Advertisement
PİYASALAR ABONE OL

Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş (TÜPRAŞ), Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği "Fortune 500"de, 39 milyar 722 milyon liralık net satışla ilk sırada yer aldı.

CRİF ve Dun & Bradstreet (D&B) A.Ş'nin katkılarıyla hazırlanan, Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği ve bu yıl sekizincisi düzenlenen "Fortune 500 Türkiye" araştırmasının sonuçları düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.

Toplantıda verilen bilgilere göre TÜPRAŞ, 2014 yılında net satışı bir önceki yıla göre yüzde 3,3 azalmasına rağmen liderliği kaptırmadı. Şirketin 2014 yılındaki net satışı 39 milyar 722 milyon lira olarak gerçekleşti.

Listede, TÜPRAŞ'ı 37 milyar 464 milyon liralık net satış geliriyle BOTAŞ, 32 milyar 946 milyon liralık net satış geliriyle de OMV Petrol Ofisi izledi. Net satış gelirini 24 milyar 157 milyon liraya çıkaran Türk Hava Yolları ise dördüncü sırada yer aldı.

Türkiye Elektrik İletim A.Ş'nin 22 milyar 593 milyon liralık net satış geliri ile beşinci sırada yer aldığı listede, 20 milyar 901 milyon liralık net satış gelirine sahip olan Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş altıncı, 20 milyar 831 milyon liralık net satış geliri ile de Opet yedinci oldu.

Sekizinci sırada 15 milyar 823 milyon liralık net satışla Shell&Turcas Petrol olurken, bu şirketi bir önceki yılki sıralamada 10. olan BİM takip etti. BİM, 14 milyar 463 milyon liralık net satışla listede dokuzuncu sıraya yükseldi.

Fortune 500 Türkiye listesinin onuncu sırasında ise 13 milyar 601 milyon liralık net satışla geçen yıla göre iki basamak gerileyen Türk Telekom yer aldı.

Fortune 500 şirketlerinin net satışları 2014'te yüzde 19,55 artışla 791,7 milyar liraya yükselirken, toplam ihracatları yüzde 19,98 artışla 186,8 milyar lira olarak gerçekleşti.

Fortune dergisinin ev sahipliğinde ve Finar/Dun & Bradstreet (D&B) A.Ş'nin katkılarıyla hazırlanan "Fortune 500" listesi, düzenlenen basın toplantısında açıklandı.

Fortune Türkiye Yayın Direktörü Cüneyt Toros'un verdiği bilgilere göre, Fortune 500'ün 2014 listesine giren şirketlerin toplam net satışı bir önceki yıla göre yüzde 19,55 oranında artarak 791,7 milyar liraya yükseldi. Bir önceki yıl artış yüzde 7,7 olduğu göz önünde bulundurulduğunda artış oranının yüksek olduğu görülüyor.

Finansal kurumlar ve holding şirketleri dışındaki tüm sektörleri kapsayan Fortune 500'ün ilk sırasında bundan önceki 7 yılda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ) yer aldı.

2014 yılında net satışları yüzde 3,3 düşerek 39,7 milyar liraya gerileyen TÜPRAŞ, 8,16 milyar lirayla en çok ihracat yapan üçüncü şirket oldu.

- BOTAŞ, listeye ikinci sıradan girdi-

Bu yıl araştırmaya katılarak bilgilerini paylaşan BOTAŞ, listeye ikinci sıradan girdi. Net satışlarını yüzde 14,2 oranında artırarak 37,46 milyar liraya çıkaran BOTAŞ, 2008 yılında da listeye ikinci sıradan girmişti. 2009 ve 2010 listelerinde üçüncü sıraya gerileyen şirket bundan önceki 3 yıl verilerini paylaşmadı.

2013 listesinde ikinci sırada bulunan OMV Petrol Ofisi ise bu yıl üçüncü sırada yer aldı. Şirket net satışlarını yüzde 31,9 artırarak 32,9 milyar liraya çıkardı.

Listenin dördüncü sırasında Türk Hava Yolları, beşinci sırasında ise Türkiye Elektrik İletim A.Ş yer aldı.

Listede genel olarak olarak enerji şirketlerinin ağırlıklı olduğu görülürken 9. sırada yer alan BİM, perakende sektöründen ilk 10'a giren tek şirket. BİM, listeye girdiği ilk yıldan bu yana istikrarlı bir şekilde listede yükseliyor.

