Advertisement

Türkiye ekonomisinde büyümenin en önemli öncü göstergelerinden biri ithalat verileridir. Nisan ayına yönelik ithalat verileri ekonomik büyümenin düşmeye devam ettiği izlenimini veriyor.
Geçen ay yayınlanan ithalat miktar endeksine göre, yılın ilk üç ayında toplam ithalat miktar endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2.2 düşmüştü. İthalatımızın içinde önemli bir payı bulunan imalat malları ithalat endeksindeki düşüş aynı dönemde yüzde 4.4 olmuştu.
İthalat yalnızca miktar endeksi bazında değil, nominal dolar değeri olarak da düşmeye devam ediyor. Bu yılın ilk üç ayında toplam ithalat dolar olarak bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.7 düşmüştü. Nisan ayında ise toplam ithalat dolar olarak geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8 düşüş gösterdi. Dolar olarak ithalattaki düşüş yılın ilk üç ayına göre nisan ayında hızlandı.

DÜŞÜK BÜYÜME YÜKSEK DIŞ AÇIKLAR DÖNEMİ
Ekonomik büyüme yavaşladığında dış ticaret açığının düşme eğilimine girmesi Türkiye ekonomisinin en belirgin özelliklerinden biri. Bu yılın ilk üç ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1 7.4 düşen dış ticaret açığı nisan ayında aynı bazda yüzde 27.3 düşmeye devam etti. Dış ticaret açığındaki düşüş kadar, çok düşük ya da sıfır düzeyinde büyüyen bir ekonominin mutlak dış ticaret açığı da önemli oluyor.

Yılın ilk dört ayında dış ticaret açığı 27 milyar dolara dayandı. Mevsimsel hareketleri de hesaba katarsak, yılın geri kalanında geçen yıla benzer düzeydeki bir ekonomik büyüklükte, ihracat artışının son dönemdeki hızında devam ettiği varsayımı altında, yıl sonu dış ticaret açığının 80 milyar doların üzerinde olacağı tahmin edilebilir. Bu da yaklaşık 60 milyar dolar civarında bir cari işlemler açığını ima eder.
Sıfır büyüyen bir ekonomide milli gelirin yüzde 8'inin üzerinde bir cari işlemler açığı düzeyi önümüzdeki dönemde ekonomik büyümeyi kısıtlayabilecek önemli bir unsur durumunda. Uluslararası şartların daha da kötüleşmesi durumunda, bu boyuttaki bir dış finansman gereksinimi ekonomik büyümenin eksiye gitmesini dahi gerektirebilecek nitelikte.

İÇ TALEP GERİLİYOR
Dış ticaret verileri tüketim ve yatırım talebinin hızla daraldığı izlenimini veriyor. Bir önceki yılın aynı dönemine göre, yılın ilk üç ayında yüzde 15.6 düşen tüketim malları ithalatı nisan ayında yüzde 22.6 düştü. İlk üç ayda yatırım malları ithalatı yüzde 34.4 artmıştı. Nisan ayında yüzde 16 civarında düşüş gösterdi. Ara malları ithalatı dahi ilk üç ayda yüzde 2.2 artarken, nisan ayında yüzde 3.6 düştü. Düşüşün bir bölümü fiyat düşüşlerinden kaynaklanmış olabilir.
İthalatın alt kalemlerindeki aylık yüzde değişmeler grafikte gösteriliyor. Geçen yılın ikinci yarısından itibaren ithalat talebindeki artışlardaki keskin düşüş açıkça görülüyor.
Önümüzdeki dönem dış açıkların azaldığı, ama bu şartlarda çok da azalmadığı bir dönem olacak. Yüksek büyüme dönemlerinde dış açıkları azaltmaya yönelik olarak "büyümeden feragat etmek gerektiği" yönündeki yargıların doğrulandığı bir dönemi yaşamaktayız.