Tekrar resesyona dönüş?
FED ve diğer Merkez Bankaları 2.5 yıldan bu yana alışılmadık ölçülerde yardım paketleri ile küresel ekonomiyi toparlamaya çalışıyorlar. Bu süre içinde birçok ortamda 2008 bilinçli krizinin Wall street ve Bankalar için problem olmayacağını ama asıl hedefin reel sektör aracılığı ile tüketici alışkanlıklarının değiştirilmesini amaçladığını anlatmaya çalıştım. Nufus artışı ve küreselleşme ile birlikte kaynakların rasyonel kullanılmaması sürdürülemez hale geldi ve alışkanlıkların değiştirilmesi, başta ABD tüketicisi omak üzere, tasarruf bilincinin geri gelmesi gerekiyordu. Nitekim, QE1 ve QE2 (likidite bolluğu) finansal piyasalar ve bankalar için önemli ölçüde başarılı oldu ama reel sektör ve tüketici için resim hiç iyi değil.
CRB emtia endeksi ile finansal piyasalar arasında ilişki (korelasyon) normal olarak %35’lerde seyrederken son 1.5 yıliçinde aşırı likidite sebebi ile bu ilişki %95’e yükseldi (altın hariç) ve portföy yöneticileri çeşitleme yapamaz hale geldi. S&P 500 ve diğer endekslerin olumsuz temel verilere göre davranmaması aşırı likiditeden kaynaklanıyor.
Bugün temel verilere bakıldığında reel sektör ve tüketiciye yönelik hedeflenen amaçlar gerçekleşiyor. Ancak, su başını tutan yönetici, bankalar ve sermaye piyasaları bu süreçten minumum zarar ile sıyrılmak bir yana daha da palazlandılar. Ama nereye kadar?. Genelde borsalar özelde S&P endeksinin analizi bunun için en iyi gösterge. 2009/10 da akıldışı yükselen piyasa 2011 de yatay seyre geçti ve tıkanma işaretleri giderek artıyor.
- Yatırım fonlarına akan para 2011 yılı boyunca her ay azaldı.
- Şirket sahipleri ve yöneticiler (insider) tarihi ölçülerde kendi stoklarını elden çıkarıyor.
- Teknik göstergeler para akışının (money flow) S&P 500 den çekildiğini gösteriyor.
- Bankaların FED bünyesinde rezervleri 1 trilyon dolar cıvarında ve getirileri %3.5-4 . Yani yılda 35-40 mia. dolar yada 10 yılda 350-400 mia. dolar. Bu miktar bankaların borçlarını ödemesi için yeterli değil. Genel olarak krizler sonrası bir-iki yıl içinde bankalar tekrar kredi musluklarını açar ve reel sektörü desteklerdi. Bu defa öyle değil, kredi problemleri uzun süre devam edecek ve bunun sonucu olarak paranın dönüşüm hızı (velocity) düşük kalmaya devam edecek. Sonuç, ekonomiler ciddi daralıyor.
Bu arada, ekonomik büyüme rakamları iyileşirken resesyon nasıl mümkün olabilir sorusu akla gelebilir. Reel büyümede (GSMH) enflasyondan arıtılmış rakamlar gerçekçi değil. Çünkü, enflasyon rakamları çeşitli algoritmalarla değiştirilebilir, farklı gösterilebilir. Gerçek enflasyon rakamları ile GSMH hesaplandığında ekonominin ciddi bir daralma içinde olduğu iddiaları var. Resesyon üzerine NBER (National Bureau of Economic Research) resmi açıklamasını ne zaman yapar, ne der birlikte göreceğiz.
Teknik olarak bakılırsa, S&P 500 endeksi kısa vade için manşet haberler çerçevesinde yön arıyor. 1354 seviyesi ikili tepe oluşturan önemli bir direnç olarak gözüküyor. Kısa dönem göstergeler yukarı yönlü hareket için henüz aşırı seviyede değil. 1290 altında işlem görmesi teknik resim için son derece sıkıntılı bir süreç başlatır. 2011 kalan kısmı ve 2012 iyi görünmüyor.