Satış geliri 1 milyar lirayı aşan şirket sayısı 125'ten 147'ye yükselirken, satış gelirleri 10 milyar liranın üzerinde bulunan şirket sayısı 14'ten 16'ya yükseldi. Listenin 500'üncü sırasında bulunan şirketin net satışı ise 284 milyon 178 bin lira olarak gerçekleşti.

Üretim şirketlerinin net satışları yüzde 7,6 artarken, bu oran ticaret şirketlerinde yüzde 33,8, hizmet şirketlerinde yüzde 21,7, inşaat şirketlerinde ise 32,17 olarak gerçekleşti.

- Şirketlerin net karı geriledi-

Bu yıl 284 milyon lira ciro rakamını getiremeyen şirket listeye giremedi. Listenin en hızlı yükselen şirketi 267 basamakla Nurol İnşaat oldu. Ekim Turizm ve Ticaret 153, Arkem Kimya Sanayi ise 124 sıra yükseldi.

Şirketlerin ciroları yükselirken net karlarında düşüş yaşandı. Listedeki şirketlerin net karı ise geçen yıla göre yüzde 1,96 oranında düşerek 26,8 milyar liraya indi. Düşüş bir önceki yıl yüzde 13,16 oranındaydı.

Net karın düşmesindeki sebeplerden ilki şirketlerin faaliyet karlarının yüzde 13,49 düşmesi. Bir önceki yıl şirketlerin faaliyet karı yüzde 25,3 artış göstermişti. Esas faaliyet karlarının düşmesi net kardaki azalmaya etki etti.

Şirketlerin finansal gideri 2013'te yüzde 51 artarken bu oran geçen yıl yüzde 4,52'de kaldı.

- İhracat yüzde 19,98 arttı-

Fortune 500 Türkiye listesinde yer alan şirketlerin ihracatı yüzde 19,98 oranında arttı. İlk 500'deki şirketlerin ihracatı 186,8 milyar lira olarak gerçekleşti.

Toplam satış içerisinde ihracatın payı yüzde 23,6 oldu. Listedeki şirketlerin ihracatında dolar bazında yüzde 4'lük artış yaşandı.

İhracatta ilk sırayı Türk Hava Yolları (THY) aldı. Burada THY'nin özellikle yurtdışına kestiği biletler baz alındı. Listede zarar açıklayan şirketlerin sayısı 121'den 92'ye geriledi.

Fortune 500 Türkiye listesinde istihdam artışı yüzde 6,8 olarak gerçekleşti.

- Samsun, Sakarya, Aksaray ve Tokat ilk kez listeye girdi-

İlk 500'de şirket sayısı en çok azalan il İstanbul olurken, Gaziantep, İzmir, Kocaeli ve Kayseri'den listeye giren il sayısında azalma yaşandı.

Ankara, Mersin, Hatay ve Antalya'dan listeye giren şirket sayılarında ise artış gerçekleşti. Ankara'da artış yaşanmasında inşaat şirketlerinin etkisi oldu. Ayrıca önceki yıl listede yer almayan Samsun, Sakarya, Aksaray ve Tokat'tan şirketler de ilk 500'de kendine yer buldu.

Şirketlerin özkaynaklarında yüzde 12,3'lük bir artış yaşandı. Önceki yıllarda yüzde 10 ve yüzde 9,9 olarak gerçekleşen rakamın istikrarlı bir şekilde yükseldiği görülüyor.

- "14 sektörde özkaynak karlılığı azaldı"-

Fortune Türkiye Yayın Direktörü Cüneyt Toros, net satış karlılığında düşüş görüldüğünü belirterek, "2012'de yüzde 5,13, 2013'te yüzde 4,13, 2014'te ise 3,39 seviyelerine gerilediğini görüyoruz" dedi.

Toros, şirketlerin borçlarının öz kaynağa oranında bir artış olduğunu söyledi. Bu yıl 14 sektörde özkaynak karlılığının azaldığını, 24 sektörde ise arttığı bilgisini veren Toros, net satışlarda da bir artış olduğunu ama bunun karlılığa yansımadığını, karlılıktaki düşüşün nedeninin faaliyet gelirlerinde yaşanan yüzde 13'e varan düşüşler olduğunu dile getirdi.

Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin 2014 yılındaki net satışlarının toplamının Wal-Mart'ın yüzde 75'ine denk geldiğini aktaran Toros, "Eğer Fortune 500 Türkiye, Amerika Fortune listesine tek bir şirket olarak girseydi üçüncü sırada yer alabiliyordu" dedi.

