Analiz: Fed'i kurduran kriz

Ekonomi literatürüne 1907 Paniği ya da 1907 Banka Paniği olarak geçen ABD'nin 1907'de yaşadığı finansal kriz, ABD merkez bankası Fed'in kurulmasına neden olan kriz olarak görülür. Öte yandan kendisini doğuran bu krizin çok benzerini 100 yıllık tarihi içinde deneyimlemeyi muhtemelen tahmin etmemiş olan Fed, 2008 krizi esnasında 1907'de J.P. Morgan ve arkadaşlarının attığı adımlardan rehberlik almış olacak ki, 31 Ocak'ta görevine veda edecek olan başkanı Ben S. Bernanke, 8 Kasım 2013'te yaptığı konuşmasında 1907 ve 2008 krizi arasındaki paralelliklere dikkat çekmeyi ihmal etmedi.

İki aracı kurumun, piyasada tekel oluşturma planlarını yerine getirememesiyle patlak veren 1907 banka krizi, bir yandan birbirinden farklı düzenlemeler altında işlerken, diğer yandan sermaye piyasalarında kendilerine has görevleri olan birbirinden farklı birçok finansal aracıyı kapsadı. Düzenleme çerçevelerinin farklılığı paniği derinleştirerek, New York Borsası'nın zirveden yüzde 50 düşmesine neden oldu. ABD'de San Francisco'da 1906'da meydana gelen depremin ardından 1907 Mayıs'ında baş gösteren ekonomik resesyona rastlayan panik dönemi, halkın paralarını çekmek için banka ve 1900'lerin başlarında yüzde 244 büyüyen tröst şirketlerine akın etmesiyle meydana çıkarak, yaklaşık 6 hafta sürdü. Panik, New York şehrindeki birçok bankanın piyasadaki likiditeyi çekmesi ve mevduat sahiplerinin paralarını finansal kuruluşlardan çekmeye başlamasından kaynaklandı.