Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü ve Atatürk Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Pamuk, Amerika'nın bugünkü sorununun iktisadi gücünün gerilemesinden değil, vergi toplayamamasından kaynaklandığını belirterek, ''Şimdiye kadar borç alarak dış gücünü sürdürmeye çalıştı ama artık bu seçenek ortadan kalkıyor. Vergi toplamadan büyük güç olmak çok zor'' dedi.

Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Üyesi de olan Pamuk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bütçe açıkları ve bu açıkların kapatılamamasının, borçların giderek büyümesinin siyasi bir konu olduğunu söyledi. Pamuk, ''Çünkü devletlerin vergi toplama kapasiteleri ve yaptıkları harcamaların miktarı da son tahlilde siyasi olarak belirleniyor'' dedi.

Devletlerin borç almaya başlama tarihinin 13. yüzyıla kadar uzandığını anlatan Pamuk, ''O tarihten bu yana da devletlerin borçlarını ödeyememe ya da yeni Türkçesi nedense bir türlü üretilemeyen deyimiyle temerrüt durumu ortaya çıkıyor. Borç ödeyememe durumu daha küçük devletler için olduğu gibi büyük imparatorluklar için de söz konusu olmuş. Vergi toplama kapasitelerinin üzerinde işlere kalkışan, savaşlara girişen imparatorluklar da borçlarını ödeyemez duruma düşmüşler. 16. yüzyılda, en güçlü döneminde İspanya bu duruma çok iyi bir örnek'' şeklinde konuştu.

Buna karşılık, 17. ve 18. yüzyıllarda Hollanda ve İngiltere'nin giriştikleri savaşlar nedeniyle çok büyük miktarlarda borçlansalar da daha sonra borçlarını geri ödemeyi başardıklarını dile getiren Pamuk, şunları söyledi:

''Osmanlı devleti 19. yüzyılda artık diğer Avrupalı güçler karşısında bir hayli zayıf kaldığı bir dönemde, büyük miktarlarda dış borç alarak geniş bir imparatorluğu bir arada tutmaya çalıştı ama başarılı olamadı. Ödenmeyen dış borçlar 19. yüzyılın sonlarında Osmanlı devleti için ek sorunlar yarattı.

Amerika'nın bugünkü sorunu iktisadi gücünün gerilemesinden değil, vergi toplayamamasından kaynaklanıyor. Vergi toplama konusunda içeride çok büyük siyasi sorunları var. Şimdiye kadar borç alarak dış gücünü sürdürmeye çalıştı ama artık bu seçenek ortadan kalkıyor. Vergi toplamadan büyük güç olmak çok zor. Bu nedenle ABD'yi artık sıkıntılı bir dönem ve zor kararlar bekliyor.

2008 krizi sonrasında Avrupa ve Amerika'da büyümenin durması borçlardaki sıkıntıyı su yüzüne çıkardı. Eski dönemlerde bir devlet borçlarını ödeyemez duruma düştüğünde etkisi sınırlı kalırdı. Ancak küreselleşme nedeniyle bugün borç sorunları tüm dünyayı etkiliyor. Yine de borç krizi en çok Amerika ve özellikle de Avrupa'yı etkileyecek, Asya'nın hızlı büyüyen ülkeleri üzerindeki sonuçları daha hafif olacaktır.''