren Global Witness, HSBC'nin müşteri isminin gizliliğini gerekçe gösterdiğini kaydetti.
Global Witness Direktörü Charmian Gooch, ''HSBC ve Goldman Sachs gibi bankaların bu tür bir vakada müşteri gizliliğinin arkasına saklanabilmesi tamamıyla gülünç. Bunlar devlet hesapları, bu yüzden müşteri etkin olarak Libya halkı ve bu bankalar Libya halkını önemli bir bilgiden alıkoyuyor'' dedi.
Kaddafi ailesi LIA'daki devlet fonlarını kontrol ediyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) savcılığına göre, ''Kaddafi, kişisel varlıkları ve ülke kaynakları arasında bir ayrım yapmıyor.''
Gooch, ''Libya'nın diğer varlıklarının kamuya açıklanması ya da bu varlıkları nerede bulacağımızın bize söylenmesi çağrısında bulunuyoruz. Bu fonlar Libya halkının parası ve Libya halkı bu fonların nerede olduğunu bilmeyi hak ediyor'' ifadesini kullandı.
LIA'nın malvarlıklarının piyasa değeri geçen yıl ikinci çeyrek itibariyle 53 milyar 329 milyon doları buluyor. AB ve Birleşmiş Milletler (BM) Libya devletinin bütün varlıklarının dondurulmasını istemişti.
Bu ay başında LIA ve Libya Merkez Bankası dahil Libya'ya karşı ekonomik yaptırımlarını artıran AB, Libya lideri Muammer Kaddafi ve ailesinden bazılarının mal varlıklarını dondurmuştu.