Advertisement

Çin Komünist Partisi (ÇKP) 19. toplantısı başladı. Parti, yerelde varlığını yeniden tanımlarken kürede iddiasını artırıyor.

KOMÜNİST PARTİ KABUK DEĞİŞTİRİYOR

Çin Devlet Başkanı Xi 3 saatlik bir söylev verince acaba çok mu uzun oldu diye düşünürken, Mao'nun günlerce konuştuğunu ve toplantının uzun yıllar basına kapalı olduğunu okuduğumu anımsadım. Bu, belki de partinin Çin ile birlikte nasıl dönüştüğünü gösteren işaretlerden biri. Konuşma sürelerinde benzerlik olmasa da Xi Jinping, Mao'dan bu yana en etkin lider olarak görülüyor. Aslında bu Xi için bir değerlendirme olduğu kadar Mao'dan günümüze kadar görev yapan liderler için bir kıyaslama.

5 yılda bir yapılan kongre, ülkenin gidişatının hem politikaların yapılışı hem de bizzat politikacıların seçimi ile belirlendiği önemli bir toplantı. Merkez Yönetim Kurulunu oluşturan 205 asıl ve 176 yedek üye, 2.300 delege tarafından seçilecek. Böylece 2022 vizyonunu uygulayacak yönetici kadrosu teşekkül etmiş olacak. Aynı zamanda 25 kişilik Politbüro ve 7 kişilik Daimi Komite de büyük değişikliklere sahne olacak. Değişikliklerin bir kısmı yaş haddinden, bir kısmı ise tercihen olacak. 25 Ekim'de Xi'nin gerçekten istediğini elde edip edemediğini göreceğiz.

Xi'nin performansı aynı zamanda kendi kaderini de tayin edecek keza kendi 'top' seviye siyasi kaderi de normal şartlar altında 2020'de sona erecek.

DÜNYA DÖNÜYOR, PARTİ DEĞİŞMİYOR

Xi'den gelen açıklamaları birkaç başlık altında en kısa hali ile konuşmaya çalışalım.

Parti Genel Sekreteri ve Devlet Başkanı olan Xi'nin en çok vurgu yaptığı noktalardan biri rüşvet ve yolsuzluk. Son birkaç yılda Çin'de resmi görev ifa eden 1,5 milyona yakın kişi bu suçlardan ötürü ceza aldı. Toplumun çürümesi ve partinin zayıflaması anlamına gelen bu suçların üzerinde tekrar tekrar duruluyor.

Güvenlik anlayışı ve ordu formasyonunda Çin'in 2035 yılında dönüşümü tamamlayacağı açıklanırken, 2050 yılında dünyanın en büyük ekonomisi olması beklenen Çin'in 1 numaraya yerleşme filmi ön gösterime böylece açılmış oldu. Diğer yandan, bu güçlerin asla bir hegemonya kurmak için kullanılmayacağı da müjdeleniyor. Çin, küresel güç olma planını masaya böylece yatırmış oluyor.

Küresel güç olmak için ekonomiyi büyütmeye devam etmek ve modern ihtiyaçlara göre onu dönüştürme çabası sürecek.

Çin küresel güç olurken, baskın şekilde bilinen doğru olan Batı sistemi ile uyuşmayan demokratik düzeni nasıl şekillenecek peki? İşte ÇKP böyle bir anlam boşluğunda kendini bulmasın diye Xi konuşmasının önemli bölümünü buna ayırdı. Partinin ülkenin kaderi olduğunu ve önce parti sonra reform sloganının defalarca ima edildiğini ya da parti olmadan reform yapılamaz tezinin işlendiğini söylemek mümkün.

Bir değişim gelecekse bu partinin mühendisliğinde olacak.

EKONOMİK DÖNÜŞÜM VE FİNANSAL SERBESTLEŞTİRME ÖLÇÜLÜ ŞEKİLDE SÜRECEK

Çift haneli büyümelerden artan borç ve düşen verimlilik sebebiyle vazgeçen Çin, hizmet ekonomisine dönüş ve tek haneli kaliteli büyümeye doğru adım atmaya devam edecek. Bunun için hava kirliliğinden fazla kapasiteye, kamu iktisadi teşebbüslerinin etkin kılınmasından özel sektöre daha fazla alan açılmasına kadar birçok önlem sürdürülecek. Aslında her biri uzun analiz gerektiren bu maddeleri başka zaman ele almak umudu ile geçiyorum.

Arz yönlü politikaların (çelik sektöründe üretim kesintilerine devam olarak okuyunuz) devrede olacağı ve düşük gelir grubundan orta gelir grubunun üst basamaklarına tırmanmayı sürdürmek istiyor Çin. Bunun için daha fazla yabancı yatırım, daha fazla yatırım için daha açık bir ekonomi ve daha düşük ticari bariyerler gerekecek. Bürokratik engeller kısmen hafifleyecek.

Yabancı yatırımın ve insan gücünün ülkeye akabilmesi içinse finansal serbestleştirme, sermaye piyasalarında daha fazla derinlik, kur ve faizlerde daha az müdahaleci devlet anlayışı benimsenecek. En büyük sorunlardan olan yüksek borcun indirilmesi içinse çabalar sürecek.

Bir final yapmak gerekirse, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Xi Jinping ülkesinin kaderini partisine ve partisinin geleceğini kendisine bağlamış durumda. Önümüzdeki günlerde önemli koltuklara kendi belirlediği adaylar seçilebilirse planın işlediğini anlayacağız. Bunu, geçtiğimiz 5 yılda eksik işleyen ekonomik dönüşüm planını kaldığı yerden ancak bu kez daha radikal şekilde devreye sokma çabaları izleyecek.