Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında piyasaları bulandıran ticaret savaşının daha da derinleşmesi ve küresel büyüme görünümünü olumsuz etkilemesi için tarih 6 Temmuz Cuma.
Beijing'deki politika yapıcılar “saldırgan” taraf olmayacaklarını söyledikleri uzun sürebilecek bir mücadeleye giriyorlar. Washington'ın Cuma itibariyle Çin ithalatına sert ek vergiler eklemesi durumunda, Beijing aynı şekilde yanıt vermeye hazırlanıyor.
Yeni “kısasa kısas” vergilerinin halihazırda telaffuz edilmiş olması, bu haftanın yeni ve tehlikeli bir aşamaya geçiş dönemi olabilir.
Çin Ticaret Bakanlığı sözcüsü Gao Feng, Perşembe günü Beijing'deki bir basın toplantısında “ABD'nin 34 milyar dolarlık Çin ithalatına uygulayacağı vergi, sadece Çin'e değil, ABD'nin kendisine ve dünyanın geri kalanına da zarar verecek.” dedi.
Çin'in gümrük otoritesiyse ABD'nin harekete geçmesinin hemen sonrasında Çin'in misilleme vergilerinin uygulamaya konacağını belirtti.
Hangi ürünler hedef alınacak?
ABD Başkanı Donald Trump, 15 Haziran'da yaptığı açıklamada ABD'nin “fikri mülkiyet hırsızlığı”na cevap olarak 50 milyar dolarlık Çin ithalatına yüzde 25 ek vergi uygulamaya başlayabileceğini belirtmişti. Söz konusu vergilendirme 34 milyar dolar ve ardından 16 milyar dolar şeklinde kademeli uygulanacak.
Çin'in yanıtı ise “aynı ölçektei, aynı yoğunlukta” karşılık verileceği şeklinde oldu. Beijing, karşı tedbir olarak ilk aşamada soya fasulyesi, mısır, buğday, pirinç, dana eti, kümes hayvanı, balık, mandıra ürünleri, fındık, sebze ve otomobil ithalatını hedefliyor.
Vergiler ne zaman uygulamaya konulacak?
ABD ticaret temsilcisi tarafından yapılan açıklamaya göre ABD tarafından ilk aşamada 34 milyar dolarlık Çin ithalatına uygulanacak vergi 6 Temmuz'da (Saat belirtilmedi) başlayacak.
Çin'in ABD mallarına yönelik ek vergi yanıtı ise ABD'nin hemen arkasından uygulamaya konulacak. ABD gümrük tarifesi Cuma günü gece yarısı uygulamaya geçerse, bu Beijing'de Cuma günü öğlene denk geliyor.
Piyasalar hazır mı?
Çin hisse senetleri geçtiğimiz haftalarda sert düşerek ayı piyasasına girdi. Ticaret savaşının endişeleri, Çin'de borç kontrol kampanyasının ekonomik büyüme görünümünü nasıl etkileyeceğine ilişkin kaygılarla birleşiyor.
Hisse senetleri Perşembe günü dalgalı seyretti. Yatırımcılar, gümrük tarifelerini nasıl uygulanacağını görmek istiyor.
Central China Securities Holdings stratejisti Zhang Gang, “6 Temmuz öncesinde piyasada herhangi bir sıçrama geçici olacaktır. Tüm gözler Trump yönetiminin Cuma günkü yüzde 25'lik ek vergi hamlesi ve sonrasında ne olacağında.” dedi ve ticaret savaşının piyasalar üzerinde sürekli bir tehdit olduğunu, yakın zamanda da kaybolmasını beklemediğini belirtti.
Yuan, Ekim'den beri en güçlü günlük referans kura rağmen Perşembe günkü işlemlerde geriledi. Çin parasının, Haziran'a kadarki üç aylık dönemde 1994 yılından bu yana en kötü çeyreğini kaydetmesi hükümetin yuanın değer kaybetmesine taktik olarak izin verdiği şüphesini gündeme getiriyor.
ABD ile Çin atışmasının gerçek dünyadaki karşılığı ne olur?
Gümrük tarifelerinin etkisi şimdiden görülüyor.
Örneğin Çin şirketleri ABD soya fasulyesini yeniden satıyor ve ek tarife devreye girdiğinde Çin şirketlerinin kalan soya fasulyesi siparişlerinin çoğunu iptal etmesi bekleniyor.
Çin içerisindeki ekonomik etkisi ne olur?
Bloomberg Economics'in hesaplamalarına göre, ABD ile Çin'in 50 milyar dolarlık ithalatla sınırlı kalıp daha ileri gitmemesi halinde Çin'in 2019 büyümesine 0.2 yüzde puanı etkisi olur.
Tansiyonun artması durumundaysa darbe daha da büyük olacaktır ve Çin ekonomisi yarım yüzde puanı kadar daha az büyüyebilir. Çin 2017'de yüzde 6.9 büyüdü ve 2018 büyüme hedefi yüzde 6.5 seviyesinde bulunuyor.
Çin'de ihracata bağımlılığın en yüksek olduğu kısım zengin sahil bölgeleri; Bloomberg Economics hesaplamalarına göre Guangdong, Shanghai, Zhejiang, Jiangsu ve Fujian yüzde 18.5'lik ulusal ihracat/GSYİH oranının üzerinde bulunuyor. Buna karşın bu bölgeler düşük borç/GSYİH oranına da sahip ve güçlü büyüme, dinamik özel sektör gibi avantajları var.
Hong Kong'da BNP Paribas Asset Management Çin kıdemli ekonomisti Chi Lo, “Çin – ABD savaşı uç riski giderek büyüyor. İki taraf da birbirinin niyetlerini yanlış anlayabilir ve bir dizi saldırı ve misillemeye itebilir.” dedi.