Dijital Toplum Endeksi'ni e-ticaret ve e-bankacılık yukarı taşıdı

HANDE BERKTAN Bah&ccedil;eşehir &Uuml;niversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezinde g&ouml;revli akademisyenler Prof. Dr. Ozan Bakış ve Do&ccedil;. Dr. Emin K&ouml;ksal tarafından hazırlanan T&uuml;rkiye Dijital Toplum Endeksi sonu&ccedil;larına g&ouml;re, 2004 yılında 2,2 olan endeks, 2021 yılında 49,5&rsquo;e y&uuml;kseldi. Y&uuml;kselişi sağlayan başlıca etkenler, internetin yaygınlaşması ve mobil telefon sahipliğinin artması ile bankaların, firmaların m&uuml;şterilerine internet kanalı ile ulaşmak istemesi b&uuml;y&uuml;k rol oynuyor. Bloomberg HT i&ccedil;in sorularımı yanıtlayan BETAM &Ouml;ğretim &Uuml;yesi Do&ccedil;.Dr. Emin K&ouml;ksal, endekse en &ccedil;ok katkı sağlayan alanların e-ticaret ve e-bankacılık alanları olduğunu s&ouml;yledi. Do&ccedil;.Dr.Emin K&ouml;ksal, T&uuml;rkiye Dijital Toplum Endeksi&rsquo;ne (TDTE) dair &ldquo;Amacımız 2004 ile 2021 arasında T&uuml;rkiye toplumunun dijitalleşme alanında ne kadar ilerlediğini &ouml;l&ccedil;mekti. Bu endeksi her yıl T&Uuml;İK in 40 bine yakın kişi ile T&uuml;rkiye nin her b&ouml;lgesinde yaptığı anketler sayesinde hesaplayabiliyoruz. Bu anlamda T&uuml;rkiye Dijital Toplum Endeksi, T&uuml;rkiye i&ccedil;in tasarlanmış en kapsamlı endeks olma niteliğini taşıyor. Bu endeksi tasarlarken bir diğer amacımız, g&ouml;zlemlediğimiz T&uuml;rkiye deki dijital eşitsizliği &ouml;l&ccedil;&uuml;lebilir bir niteliğe kavuşturmak&rdquo; dedi. &ldquo;Ekonomik b&uuml;y&uuml;menin yavaşlaması, dijitalleşmeyi duraklatıyor&rdquo; T&uuml;rkiye Dijital Toplum Endeksi&rsquo;nin (TTDE) yıllar i&ccedil;erisinde g&ouml;sterdiği eğilime ilişkin K&ouml;ksal &ldquo;2007 yılından 2013 yılına kadar dijitalleşme oranı istikrarlı bir şekilde yılda ortalama 1,8 puanlık artışla 7,2&rsquo;den 18,1&rsquo;e y&uuml;kselmiştir. 2014 yılından itibaren dijitalleşme hızlanmış ve her yıl ortalama 4,5 puan kadar artarak 2018&rsquo;de 40,9&rsquo;a ulaşmıştır. 2019&rsquo;dan itibaren dijitalleşme &ouml;nce yavaşlamış, 2020 yılında ise tamamen duraklamış. Ekonomik b&uuml;y&uuml;menin &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k bir d&uuml;zeye gerilediği 2019 ile 2020 d&ouml;neminde dijitalleşmede g&ouml;r&uuml;len duraklama şaşırtıcı değildir. Ardından 2021&rsquo;de ekonomik b&uuml;y&uuml;menin ve Covid19 salgını s&uuml;recindeki dijital faaliyetlerin artışından kaynaklı olarak endeks, 4,2&rsquo;den 49,5&rsquo;e y&uuml;kselmiştir.&rdquo; dedi. &ldquo;Dijital Toplum Endeksi&rsquo;ni, e-bankacılık ve e-ticaret alanları sırtladı&rdquo; T&uuml;rkiye Dijital Toplum Endeksi&rsquo;ne daha yakından baktığımızda, hane halkının, e-ticaret faaliyetinde ılımlı fakat istikrarlı bir artış izlediğini g&ouml;r&uuml;yoruz. Endeksteki değişimin internet &uuml;zerinden yapılan alışverişin hacmine değil, alışveriş yapan bireylerin sayısındaki artışa bağlı olduğunu belirtmekte fayda var. Endeksin y&uuml;kselişinde etki olan alanları Do&ccedil;. Dr. K&ouml;ksal &ldquo;İnternet bankacılığı (e-banka) kullanımının da e-ticaret gibi istikrarlı bir şekilde artarak endekse katkı sağladığını g&ouml;r&uuml;yoruz. Gerek mobil uygulamalarla erişilebilirliğinin artması gerek internet bankacılığı yoluyla yapılabilen işlemlerin &ccedil;eşitlenmesinin bu alana katkı sağladığını s&ouml;yleyebiliriz. Yine e-ticarette olduğu gibi, internet bankacılığında da olağan dışı bir artış yaşanmıştır. Bu ilerlemede bir yandan internetin yaygınlaşması ve mobil telefon sahipliğinin artması gibi fakt&ouml;rler &ouml;ne &ccedil;ıkarken diğer yandan mobil uygulamaların kullanım kolaylığı ve bankaların, firmaların m&uuml;şterilerine internet kanalı ile ulaşmak istemesi b&uuml;y&uuml;k rol oynuyor.