Politika etkisi ve ekonomik birimlerin tercihleri

Ekonomi politikalarının etkisi ekonomik birimlerin tercihleri ile şekillenir. Tercihler değiştiğinde, piyasaların ekonomi politikalarına verdiği tepki beklenen sonuçları doğurmayabilir. Bazen de, beklenenin çok üzerinde sonuçlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla, gerçek hayatta gözlenenlerle ders kitaplarında öğretilenler uyuşmayabilir.
Küresel kriz çıktığında, tüketiciler tüketim harcamalarında radikal bir azaltmaya gitmesin diye Amerika'da Bush idaresi 700 milyar tutarında vergi iadesi politikasını devreye soktu. Bu, bir yıl önce verilen verginin bir bölümünün vergi verenlere iadesiydi. Her vergi mükellefine devlet 600 dolar civarında para ödedi. Beklenen olmadı. Hane halkları aldıkları parayı tüketmedi, tasarruf etmeyi tercih etti. Devletin açıkları arttı, özel kesim tasarruflarını artırdı. Bu politikadan sonuç alınamadı.
1990'lı yıllardan beri Japonya hükümeti harcamalarını artırıyor. Amaçlanan, devlet harcamalarını artırarak ekonomideki toplam talebi artırmak ve sürdürülebilir bir ekonomik büyümeyi gerçekleştirmek. Ders kitaplarına bakarsanız, devlet harcamaları arttığında, ekonomik büyüme de hızlanır. Ama, beklenen olmadı. Japonlar tasarruflarını artırmayı tercih ettiler. Japonya her yıl verilen bütçe açıklarıyla dünyanın sayılı en yüksek borçlu ülkeleri arasına girdi. Ama, Japon ekonomisi toparlanamadı.
Küresel krizle beraber Amerikan Merkez Bankası (FED) piyasaya para pompalamaya başladı. Bankalara verdiği borcun faizini neredeyse sıfıra indirdi. Amaçlanan, bankaların FED'den aldığı parayı şirketlere ve tüketicilere çok az maliyetle kredi olarak kullandırmasıydı. Amaçlanan olmadı. Bankalar FED'den düşük maliyetli paraları alıp yeniden FED'de mevduat yaptılar. Likidite pozisyonlarını güçlendirdiler. Şirketler ve tüketiciler harcama yerine tasarruf yapmayı tercih ettiler. FED para basma politikasında dozu artırdı. Verdiği para kendine mevduat olarak geri döndü.