Renminbi’nin uluslararası kullanımında geçtiğimiz yıl bir yavaşlama görüldü ancak perde arkasında Çin, finansal altyapısını güçlendirmeye ve Renminbi’nin (RMB) küresel kullanımını artırmaya devam ediyor.
Çin’in para biriminin yurt dışı kullanımı 2016 yılında kayda değer şekilde düşüş gösterdi. Dünya genelinde bankaların para transferi için kullandığı bir ağ olan SWIFT’e göre, uluslararası Renminbi ödemeleri yaklaşık %30 geriledi ve Renminbi şu anda ödemelerde yedinci en aktif para birimi konumunda (2016’ya beşinci sırada başlamıştı).
Offshore Renminbi mevduatları da benzer bir seyir izledi. Çin dışındaki Renminbi mevduat stokları 2015 yılından bu yana daralma gösteriyor. Dünyanın en büyük offshore Renminbi merkezi Hong Kong’da Renminbi mevduatları Nisan ayı sonunda toplam 528 milyar RMB seviyesindeydi. Söz konusu miktar, 2014 yılı sonundaki 1 trilyon doları aşan zirve seviyeden yaklaşık %50 gerileme yaşandığına işaret ediyor.
Renminbi kullanımı ve mevduatlarındaki düşüş; Çin’in ekonomik yavaşlaması ile ilgili endişelerden, Renminbi’nin değer kaybetmesinden ve yurt dışı sermaye akışı konusundaki düzenlemelerin sıkılaşmasından bağımsız düşünülmemeli. Bu ortamda Çin yine de Renminbi’nin uluslararasılaşmasına yönelik çabalarını sürdürerek yabancı yatırımcıların alıp satabileceği yurt içi varlık yelpazesini genişletti.
Öncelikle, Çin hisse senedi piyasasından bahsedelim. Geçtiğimiz Ağustos ayında duyurulan ve dört ay içerisinde uygulamaya geçirilen Shenzhen-Hong Kong Hisse Senedi Bağlantısı uluslararası yatırımcıların daha küçük ve girişimci şirketlerin hisseleriyle işlem yapmasına imkân veriyor. Bu şirketlerin büyümesi Çin’in ekonomik reformunda kritik bir önem taşıyor. Dünya genelindeki yatırımcılar artık Çin’de Borsaya kote şirketlerin pek çoğuna Hong Kong yoluyla doğrudan erişim sağlıyorlar. Yatırımcılar üç sene öncesine kadar böyle bir fırsata sahip değildi. Ardından Çin tahvil piyasası geliyor. 2017’nın Mayıs ayında Çin, tahvil piyasasını dünyaya bağlayan Tahvil Bağlantısı’nı hayata geçirdiğini açıkladı. Çin tahvil piyasası gelişimindeki bu son atılımın resmi duyurusu, Çin sermaye piyasalarının dışa açılmasında kesinlikle bir kilometre taşı olacak. Çin’in hızla genişleyen tahvil piyasası dünyanın en büyük üçüncü tahvil piyasası olma özelliği taşıyor ancak yabancı katılım sınırlı. Uluslararası yatırımcılar, Çin devlet tahvili piyasasında %2’den daha düşük bir paya sahip. Bu oran Japonya’da %10, Birleşik Krallık’ta %25’nin üzerinde, ABD’de ise yaklaşık %50 seviyesinde seyrediyor. Çin tahvil piyasasının kademeli olarak dışa açılması ihraççılara, yatırımcılara ve aracı şirketlere çok çeşitli fırsatlar sunacak.
Tahvil Bağlantısı, Shenzhen Bağlantısı ve 2014’te başlatılan Şanghay Bağlantısı olmak üzere bu üç bağlantı projesi, yalnızca Çin tahvilleri ve hisse senetlerinin global endekslere dahil olmasını sağlamakla kalmadı; (20 Haziran 2017’de MSCI, A hisselerini Gelişen Piyasalar Endeksi’ne dâhil edeceğini açıkladı) aynı zamanda Renminbi’nin uluslararasılaşmasının orta-uzun vadeli bir strateji olduğunu da ortaya koydu. Nitekim bu görüş, Mart ayında Çin Merkez Bankası tarafından da yinelenmişti.
Renminbi yurt dışı kullanımının 2016’da gerileme göstermesine rağmen, Çin Döviz reformlarını ve mali reformları uygulamaya, ekonomisini ve finans piyasalarını dışa açmaya ve Renminbi’yi uluslararası bir para birimi haline getirmeye yönelik taahhüdünü sürdürüyor.
Öte yandan offshore Renminbi piyasası, işlemlerin yavaşlaması ve mevduatların daralması ile birlikte kısa vadeli olarak bazı güçlüklerle karşı karşıya kalsa da stratejik önemini koruyor. Tahvil Bağlantısı gibi yurt dışı yatırım projeleri, offshore Renminbi piyasasının genişlik, derinlik ve sağlamlığında iyileşme sağlarken, aynı zamanda Renminbi’nin uluslararasılaşmasına yeniden ivme kazandıracaktır. Kuşak ve Yol İnisiyatifi ise başka bir katalizör teşkil ediyor. Çin ticaretinin büyümesi ve işlemlerde Renminbi kullanılması, Renminbi’nin uluslararasılaşmasında her zaman destekleyici bir faktör oldu. Çin’in Kuşak ve Yol İnsiyatifi kapsamındaki ülkelerle ticaretinin 2016 yılında toplam ticaretini geride bıraktığı göz önünde bulundurulduğunda; bu proje bölge içi ve bölgeler arası bağlantıları artırarak uzun vadede Kuşak ve Yol kapsamındaki ülkelerde ticareti ve Renminbi’nin ticaretteki kullanımını canlandıracaktır.
Daha da önemlisi Kuşak ve Yol İnsiyatifi’nin Renminbi’nin finansmandaki kullanımını artıracak olması. Çin şirketleri, hükümet teşvikinin de etkisiyle, Kuşak ve Yol projelerine katılım sağlıyor. Bu şirketler, Kuşak ve Yol projelerine ev sahipliği yapan ülkelerde faaliyet göstererek, Renminbi cinsinden bilanço tabloları ile yerel Renminbi likiditesi havuzlarını artıracak. Kuşak ve Yol projelerine ev sahipliği yapan ülkeler tüm para birimlerinde sürekli olarak likidite darlığı ile karşı karşıya kaldığı ve çok uluslu finansal kuruluşlar yeterli fonlamayı sağlayamayabileceği için Renminbi, finansmanda para birimi olarak bir rekabet avantajına sahip. Dolayısıyla Çin para birimi, offshore Renminbi likiditesi havuzunun ve Renminbi cinsinden tahvil ihracına talebin artması ile birlikte bir tasarruf aracı olarak daha çekici hale gelecek. Buna ek olarak, Kuşak ve Yol İnsiyatifi ilişkili altyapı inşa projeleri Renminbi cinsinden hedging işlemine talebi yükseltecek. Çin’in onshore tahvil piyasasının dışa açılması da Renminbi’nin yurt dışı kullanımının artmasını sağlayacak.
Renminbi’nin uluslararasılaşması geçtiğimiz yıl yavaşlamış olabilir ancak Çin, sermaye piyasalarını dışa açmaya devam ediyor. Ayrıca, Kuşak ve Yol İnisiyatifi zaman içerisinde Renminbi’nin hem bir ticaret hem de finansman para birimi olarak kullanımını artıracak. İşte tüm bunların etkisiyle, Renminbi’nin uluslararasılaşması yeniden ivme kazanıyor.