&rdquo; şeklinde &ouml;zetledi. &ldquo;Deprem b&ouml;lgesinde dijitalleşmeyi destekleyici politikalar dizayn edilmeli&rdquo; 2023 yıl genelinde endeks sonu&ccedil;larında nelerin belirleyici olacağına dair sorumu, Do&ccedil;. Dr. K&ouml;ksal &ldquo;2022 ve diğer yıllara ait veriler &uuml;zerinden, Covid19 salgını s&uuml;recinde dijitalleşmede nasıl bir ilerleme kaydedildiğini araştırıyoruz. İlk bulgularımız, salgın s&uuml;recinde daha &ccedil;ok haneye sabit internet bağlantısının girdiği ve daha &ouml;nce internet &uuml;zerinden alışveriş yapmayan, bankacılık ve e-devlet uygulamalarını kullanmayan bir&ccedil;ok kişinin bu uygulamaları kullanmaya başladığı y&ouml;n&uuml;nde. Bu durum doğal olarak bizim dijitalleşme endeksimizi yukarıya &ccedil;ekiyor. T&uuml;rkiye nin dijitalleşme alanında ilerlediğini g&ouml;steriyor. Ancak, bu durumu incelerken bizim dikkatimiz daha &ccedil;ok b&ouml;lgesel olarak farklılıklar olup olmadığına, yaş, cinsiyet ve eğitim seviyesi a&ccedil;ısından eşitsizlikler olup olmadığına kayıyor. 2023 yılında doğrudan on milyon insanımızı etkileyen bir deprem felaketi ile karşılaştık. Bunun her alanda olduğu gibi dijitalleşme alanında da etkileri olacaktır. Endişemiz var olan dijital eşitsizliğin daha da artması. Hatta, hali hazırda b&ouml;lgesel ve demografik a&ccedil;ıdan var olan eşitsizliğe yeni bir boyut eklenmesi. Bu noktada ge&ccedil; kalmadan ortaya koyulacak politika ve uygulamaların kilit role sahip olacağı kanaatindeyiz.&rdquo; şeklinde yanıtladı. En y&uuml;ksek dijitalleşme sağlayan il İstanbul, en d&uuml;ş&uuml;k dijitalleşen b&ouml;lge, Kuzey Anadolu B&ouml;lgesi Endeks sonu&ccedil;larına g&ouml;re, en y&uuml;ksek artış 39,8 puan ile İstanbul&rsquo;da yaşanmış. Ardından sırasıyla Ege, Batı Anadolu ve Akdeniz gelmektedir. Batı Marmara&rsquo;da artış &uuml;lke ortalamasına eşittir. Bu b&ouml;lgelerin ortak &ouml;zelliği, kişi başı gelirin &uuml;lke ortalamasından y&uuml;ksek ve dışa a&ccedil;ık b&ouml;lgeler olmalarıdır. Doğu Marmara ile Batı ve Doğu Karadeniz b&ouml;lgeleri de &uuml;lke ortalamasına olduk&ccedil;a yakın dijitalleşme performansı sergilemişlerdir. Buna karşılık Ortadoğu, G&uuml;neydoğu, Orta ve Kuzeydoğu Anadolu b&ouml;lgelerinde dijitalleşmede kayda değer gelişme kaydetse de endeksteki artışlar &uuml;lke ortalamasının gerisinde kalmıştır. Bu b&ouml;lgelerin ortak &ouml;zelliği de bilindiği gibi kişi başı gelirin d&uuml;ş&uuml;k ve dışa nispeten kapalı olmasıdır. 2021 itibariyle b&ouml;lgeler ulaştıkları dijitalleşme oranları itibariyle sıralandıklarında biraz değişik bir tablo karşımıza &ccedil;ıkmaktadır. En y&uuml;ksek dijitalleşme 58,9 ile uzak ara İstanbul&rsquo;dadır. İstanbul&rsquo;u Batı Anadolu (52,9) ve Doğu Marmara (52) takip etmektedir. En d&uuml;ş&uuml;k dijitalleşme ise Kuzeydoğu Anadolu (36,6) ve G&uuml;neydoğu Anadolu&rsquo;da (39,3) g&ouml;r&uuml;lmektedir.

Dijital Toplum Endeksi'ni e-ticaret ve e-bankacılık yukarı taşıdı

Öne Çıkanlar