Karşılıksız çek sorununu çözmek için

Geçen yıl yapılan değişiklikle karşılıksız çeke hapis cezası kaldırıldı. Böylelikle çek piyasada kabul gören bir ödeme aracı olmaktan gittikçe uzaklaşmaya başladı. Hayatı ticaretin içinde geçenler sorunun her geçen gün derinleştiğine dikkat çekiyorlar. Verdikleri rakamlar, geçmişle karşılaştırıldığında insana ürkütücü geliyor. Eylül ayı itibarıyla karşılıksız çek sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre neredeyse yüzde 50 artmış. Yetkililerin çözüm diye getirdikleri teknik yönü ağırlıklı önerileri var. Bazılarının sistemin işlemesine olumlu katkısı olacağı kesin.
Bana göre teknik ağırlık çözümler yetersiz. Çünkü sorun yapısal. Her şeyden önce kapitalist bir ekonomide yaşamak isteyip istemediğimize karar vermemiz gerekiyor. İstiyorsak kurallarıyla iş yapmayı benimsememiz önemli. Bu sistemde borçlu mazlum, alacaklı canavar olarak görülemez. Kapitalizmin temeli özel mülkiyetin korunmasıdır. Yapısını bunun üzerine kurar. Devletin temel fonksiyonlarından birisi budur. Kapitalist piyasa ekonomisinde yaygın bir borç-alacak ilişkileri zincirinin ve parasal alışverişin olması kaçınılmazdır. Bu ilişkilerde borç veren, yani alacaklı; biriktirdiği parayı ihtiyacı olana verirken tek isteği, parasını geri alma garantisidir. Bir satış işleminde parasını çek tahsilatıyla yapanlar için de aynı şey söz konusudur. Devlet hem adli hem de idari yapılanmasını alacaklıların haklarını korumak üzerine kurmadıkça bu garantilerde sorunlar çıkacaktır.
Oysa bizde sistem, bırakın alacaklıyı korumayı tam tersine borçluyu kollar. Tabii devlet kendi borcuna sadık olmaz, müteahhidine işi verir ama parasını zamanında vermezse sonucun böyle olması kaçınılmazdır. Çek sorununun çözümü için tüm yasal ve idari altyapı tekrar yapılandırılmazsa, ticaretin önünü açacak kalıcı çözüm olmayacağını söyleyebiliriz.