Advertisement

Finans piyasaları Amerika'da parasal genişleme durursa, gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışı olacağından korkuyor. Korktukları için, en önce ben çıkayım kaygısıyla parasal genişleme durabilir yorumunu duyan fon yöneticilerinin siniri bozuluyor. Gelişmekte olan ülkelere yaptıkları yatırımları azaltma telaşına düşüyorlar.
Türkiye'ye gelen yabancı yatırımcıların hemen hepsi iki yıldır aynı soruyu yöneltiyorlar: Amerikan Merkez Bankası (FED) parasal genişlemeyi durdurursa, Türkiye piyasalarından çıkacak yabancı sermaye ekonomiyi ne kadar hırpalar? Dikkat edilirse, soru, parasal genişleme durursa yabancı sermaye çıkışı olur mu değil. Sermaye çıkışı olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Aranan yanıt sermaye çıkışının ne kadar olabileceği ve nasıl bir tahribat yapabileceği.

GENİŞLEME NEDEN DURACAK?
Finans piyasaları çoğu zaman kendi yarattıkları hikâyeye kendileri inanıp kendilerini vurmakta çok becerikli oluyor. Parasal genişlemenin durması hikâyesi de böyle bir konu. Gözden kaçırılan ya da şimdilik fazla dikkate alınmayan bazı noktalar var.
1. Parasal genişlemenin durması parasal daralma değil. Önümüzdeki dönemde FED ek Amerikan Hazine bonosu alımlarını durdurabilir. Bu yaklaşım (quantative easing) zaten faizlerin düşürülmesi yoluyla gerçekleştirilebilecek parasal genişlemenin sonuna gelindiği için benimsenmişti. Ek Hazine bonosu alımlarının durdurulması FED'in politika faizinin yükseltileceği anlamına gelmiyor. Bu süreçte Amerikan Hazine bonosu faizleri bir miktar yükselebilir.
2. FED'in parasal genişlemeyi durdurması FED'in işlerin iyi gittiğine yönelik beklentilerinin çok daha güçlendiği anlamına gelir. FED yetkilileri her fırsatta ekonomik iyileşmenin kalıcı olduğu yönünde ikna olduklarında parasal genişlemeyi durdurabileceklerini vurguluyorlar. FED açısından, ekonomik iyileşme, istihdam piyasasının kalıcı bir düzelme yolunda olduğu, işsizlik oranının kararlı bir düşme eğilimine girdiği, sürdürülebilir bir ekonomik büyümenin gerçekleşmekte olduğu anlamına gelir. Daha ne isteniyor ki?
Gelişmekte olan ülkeler açısında Amerikan ekonomisinin toparlanıyor olmasının sayısız yararları var. Son dönemde gelişmekte olan ülkeler büyümede zorlanıyorlar. Nedeni, birçok gelişmekte olan ülke açısından büyümenin motoru olan ihracat tekliyor. İhracatın teklemesi büyük ekonomilerdeki büyüme sorunu. Sorunlarını kalıcı olarak çözmek için Avrupa'nın daha zamana ihtiyacı var. Ama, Amerikan ekonomisinin toparlanıyor olması gelişmekte olan ülkelerin mallarına küresel talebin artması anlamına gelir. Başta Çin olmak üzere, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik görünümleri de olumlu yönde etkilenir.

GÖRELİ FAİZ FARKI
Gelişmişlerle gelişmekte olan ülkeler arasında gelişmekte olanların lehine daima getiri farkı olacaktır. Göreli risklerle iskonto edilmiş göreli getiriler daima gelişmekte olan ülkelerde daha yüksek olacak. Son dönemde birçok gelişmekte olan ülkeye yönelik olarak, Türkiye de dahil olmak üzere, göreli getiri farkı oldukça daralmıştı. Şimdi, Amerika parasal genişlemeyi durdurabilir telaşı ile göreli getiri farkı az da olsa artabilir. Ama, Amerikan ekonomisinin sürdürülebilir bir büyüme eğilimine girmesiyle durdurulacak parasal genişleme programı, gelişmekte olan ülkelere zarar değil, fayda getirir.
Birçok gelişmekte olan ülkede faizleri daha da indirme lüksü zaten kalmadı. Önümüzdeki dönemde, özellikle Amerikan bonosu faizleri daha fazla artma eğilimine girdiğinde, gelişmekte olan ülkelerde de faiz artışlarını izleyeceğiz. Bu eğilimin tersine hareket etmek isteyen para otoriteleri olduğu takdirde, Amerika'daki parasal genişlemenin durması o ülkeleri hırpalayabilir. Aksi takdirde, korkulacak bir durum yok.