Petrol ve altın
Küresel talebi olumsuz etkileyen birçok faktörler ile petrol fiyatı son haftalarda % 20 üzerinde değer kaybetti. Talep yönüyle bakılırsa, en büyük tüketici olan ABD son yıllarda bu trendini bir hayli düşürdü (2006 da günde 12363 milyon varil tüketimini %37 azaltarak 2012 de 7784 varile geriletti). Ardından gelen Çin’de ise yavaşlayan ekonomisi ve daralan talebi ile son dört ay içinde net petrol ithalatı dibe vururken rafine faaliyetlerini de artırdı. Ekonomik büyüme endişelerinin önüne geçebilmek ve piyasalarda talep yönlü faaliyetleri artırabilmek için Almanya, ABD, Çin vs. gibi tüm aktörlerin birlikte (koordineli) hareket ederek zorda olan ülkeleri düzlüğe çıkarmaları gerekiyor. Ancak, bu olasılık giderek zayıflıyor, kolay değil.
Öte yanda petrol üretimi (arz) yönlü gelişmeler de piyasalara yada petrol fiyatına yardımcı olmuyor. İran arzı kısıntısı, geçici olsa bile şimdilik arka plana itilmiş görünüyor. Petrol ihraç eden ülkeler topluluğu (OPEC) başta Suudi Arabistan olmak üzere kotaları üzerinde üretime devam ediyorlar. ABD Enerji Bakanlığı verilerine göre, lider üretici Suudi Arabistan’ın Haziran 2011’den bu yana günlük ham petrol üretimi 9.5 milyon varil. Geçmişte bu kadar uzun süre kota fazlası üretim olmadı!. Rusya, Kanada gibi OPEC dışı ülkelerde de üretim farklı değil. Ayrıca, küresel petrol stoklarında yükselme ve kısmen buna bağlı olarak petrol fiyatı düşerken Stratejik Petrol Rezervlerinin (SPR) de piyasaya sürülmesi oldukça tuhaf.
Arz-talep dengesizliği ve teknik görüngeden (perspektif) bakılırsa, önde gelen küresel tüketicilerden iyileşme ve buna bağlı olarak ham petrol talebinde artış beklenmemesi petrol fiyatında baskıyı bir süre daha sürdürecek gibi görünüyor.
Geçen hafta piyasalardaki aşırı olumsuzluk ardından FED açıklamaları, özellikle, Janet Yellen’in “Gerekirse, kolay para politikasına devam edilebilir” ifadesi biraz iyimserlik getirdi ve gündemde olmamasına rağmen piyasalarda QE3 beklentisi oluşurken Obama’nın basın konferansının da etkisiyle petrol ve hisse senedi endeksleri haftanın son günü toparladılar. Ancak, temel ve teknik verilerin olumsuzluğu çerçevesinde petrol fiyatının düşme eğilimine devam edeceğini, henüz dip yapmadığını ve bu seviyelerde satın almak için erken olduğunu düşünüyorum. Dahası, arasıra gözlenecek olan doğal toparlanma (ralli) çabalarının satış fırsatı olarak görülmesi gerekir. Ancak, unutulmasın, satış baskısının devam etmesi sadece küresel durgunluk (resesyon) senaryosunun derinleşmesi halinde mümkün olabilir ve gözardı edilmemelidir. Şimdilik, risk petrol fiyatının yükselmesinde olabilir ve olası fiyat artışına karşı gerekli tedbir ve piyasa stratejileri ihmal edilmemelidir.