Büyüme düşerken dış açıklardaki artış azalıyor

2011 yılının t&uuml;m&uuml;nde ithalat ve dış ticaret hacminde t&uuml;m zamanların rekoru kırıldı. Toplam ihracat 135 milyar dolar olurken, toplam ithalat 241 milyar dolara dayandı. Dış ticaret hacmi 375 milyar dolar oldu. Bundan &ouml;nceki yıllık bazdaki rekorlar ihracatta 136 milyar dolarla, ithalatta 212 milyar dolarla, dış ticaret hacminde de 348 milyar dolarla 2008 yılının eyl&uuml;l ayında kırılmıştı. İhracatta rekora ulaşamadık. Ama, ithalatta bir &ouml;nceki rekorun yaklaşık 30 milyar dolar &uuml;zerindeyiz.Dış ticaret a&ccedil;ığındaki bundan &ouml;nceki rekor 76 milyar dolarla 2008 yılının ağustos ayında ger&ccedil;ekleşmişti. 2011 yılının t&uuml;m&uuml;nde dış ticaret a&ccedil;ığı 1 06 milyar dolara dayandı. 2011 yılı dış ticaret performansı ile 2008 yılının &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; &uuml;&ccedil; ayındaki yıllık performans arasındaki tek fark ge&ccedil;en yıl ithalatın patlamış olması. YATIRIM VE T&Uuml;KETİM MALLARI İTHALATI D&Uuml;Ş&Uuml;YOR2011 yılının ilk dokuz ayıyla karşılaştırıldığında, ithalattaki artış son &uuml;&ccedil; ayda hız kesti. Ekonomik b&uuml;y&uuml;menin son &uuml;&ccedil; ayda hız kesmesiyle beraber ilk dokuz ayda, bir &ouml;nceki yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re y&uuml;zde 39 artan toplam ithalat yılın son &uuml;&ccedil; ayında aynı bazda y&uuml;zde 7.6 arttı. Buna paralel olarak da, ge&ccedil;en yılın ilk dokuz ayında y&uuml;zde 68 artan dış ticaret a&ccedil;ığı yılın son &uuml;&ccedil; ayında y&uuml;zde 3.7 arttı. İthalat talebindeki artıştaki yavaşlama t&uuml;m alt kalemlerden geldiği halde, yatırım ve t&uuml;ketim malları ithalatındaki talebin gerilemesi dikkat &ccedil;ekici. Yılın ilk dokuz ayında y&uuml;zde 48 artan yatırım malları ithalatı yılın son &uuml;&ccedil; ayında y&uuml;zde 5.6 geriledi. Aynı şekilde, ilk dokuz ayda y&uuml;zde 32 artan t&uuml;ketim malları ithalatı son &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 6.1 azaldı. Ara malları ithalatındaki artış ilk dokuz ayda y&uuml;zde 38 olmuştu. Son &uuml;&ccedil; ayda bu artış y&uuml;zde 14 e geriledi.Grafikte son iki yıldaki on iki aylık toplam ithalatın ve alt kalemlerinin aylık olarak bir &ouml;nceki on iki aya g&ouml;re y&uuml;zde değişmeleri veriliyor. Yıllık bazda ithalatın t&uuml;m kalemlerindeki artış hızının 2011 yılının son &uuml;&ccedil; ayında geldiği en &uuml;st d&uuml;zeyden yaklaşık 1/3 oranında d&uuml;şt&uuml;kleri a&ccedil;ık&ccedil;a g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Buna karşılık 201 0 yılının son &uuml;&ccedil; ayından 2011 yılının yarısında da ithalatın alt kalemlerindeki artışta dikkati &ccedil;eken bir kabarma s&ouml;z konusu. B&Uuml;Y&Uuml;ME VE DIŞ A&Ccedil;IKLAREkonomik b&uuml;y&uuml;me ve ithalat talebi arasındaki tarihsel istatistiksel ilişki aslında 2010 yılının son &uuml;&ccedil; ayı ile 2011 yılının ilk yarısında ithalatın ekonomik b&uuml;y&uuml;meyle a&ccedil;ıklanamayan bir y&uuml;kseliş i&ccedil;ine girdiği izlenimi veriyor. Daha a&ccedil;ık bir ifadeyle, s&ouml;z konusu dokuz aylık d&ouml;nemde ithalat talebi &ouml;ne &ccedil;ekilmiş gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor. Tarihsel verilerle d&uuml;zeltildiğinde, ithalatın daha d&uuml;ş&uuml;k olabileceği, dolayısıyla ithalat talebinde bir &ouml;ne &ccedil;ekilme olmasaydı, 2011 yılındaki dış a&ccedil;ıkların da daha d&uuml;ş&uuml;k olabileceği anlaşılıyor.Ger&ccedil;ekten 2010 yılı son &uuml;&ccedil; ayı ile ge&ccedil;en yılın ilk yarısı arasında ithalat talebinin &ouml;ne &ccedil;ekilmiş olması s&ouml;z konusu ise, bu yıl y&uuml;zde 34 d&uuml;zeyinde bir ekonomik b&uuml;y&uuml;me olsa dahi, dış a&ccedil;ıkların ge&ccedil;en yıla g&ouml;re milli gelire oranı olarak daha d&uuml;ş&uuml;k olma olasılığı var. T&uuml;rkiye ekonomisinin en b&uuml;y&uuml;k riski olarak g&ouml;sterilen dış a&ccedil;ıkların azalıyor g&ouml;r&uuml;nt&uuml; vermesi bu a&ccedil;ıdan sevindirici. Ama, ekonomik b&uuml;y&uuml;menin daha y&uuml;ksek olması durumunda, bu yılki dış a&ccedil;ıklar da, milli gelire oranı olarak ge&ccedil;en yılki d&uuml;zeylerinde kalabilir, hatta ge&ccedil;ebilir.Ge&ccedil;en yılın son &ccedil;eyreğinde baz etkisiyle dış a&ccedil;ıklarda bir gerileme g&ouml;zlenirken, bu kez de bu yılın son &ccedil;eyreğinde, ekonomik b&uuml;y&uuml;me olduğu takdirde, baz etkisiyle dış a&ccedil;ıklarda bir y&uuml;kselme g&ouml;r&uuml;lme olasılığı var.