Enflasyon 24 yılın zirvesini yeniledi

Enflasyonda yükseliş ivmesi Ağustos ayında da devam etti.

Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre Ağustos ayında tüketici fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 80,21 artış kaydetti.

Aylık bazda yükseliş yüzde 1,46 olarak gerçekleşti.

Veriler çekirdek enflasyonda da artışın sürdüğünü gösterdi. Buna göre Ağustos ayında yıllık çekirdek enflasyon yüzde 66,08 oldu.

En yüksek yıllık artış ulaştırmada

Ağustos ayında ana harcama grupları bakımından en yüksek yıllık artış yüzde 116,87 ile ulaştırma grubunda yaşandı. Ulaştırma grubunu yüzde 92,02 ile ev eşyası, yüzde 90,25 ile gıda ve alkolsüz içecekler takip etti.

Aylık olarak bakıldığında ise ulaştırma grubunda pompa fiyatlarına yansıyan indirimlerin etkisiyle negatif enflasyon görüldü. Verilere göre Ağustos ayında ulaştırma fiyatları bir önceki aya göre yüzde 1,78 geriledi.

Aylık bazda en yüksek artış yüzde 7,01 ile sağlık, yüzde 6,55 ile eğitim ve yüzde 3,86 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda yaşandı.

Üretici fiyatlarında yıllık artış yüzde 143,75

Üretici fiyatlarında ise bir önceki aya göre yüzde 2,41 artış izlendi. Yıllık bazda bakıldığında üretici enflasyonu ise yüzde 143,75 olarak kaydedildi.

Üretici fiyatlarında ana gruplarda yine enerjiyle ilişkili grupların öne çıktığı görüldü. Buna göre üretici fiyatları içinde yıllık bazda en hızlı artış yüzde 348,39 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirmede gerçekleşti. Bu grubu yüzde 239,24 ile ham petrol ve doğalgaz, yüzde 233,94 ile kok ve rafine petrol ürünleri izledi.

Beklenti yüzde 81,3 seviyesindeydi

Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin anketine göre, TÜFE’nin aylık yüzde 2,1, yıllık yüzde 81,3 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyordu.

Ağustos ayı enflasyonu için en düşük beklenti aylık yüzde 1,6; en yüksek beklenti yüzde 3,7 seviyesinde olmuştu.

Politika faiziyle makas daha da açıldı

Ağustos ayında gelen faiz indirimi ve enflasyonda devam eden yükseliş ivmesi politika faizi ile enflasyon arasındaki makasın rekor seviyeye çıkmasına neden oldu.

İki gösterge arasındaki makas Ağustos itibariyle 67,2 puana yükseldi.

2023-2025 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla onaylandı.

Resmi Gazete’de yayımlanan 6003 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararında, “Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ekli “Orta Vadeli Program (2023-2025)’’ ın onaylanmasına, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 16 ıncı maddesi gereğince karar verilmiştir” ifadelerine yer verildi.

2023 yılı için büyümede düşüş enflasyonda artış öngörüldü

İhracat odaklı büyüme stratejisinin sürdürüleceğinin belirtildiği programda ortalama yüzde 5,3 oranında büyüme hedeflendiğine yer verildi. 2023 yılı için bir önceki programda yüzde 5,5 olarak belirlenen büyüme hedefi yüzde 5 olarak aşağı yönlü olarak revize edilirken 2024 yılı için yüzde 5,5 olan büyüme hedefi sabit kaldı. 2025 yılı için ise bu oran yüzde 5,5 olarak belirlendi. 2022 yılı için yüzde 5 olan büyüme hedefinde değişikliğe gidilmedi.

Enflasyon tahminlerinde 2023 ve 2024 yıllarının her ikisi için de yukarı yönlü değişikliğe gidilen programda daha önce yüzde 8 olarak öngörülen 2023 yılı enflasyonu yüzde 24,9, yüzde 7,6 olarak hedeflenen 2024 yılı oranı ise yüzde 13,8 olarak güncellendi. 2025 yılı için hedeflenen enflasyon oranı ise yüzde 9,9 olarak belirlendi. 2022 yılı için daha önce yüzde 9,8 olarak belirlenen enflasyon tahmini ise yüzde 65’e yükseltildi.

