'Para basarım' diyen, merkez bankası başkanı oluyor

1980 li ve 1990 lı yıllarda merkez bankacılığı fiyat istikrarını &ouml;ne &ccedil;ıkarırdı. Para otoritesinin fiyat istikrarını s&uuml;rd&uuml;rebilmek i&ccedil;in siyasi otoriteden bağımsız hareket etmesi esastı. Nereden gelirse gelsin, fiyat istikrarını tehdit eden her t&uuml;rl&uuml; gelişmeyi g&ouml;ğ&uuml;slemek, merkez bankası başkanlarının en &ouml;nemli uğraşısıydı. Devir değişti. 2008 yılında derinleşen k&uuml;resel krizle beraber merkez bankacılığı &ouml;nemli bir değişim s&uuml;recine girdi. Merkez bankacılığında para basmak marifet, enflasyon riskini &ccedil;ok fazla &ouml;ne &ccedil;ıkarmamak erdem oldu. Fiyat istikrarı kavramı &ccedil;ok fazla telaffuz edilmemeye başlandı. G&ouml;rev s&uuml;resi dolan merkez bankası başkanları yerine para basmayı para politikasının merkezine koyan kişiler atanmaya başlandı. ARAYIP DA BULUNAMAYACAK BİR ADAY Para basmayı para politikasının merkezine koyanlardan biri de Haruhiko Kuroda idi. B&uuml;y&uuml;k bir olasılıkla Japon Merkez Bankası na (BoJ) Başkan olacak. Uluslararası ekonomik gelişmeleri takip edenler i&ccedil;in Kuroda &ccedil;ok bilinen bir kişilik. Kuroda, d&uuml;nyanın 1970 li yıllarda tanıdığı i&ccedil;ine d&ouml;n&uuml;k, fikrini a&ccedil;ık&ccedil;a s&ouml;ylemekten ka&ccedil;ınan Japon g&ouml;r&uuml;nt&uuml;s&uuml;n&uuml; silen ve d&uuml;ş&uuml;ncelerini a&ccedil;ık&ccedil;a her platformda savunabilen, gerektiğinde beraber &ccedil;alıştığı h&uuml;k&uuml;meti dahi eleştirmekten ka&ccedil;ınmayan bir kişilik. Bu a&ccedil;ıdan kendisini beğenenlerdenim. Kuroda nın başkan se&ccedil;ilebileceği haberi piyasaları heyecanlandırdı. Genel kanı, Kuroda nın i&ccedil;inde yaşanan konjonkt&uuml;rde Japonya nın ihtiyacı olduğu bir isim. On yıl &ouml;nce BoJ un enflasyon hedeflemesine gitmesini savundu. O d&ouml;nemde yıllık y&uuml;zde 3 civarında bir enflasyonun hedeflenerek BoJ un para basmasını &ouml;nerdi. 1990 lı yılların başından bu yana Japon ekonomisinin deflasyon sorununu başka t&uuml;rl&uuml; &ccedil;&ouml;zemeyeceğini d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;. Deflasyon sorunu &ccedil;&ouml;z&uuml;lmeden de ekonomik b&uuml;y&uuml;meye ge&ccedil;ilemeyeceğini dile getirdi. Kuroda nın g&ouml;r&uuml;şleri şimdi değişmiş değil. Daha resmen başkan olmadan, BoJ un yıllık y&uuml;zde 2 lik bir enflasyonu hedeflemesi gerektiğini, bunun i&ccedil;in de 2 yıla ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Doğal olarak, g&ouml;rev s&uuml;resi dolan Başkan Shirakava nın BoJ un sınırsız bir bi&ccedil;imde bankalara bor&ccedil; vermesi planını Kuroda da destekliyor. &Ouml;yle anlaşılıyor ki, yeni Başbakan Abe aradığını bulmuş. Birka&ccedil; Alman a merkez bankacılığını bıraktıran Avrupa Merkez Bankası da Mario Draghi de aradığını bulmuştu. İngiltere de Kanada da para basma konusunda elini kirleten tecr&uuml;beli bir ismi İngiliz Merkez Bankası na başkan yaparak ge&ccedil;miştekinin aynısını daha fazlasıyla yapabilmenin yolunu kapamamış oldu. BİZLERİN SORUNU OLABİLİR Kuroda nın tecr&uuml;besine diyecek hi&ccedil;bir şey yok. Bir merkez bankası başkanı olması i&ccedil;in gerekli t&uuml;m şartları fazlasıyla sağlıyor. &Ccedil;ok iyi bir eğitim almış. Tokyo &Uuml;niversitesi nde hukuk, Oxford da ekonomi okumuş. Maliye Bakanlığı nda &ccedil;eşitli defalar &ccedil;alışmış. Maliye de en son, uluslararası ilişkilerden sorumlu Maliye Bakan Yardımcılığı g&ouml;revinde bulunmuş. IMF de Başkan Yardımcısı olarak g&ouml;rev yapmış. Şimdi de Asya Kalkınma Bankası Başkanı. Ulusal ve uluslararası b&uuml;rokrasi deneyimine diyecek yok. Kuroda nın BoJ Başkanlığı i&ccedil;in fazlası var, ama hi&ccedil;bir eksiği yok. B&uuml;t&uuml;n deneyimleri bir tarafa, BoJ Başkanlığı g&ouml;revine se&ccedil;iliyor olması Japonya nın ekonomik sorunları para basarak aşabileceğine inanmış olması. Gelişmiş ekonomilerde artık merkez bankası başkanlığı i&ccedil;in yeni kriter bu. Amerika da Bernanke, Asya da Kuroda, Avrupa da Carney ve Draghi k&uuml;resel piyasaları bizim gibi &uuml;lkelerin d&ouml;viz rezervi olarak tuttukları paralarla boğduk&ccedil;a, kendilerini kurtarıp kurtaramayacakları &ccedil;ok a&ccedil;ık değil, ama gelişmekte olan &uuml;lkelerde yeni bir krizin tohumlarını ekiyor olabilirler.