Portekiz: Mucize mi Kıyak mı?

Portekiz'in uzun vadeli kredi notu derecelendirme kuruluşu S&P tarafından 5 yılın ardından yatırım yapılabilir seviyeye yükseltildi. Böylece Avrupa krize kurban vermiş olduğu bir başka üyesinin de başarıyla mezun oluşuna tanıklık etti.

BİRLİĞİN KADİFE ELDEİVENİ İLE DOKUNUŞ

Portekiz küresel kriz piyangosunun büyük ikramiyesini kazananlardan biri oldu. Sert bir resesyon, sürekli artmakta olan kamu borcu, %15'e dayanan işsizlik, bütçe açığı ve çift haneli sorunlu bankacılık kredileri tipik bir kusursuz fırtına örneğiydi.

2011'de AB ve IMF'den 78 milyar euro tutarında kurtarma paketi alan ülke böylece krizden çıkış için ilk adımı attı. Bunun ardından Avrupa'nın kurtarma programı adımları geldi ve belki de en önemlisi olan Avrupa Merkez Bankası (ECB) desteği böylece kamu borcunu ve bütçe açığını azaltma sözüne istinaden verildi. ECB yaklaşık 40 milyar euroluk Portekiz tahvili aldı ve ülkenin hayata tutunmasını sağladı.

Yunanistan ve İrlanda'dan sonra krize kurban giden bir başka ülke daha tüm desteği arkasında hissediyordu.

Krizin zirvesinde %18'li seviyelere çıkan ülkenin 10 yıllık bono faizleri şimdilerde 2'lerde geziyor.

DERECELENDİRME KURULUŞLARI DA YUMUŞAK

Bankacılık krizine yakalanmış, kamu borcunun sürdürülebilirliği ilkesi dağılmış, milli hasılasının 1/5'i kadar kurtarma paketine imza atmış ve işsizliği %20'ye koşmakta olan Portekiz'in uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notu yatırım yapılabilir seviyenin kaç kademe altına indi dersiniz? S&P, ülkeyi BB seviyesine çekti. Yatırım yapılabilir seviyenin 2 kademe altında.

Türkiye'nin bugün bulunduğu seviye ile aynı seviyeye.

Bir gelişen piyasa ülkesi olsaydı kuruluşun çok daha kötümser davranacağını öngörmek güç değil gerçekten. ECB yoğun bakım ünitesine bağlamasa ya da AB & IMF kredi vermese elbette Portekiz bambaşka belalarla ve çok daha uzun zaman mücadele etmek zorunda kalırdı. Bugün durum bu.

Bu bölüme son olarak kritik bir madde daha eklemek gerekiyor. Tüm bu kriz tufanında Portekiz bonoları sürünürken, her ülkeye olduğu gibi Portekiz'e de bir şart sunuldu. Eğer bonolarınızı almamızı istiyorsanız mutlaka, en az 1 derecelendirme kuruluşundan yatırım yapılabilir notunuz olması gerekiyor denildi. ECB hangi kuruluşları kabul ediyordu? Büyük 3'lü Moody's, S&P ve Fitch. Başka? Bir de DBRS yani Kanadalı kuruluş. İşte bu kuruluş bunca gelişmeye rağmen ülkenin notunu yatırım yapılabilir seviyede tuttu ve sonuç malumunuz.

GÖZLE GÖRÜLÜR TOPARLANMA

Krizin nasıl çıktığını ve ülke için yapılanları gördük. Azımsanmaması gereken ekonomik toparlanma hikayesini atlamak istemem. Ülkenin makro dinamikleri 2015'te iktidara gelen azınlık hükümetinden sonra iyiden iyiye toparlanmaya başladı.

Büyüme %2'nin üstüne taşınırken, krizin en akut olduğu dönemde devreye giren sert emek piyasası önlemleri yavaşça geri çekilmeye başlandı. Ülke tarihinin en düşük bütçe açığı ile 2017 kapanışı hedefleniyor ve kamu borcunda %130'dan %127'ye doğru bir düşüş bekleniyor. İşsizlik 20'lere tırmanırken %9'a indi. Bu yıl bizzat derecelendirme kuruluşları tarafından beklenen büyüme %2,5. İhracat ve turizmin etkisi ve canlanan iç talep burada büyük pay sahibi.

Bankalara ilişkin belirsizlik ise sürüyor. Bankaların takipteki alacakları %12'de geziyor. Henüz makul bir çözüm bulunmuş değil. Avrupa ortalaması ise %5 civarında.

Portekiz ekonomisi stabil olması dilenen bir siyasi görünüm eşliğinde krizin getirdiği olağan üstü durumdan çıkıyor. Büyümenin yeşil filizleri tekrar geri gelmiş durumda ve artık yatırım yapılabilir seviyede bir ülke.

Bunca destek olmasa Portekiz yine de başarılı olur muydu?