Listenin ilk 10'nunda yer alan şirketlerin Fortune 500 Türkiye'nin yüzde 30'unu oluşturduğunu aktaran Toros, bu oranın ABD'de yüzde 17'ye denk geldiğini ifade etti.

- Taner: "Araştırmada 3 bin firma incelendi"-

CRİF Genel Müdür Didem Taner ise bu yıl sekizincisi açıklanan listede eksiksiz bilgi paylaşımını kabul eden, şeffaflığı kurumsal yönetim ilkelerinden biri olarak benimseyen şirketlerin yer aldığını söyledi.

Taner, bütün şirketlerden aynı bilgilerin talep edildiğini ve hepsinin aynı değerlendirmeye tabi tutulduğunu belirterek, farklı ön koşullar öne süren şirketlerin listede yer almadığını aktardı.

Çalışmada 1,3 milyon şirketten oluşan veri tabanlarının yanı sıra çok sayıda meslek kuruluşları, odalar, dernek ve birlik gibi kuruluşların bilgilerine de başvurulduğunu dile getiren Taner, Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin dışındaki şirketlere direkt olarak ulaşıldığını vurguladı.

Taner, her yıl olduğu gibi bu yıl da çalışmaya mart ayında başladıklarını ve satış büyüklüğü hacmine göre listeye girmeye aday 3 bini aşkın aday belirlediklerini ve bu firmalarla birebir bağlantıya geçtiklerini aktardı.

Çalışma yoğunluklarını ve araştırmanın süreçlerini anlatan Taner, finansal kurumlar ve holdingler hariç tüm sektörleri kapsayan çalışmada sadece üretici firmaların değil hizmet, ticaret ve inşaat sektöründen de şirketlerin yer aldığını vurguladı.

Taner, kardeş şirketlerden satışı en yüksek olanı listeye dahil ettiklerini belirterek, bu titiz çalışma sonunda Türkiye'nin devlerinin seçildiğini bildirdi.

Taner, "Araştırmanın amacı Türkiye'nin en büyük firmalarını satış hacimlerine göre tespit etmek ama bunun yanı sıra da önemli finansal göstergelerini sıralamak" ifadelerini kullandı.

- "Şirketler, karlılıktan feragat etme pahasına satışlarını artırdı-

Taner, büyük şirketlerin karlılıklarından feragat etme pahasına satışlarını artırdığını söyledi. Bu şirketlerin esas faaliyet dışı gelirlerde iyi bir kambiyo yönetimi sergilediğini anlatan Taner, kur riskine karşı faaliyetler dışında kalan giderlerde ise bir artış görülmediğini dile getirdi.

Karlarda bir gerileme olduğunu vurgulayan Taner, Fortune 500 Türkiye listesinde yer alan şirketlerin bazılarının İstanbul Sanayi Odası (İSO) 500'de yer almadığını, İSO 500'de yer alan şirketlerin bazılarının da Fortune 500 Türkiye'de yer almadığını, bu nedenle her iki listenin kompozisyonunun farklı olduğunu ifade etti.

Üretim sektöründe net karın yüzde 15,03 düştüğünü bildiren Taner, ticarette ise yüzde 17,26 azaldığını belirterek, "Hizmette yüzde 38,90, inşaatta ise yüzde 17,60'lık artış var" dedi.

Taner, inşaat firmalarındaki net satışı direkt almadıklarını, hak edişlerdeki değişimi de satış olarak kabul edip düzeltilmiş satış rakamını baz alarak listeyi hazırladıklarını bildirdi.

Listede üretim sektöründen 263 firma, hizmetten 74, ticaretten 130, inşaattan ise 33 firmanın yer aldığı bilgisini veren Taner, toplamda 3 bini aşkın firma ile bağlantıya geçtiklerini, temin ettikleri verilerin hepsini sektörlerinden bağımsız sıraladıklarını, listede yer alan firmalarının 104'ünün de aynı zamanda borsada işlem gören şirketler olduğunun altını çizdi.

Taner, geçen sene ilk 50'de olup da bu yıl listeye giremeyen 3-4 şirketin olduğunu söyledi. Taner, iş adamı Rıza Sarraf'ın inşaat şirketinin Fortune 500 Türkiye'ye girip girmediğine yönelik bir soru üzerine, listede yer almadığını kaydetti.