OVP işsizliğin 2024'te tek haneye inmesini bekliyor

Orta Vadeli Program’ın istihdam ayağında ise yapısal reformlar ve hedeflenen büyüme rakamlarına ulaşılmasıyla işsizliğin aşağı çekilmesinin hedeflendiği kaydedildi. Buna göre bir önceki programda yüzde 11,4 olarak öngörülen 2023 yılı işsizlik oranının yüzde 10,4’e gerilemesi beklenirken 2024 yılında yüzde 10,9 olarak tahmin edilen oranında yüzde 9,9’a çekilmesi hedefleniyor.

İşsizliğin 2025 yılında düşüş trendini sürdürerek yüzde 9,6’ya çekilmesi bekleniyor. Programda 2022 yılı için daha önce yüzde 12 olarak öngörülen işsizlik oranı yüzde 10,8’e çekildi. Programa göre önümüzdeki üç yılı kapsayan dönem boyunca istihdamın yıllık ortalama 890 bin kişi artması hedefleniyor.

Cari dengede iyileşme yaşanması bekleniyor

Programın cari açık tahminlerinin tamamında bir önceki programa göre yukarı yönlü artış yapıldığı gözlenirken gelecek yıllarda cari dengede iyileşme yaşanması bekleniyor.

2022-2024 OVP’sinde yüzde 1,5 olarak tahmin edilen 2023 cari açığı yüzde 2,5’e yükseltilirken 2024 yılında yüzde 1 olarak öngörülen oran da yüzde 1,4 olarak revize edildi. 2025 yılı için cari açık hedefi yüzde 0,9 olarak belirlenirken 2022 yılı için yüzde 2,2 olarak belirlenen rakam da yüzde 5,9’a yükseltildi.

Kişi başı gelirde ise 2022 yılı için 9 bin 947 dolar olarak belirlenen önceki hedef 9 bin 485 dolara düşürüldü. OVP’de 2023 yılı için daha önce 10 bin 703 dolar olarak belirlenen hedef 10 bin 71 dolar, 2024 yılı için 11 bin 465 dolar olan hedef ise 10 bin 931 dolar olarak güncellendi. 2025 yılı kişi başı gelir hedefi ise 12 bin 901 dolar oldu.

2023'te harcamaların yüzde 34,3'e yükseltilmesi planlanıyor

Programda 2022'de yüzde 32,8 olan genel devlet harcamalarının GSYİH'ye oranının seçim yılı olan 2023'te yüzde 34,3'e çıkması, 2025'e gelindiğinde ise yüzde 31,8'e gerilemesi bekleniyor. Yatırım harcamlarının GSYİH'ye oranının ise 2022'de yüzde 3 iken 2023-2025 arasındaki dönemde yüzde 2,5 seviyesinde seyretmesi öngörülüyor.

Vergi gelirlerinin GSYİH'ye oranının üç yıllık dönemde yüzde 17,4 olacağı tahmin ediliyor. 2022 yılı için yüzde 17,1 olarak belirlenen oran için program süresince yüzde 0,3'lük artış hedefleniyor. Program süresince vergi gelirleri 2023 için 3,2 milyar TL, 2024 için 4 milyar TL ve 2025 için 4,7 milyar TL olarak belirlendi. Vergi dahil toplam gelirlerin GSYİH'ye oranının da 2023'te yüzde 30,8 olması beklenirken bu rakam 2024 yılı için yüzde 30,5 ve 2025 yılı için ise yüzde 30,4 olarak öngörüldü.

OVP tahminlerine göre 2023 yılı ortalama dolar kuru 21,52

OVP'de ortalama dolar/TL tahminlerinde de kayda değer artışlar gözlemlendi. Buna göre bir önceki programda 2022 yılı için 9,27, 2023 yılı için 9,77 ve 2024 yılı için 10,27 olarak öngörülen kur yeni programda 2022 yılı için 16,62, 2023 yılı için 21,52 ve 2024 yılı içinse 24,62 olarak güncellendi. OVP'de 2025 yılı dolar/TL tahmini ise 25,77 olarak belirlendi.

İhracatın, 2022 sonunda 255 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilirken, 2023'te 265 milyar dolar, 2024'te 285 milyar dolar, program sonunda 305 milyar dolar olması hedeflendi.

İthalatın, 2022 sonunda 360 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi, 2023'te 345 milyar dolar, 2024'te 363 milyar dolar, 2025'te de 384 milyar dolar olması öngörüldü.