Yunanistan'ın, resmi kreditörlerin kurtarma planı karşılığında öne sürülen şartları 5 Temmuz'da referanduma götüreceğini açıklaması ve bankalara sermaye sınırlaması getirilmesi uluslararası finans uzmanlarının gözünün bu ülkedeki kamuoyu yoklamalarına çevrilmesine neden oldu. Piyasalarda genel kanaatin Yunan halkının Euro Birliği'nde kalma yönünde olduğu belirtilirken, seçmenin kreditörlerin kurtarma planına "hayır" demesinin de Euro Birliği'nden çıkış anlamına gelebileceği ifade ediliyor.
Yunanistan ay sonu itibariyle, emeklilerin ve kamu çalışanlarının ödemelerini yapsa dahi, günlük 60 euro nakit çekimine izin verilen mevduat sahiplerinin bu hafta boyunca birikimlerine erişmesi mümkün görünmüyor. Öte yandan finans uzmanları, ülkede referandum kararı alınmış olsa da bu hafta içerisinde kreditörlerle yapılan görüşmeler sonucunda referandum kararından vazgeçilebileceğin ihtimalini de göz ardı etmiyorlar.
Gözler referandum anketlerinde
Kreditörlerin Yunanistan'a sunduğu şartların kabul edilebilmesi için halkın en az yüzde 40'ının sandığa gitmesi gerekecek. Buna rağmen referandumu destekleyen üç siyasi partinin (Syriza, Bağımsız Yunanlar ve Altın Şafak) en son yapılan genel seçimlerdeki toplam oy oranı yaklaşık yüzde 47 seviyesindeydi.
Yunanistan'ın yüzde 60'ı Euro Bölgesi'ne, yüzde 15'i devlet tahvillerine, yüzde 10'u IMF'ye, yüzde 8'i Yunan bankaları ve yabancı bankalar başta olmak üzere diğer kreditörlere, yüzde 6'sı da Avrupa Merkez Bankası'na olmak üzere toplamda yaklaşık 323 milyar euro borcu bulunuyor.
TD Securities, Yunanistan'ın referandum kararını değerlendirdiği bilgi notunda ülkede yapılan son anketlerde Euro Birliği'nde kalmadan yana olanların yüzde 57'nin üzerinde seyrettiğini belirtti ve sonucun bu şekilde olması halinde piyasaların sakinleşebileceği vurguladı.
Açıklamada, Yunanistan'da referandum öncesinde seçmen davranışında "hayır" tercihini artıracak olumsuz bir değişimin yaşanması halinde Yunanistan'ın Euro Birliği'nden ayrılabileceğinin de altı çizildi.
Royal Bank of Scotland (RBS) ise Yunanistan'da sermaye kontrollerinin uygulanmasının ardından Yunanistan'ın Euro Birliği'nden çıkış riskinin yüzde 20'den 40'a yükseldiğini belirtti.
“Bankaların kapalı kalması Yunanistan'a zaman kazandırıyor”
Standart Bank'ın Orta, Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika Stratejisti Demetrios Efstathiou, "Yunanistan halen Euro Birliği'nin bir üyesi. Referandumdan 'evet' sonucunun çıkma olasılığı da bulunuyor. Bankaların kapalı kalması ve sermaye kontrolü getirilmesi Yunanistan'a zaman kazandırıyor" dedi.
Yunanistan'ın Euro Birliği'nden ayrılması halinde diğer ülkeler üzerindeki olumsuz etkisinin 2012 yılına kıyasla daha az olacağını belirten Efstathiou, "Yunanistan, Avrupa ekonomisinde yüzde 2'den daha az bir paya sahip. Ülkeyle ilgili endişelerin sonlanması diğer yüzde 98'lik kısımda verimliliğin artmasına neden olacaktır. Yunanistan'ın özel bir durum oluşturduğunu düşünüyorum. İşlemeyen, reformları gerçekleştiremeyen bir ekonomik yapı ortada ve Euro Birliği'nde diğer ülkelerle kıyaslama yapılamayacağını düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Efstathiou, "Avrupa Merkez Bankası, varlık genişlemesi ve diğer tedbirlerle krizin bulaşma etkisini azaltacaktır. Ayrıca Portekiz, İrlanda ve İspanya gibi ülkeler hali hazırda bundan birkaç sene önceki durumlarına göre daha iyi durumdalar. Avrupa ekonomisi de eskisinden daha iyi durumda. Avrupa'da ekonomik büyüme zayıf euro, düşük petrol fiyatları ve ucuz finansman tarafından destekleniyor" şeklinde konuştu.
“Yunanistan'ın Euro Birliği'nden çıkış riski yüzde 50'nin üzerinde”
Londra merkezi Capital Economics'in Kıdemli Ekonomisti Jennifer McKeown da Yunanistan'ın referandum kararının riskleri yükselttiğini belirterek kreditörlerin şartlarının seçmenin oy tercihini 'hayır' yönünde değiştirebileceği uyarısında bulundu.
Kreditörlerin büyük şirketlerden ve varlıklı vatandaşlardan daha fazla vergi alınmasını, erken emeklilik olanaklarının kısıtlanması ve emeklilik primlerinin yükseltilmesini şart koştuğunu belirten McKeown, "Yunanistan'da son anketler 'evet' sonucuna işaret etse de, seçmenler emekli aylıklarında kesinti uygulanmasını engellemek gibi gerekçelerle sandıkta 'hayır' diyebilir. Yunanistan'ın Euro Birliği'nden çıkış riski yüzde 50'nin üzerine yükselmiş durumda" değerlendirmesinde bulundu.
"Bankaların kapatılması büyük hata"
Londra merkezli Oxford Economics Küresel Araştırmalar Başkanı Gabriel Sterne, Yunanistan'ın daha önce Güney Kıbrıs'taki uygulamaya benzer yöntemle bankalara sermaye kontrolü getirmesinin büyük hata olduğunu söyledi.
Referandumdan çok, sermaye kontrolü uygulanmasını eleştiren Sterne, "Bankaları bir kez kapattınız mı, tekrar açarak normale dönmeniz çok zor. Müzakerelere devam ederken bu olasılıktan kaçınmak gerekiyordu. Atılmaması gereken adım atıldı. Bankaları kapattığınızda mevduat sahiplerinin yeniden paralarını bankalara emanet etmesini sağlamanız çok zor" dedi.
"Anlaşmak herkesin yararına olur"
Eski Uluslararası Para Fonu (IMF) danışmanı, Oxford Üniversitesi Küresel Ekonomi Yönetimi Profesörü Ngarie Woods ise İngiliz yayın kuruluşu BBC'ye yaptığı açıklamada Yunan halkının Avrupa Birliği'nde kalmaktan yana oy kullanacağı tahmininde bulundu.
Woods, Syriza'nın tahminlerinin aksine son günlerde piyasalarda yaşanan panik havasının ardından, Yunan seçmenin daha güçlü şekilde Euro Birliği'nden kalmaktan yana oy kullanacağını belirtti ve " Euro Birliği'nde kalmak maliyetli olsa da Yunan halkı 'birlik' içerisinde kalmak isteyecektir. IMF, Yunanistan'ın borcunun azaltılması gerektiğini başından beri söylüyor. Fakat Avrupa Birliği buna sıcak bakmıyor. Zaten IMF ve Avrupa arasındaki anlaşmazlığın temelinde de bu var" değerlendirmesinde bulundu.
Woods, kreditörler ve Yunanistan arasında olası bir anlaşma sağlanmasının herkesin yararına olacağını da vurguladı.
AA