- İlk 50 şirket-

Fortune 500 Türkiye listesinde net satışlar sıralamasına göre ilk 50 şirket şöyle:






NET SATIŞLAR
SIRA

2014 Şirket İsmi TL Değişim
(%)
1 TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. 39.722.712.000 -3,3
2 BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 37.464.272.927 14,2
3 OMV PETROL OFİSİ A.Ş. 32.946.752.000 31,9
4 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 24.157.801.405 28,7
5 TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 22.593.891.567 46,9
6 TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. 20.901.156.387 -9,9
7 OPET PETROLCÜLÜK A.Ş. 20.831.159.000 16,7
8 SHELL & TURCAS PETROL A.Ş. 15.823.877.000 13,2
9 BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR A.Ş. 14.463.059.000 22,1
10 TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 13.601.623.000 3,7
11 ENKA İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş. 12.727.939.000 3,6
12 ARÇELİK A.Ş. 12.514.033.000 12,8
13 TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. 12.043.587.000 5,6
14 FORD OTOMOTİV SANAYİ A.Ş. 11.924.836.507 4,6
15 EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI T.A.Ş. 11.484.137.000 17,4
16 ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SANAYİİ A.Ş. 10.079.137.000 9,6
17 EÜAŞ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 8.360.352.822 -23,6
18 MİGROS TİC. A.Ş. 8.122.667.000 14,0
19 VESTEL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 7.767.303.000 24,9
20 DOĞUŞ OTOMOTİV SERVİS VE TİC. A.Ş. 7.692.702.000 16,5
21 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 7.440.009.000 5,7
22 AYGAZ A.Ş. 7.061.276.000 17,6
23 JTI TÜTÜN ÜRÜNLERİ PAZARLAMA A.Ş. 6.575.238.811 3,5
24 SELÇUK ECZA DEPOSU TİC. VE SAN. A.Ş. 6.386.429.899 21,9
25 İÇDAŞ ÇELİK ENERJİ TERSANE VE ULAŞIM SAN. A.Ş. 6.350.289.705 12,6
26 THY OPET HAVACILIK YAKITLARI A.Ş. 6.141.876.527 25,5
27 LC WAIKIKI MAĞAZACILIK HİZMETLERİ TİC. A.Ş. 5.554.740.061 26,3
28 İSTANBUL GAZ DAĞITIM SAN. VE TİC. A.Ş. 4.682.385.391 1,7
29 İÇ İÇTAŞ İNŞAAT TİC. VE SAN. A.Ş. 4.677.505.000 -6,7
30 POLİMEKS İNŞAAT TAAHHÜT VE SANAYİ TİC. A.Ş. 4.662.366.591 136,9
31 PETKİM PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş. 4.132.846.077 -0,6
32 UNILEVER SAN. VE TİC. TÜRK A.Ş. 3.688.732.330 13,8
33 ÇALIK ENERJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 3.537.596.000 76,4
34 İSTANBUL ALTIN RAFİNERİSİ A.Ş. 3.439.544.606 84,8
35 BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 3.330.421.710 31,9
36 CARREFOURSA CARREFOUR SABANCI TİC. MER. A.Ş. 3.126.334.716 20,2
37 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 3.098.310.267 12,5
38 PEGASUS HAVA TAŞIMACILIĞI A.Ş. 3.081.727.739 28,7
39 TEKNOSA İÇ VE DIŞ TİC. A.Ş. 3.016.438.000 2,0
40 GÜNEŞ EKSPRES HAVACILIK A.Ş. 2.954.315.280 31,4
41 TEKFEN İNŞAAT VE TESİSAT A.Ş. 2.942.434.000 23,5
42 ÜLKER BİSKÜVİ SANAYİ TİC. A.Ş. 2.891.213.747 5,2
43 GÜBRE FABRİKALARI T.A.Ş. 2.848.230.035 25,7
44 DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ GENEL MÜD. 2.752.483.280 29,8
45 TÜRK TRAKTÖR ZİRAAT MAKİNELERİ A.Ş. 2.723.317.809 25,2
46 TOSÇELİK PROFİL VE SAÇ ENDÜSTRİSİ A.Ş. 2.646.595.426 -11,4
47 ER BAKIR ELEKTROLİTİK BAKIR MAMÜLLERİ A.Ş. 2.583.684.576 4,2
48 SARKUYSAN ELEKTROLİTİK BAKIR SAN. VE TİC. A.Ş. 2.546.168.607 5,6
49 TP PETROL DAĞITIM A.Ş. 2.543.710.425 26,6
50 İPRAGAZ A.Ş. 2.533.322.628 5,2

AA