Otomatik sıkıştırma ya da gevşeme

Maliye politikaları irdelenirken “otomatik istikrar mekanizması” denen bir olgu kaşımıza çıkar. Maliye politikalarını vergi artışı/indirimi ile devlet harcamalarının artırılması/azaltılması olarak özetlersek, bu alanlarda hiç karar alınmadan da maliye politikalarının duruşu değişebilir. Bu nedenle devletin herhangi bir karar almasına ihtiyaç olmadan da maliye politikalarının duruşunun değişmesine “otomatik istikrar mekanizması” denir.
Ekonomik büyüme hızlandığında, devletin vergi gelirleri otomatik olarak artar. Büyüme ile beraber istihdam arttığından, devletin işsizlik sigortası ödemeleri gibi yapısal harcamaları azalır. Vergi gelirlerinin artması ve devlet harcamalarının azalması, maliye politikalarının sıkılaşması anlamına gelir. Ekonomik büyümenin daha da hızlanmasını bir ölçüde önler. Ekonomi resesyona girdiğinde, bu sistem tersine çalışır. Devletin vergi gelirleri azalırken, harcamaları otomatik olarak artma eğilimine girer. Yani, maliye politikası genişleyici yönde çalışmış olur.
Ekonomik istikrarı kollayan bir bakış açısından, ekonominin hızlandığı dönemlerde de, resesyona girdiği dönemlerde de otomatik istikrar mekanizmasının çalışmasına izin vermek önemlidir. Örneğin, resesyon dönemlerinde, maliye politikasının duruşu otomatik olarak genişleyici yönde olurken, devletin vergi oranlarını düşürüp harcamaları daha da artırmaya çalışması ekonomide başka sorunlar da yaratabilir.