Kur mu yoksa para basma savaşı mı?

Kur savaşları terimi &ccedil;ok pop&uuml;ler oldu. Kur savaşı var mı, yok mu? tartışmasında Var diyenler de var, Yok diyenler de, ama Yok diyenlerin sayısı az. Var diyenler genellikle gelişmekte olan &uuml;lkeler. Yok diyenler de gelişmişler.Gelişmekte olan &uuml;lkeler haklı gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yorlar. &Ccedil;&uuml;nk&uuml;, gelişmiş &uuml;lkeler para bastık&ccedil;a gelişmekte olan &uuml;lke paraları gelişmiş &uuml;lke paralarına g&ouml;re değer kazanıyor. Gelişmekte olan &uuml;lkeler rekabet avantajını kaybediyorlar. En &ccedil;ok mal sattıkları gelişmiş &uuml;lkelere g&ouml;re gelişmekte olan &uuml;lkelerin malları giderek daha pahalı hale geliyor.Gelişmiş &uuml;lkeler de haklı gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yorlar. Onlar, ama&ccedil;larının paralarını daha değersiz hale getirmek olmadığını iddia ediyorlar. Parasal genişlemeye gitmelerinin nedeni olarak ekonomilerinin bir t&uuml;rl&uuml; s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir bir b&uuml;y&uuml;me eğilimine giremediğini g&ouml;steriyorlar. Parasal genişlemenin kur etkisi elbette olabilir. Ama, gelişmiş &uuml;lkeler kur gelişmeleri bir ama&ccedil; değil, sonu&ccedil; diyorlar.HASTALAR VE HASTA OLMAYANLARAsıl savaş kur cephesinde mi, yoksa parasal genişleme cephesinde mi, &ccedil;ok a&ccedil;ık değil. Savaşın gelişmişler ile gelişmekte olan &uuml;lkeler arasında mı yoksa gelişmiş &uuml;lkelerin kendi aralarında mı olduğu da belirsiz. Galiba, gelişmiş &uuml;lkeler kendi aralarında tepiniyorlar, yaratılan g&uuml;r&uuml;lt&uuml;den gelişmekte olan ekonomiler rahatsız oluyor.Merkez bankacılar t&uuml;m &uuml;lkelerin aynı anda parasını daha değersiz hale getirebilmesinin m&uuml;mk&uuml;n olmadığını bilen kişiler. Ama bir grup &uuml;lke bir başka grup &uuml;lkeye g&ouml;re paralarını daha değersiz kılabilir. Bunun olabilmesi i&ccedil;in bir grubun kurlar konusunda aktif tavır alması, diğerinin de pasif kalması gerekiyor. Galiba sorun burada.Bir grup &uuml;lke hasta durumda. Bu &uuml;lkelerde parasal genişlemeye gidildiği halde, ekonomi kıpırdamıyor. Enflasyon da yaratılamıyor. Dolayısıyla, bu &uuml;lkeler ekonomilerini canlandırana kadar parasal genişlemeye gitmeye niyetliler. Bunlar arasında Amerika, Japonya ve İngiltere var. Avrupa da hasta, ama para basma savaşına diğerleri kadar aktif katılamıyor. Parasal genişleme yapmalarının nedeni para basma savaşına girmek değil, bor&ccedil;lanamayan &uuml;lkeleri y&uuml;zd&uuml;rmeye &ccedil;alışmak. G&uuml;d&uuml; tamamen farklı.Bir diğer grup &uuml;lke, ekonomik politikalara beklenen tepkiyi veriyor, yani normal &uuml;lkeler. Bu &uuml;lkelerde ekonomik b&uuml;y&uuml;me d&uuml;şt&uuml;. Ama, enflasyon riski canlı. Parasal genişlemeye gidecek &ccedil;ok fazla yerleri yok. Bu &uuml;lkeler gelişmekte olan &uuml;lkeler. Gelişmişler arasındaki para basma savaşına aktif olarak katılmaları o denli kolay değil. Dolayısıyla, &ccedil;ok nazik bir konumdalar.K&Uuml;RESEL PARASAL GENİŞLEMEKonuya b&ouml;yle yaklaştığımızda, ilgin&ccedil; bir sonuca ulaşmak da m&uuml;mk&uuml;n: Hasta oldukları i&ccedil;in parasal genişleme yoluyla kendi ekonomilerinde enflasyon yaratamayan gelişmiş &uuml;lkeler para basma yarışıyla gelişmekte olan ekonomilerde enflasyon yaratmaya &ccedil;alışıyorlar. Enflasyonun da kurlara y&ouml;nelik bir sonucu var elbette.Para basma savaşına gelişmekte olan &uuml;lkeler aktif olarak katılmak istemeseler dahi, gelişmiş &uuml;lkelerdeki gelişmelerin gelişmekte olanların &uuml;zerine de etkisi mutlaka olacak. Sermaye akımları, gelişmekte olan &uuml;lkeleri bir t&uuml;rl&uuml; kurlara m&uuml;dahaleye zorlayabilecek. Ka&ccedil;ınılmaz olarak, sınırlı da olsa, parasal genişleme gelişmekte olan &uuml;lkelerde de yaşanacak. Gelişmişler enflasyon yaratamazken, gelişmekte olanlar g&ouml;reli olarak daha y&uuml;ksek enflasyona razı olmak durumunda kalabilecek. Parasal genişleme az ya da &ccedil;ok k&uuml;resel bir boyut kazanabilecek.Kısacası, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde gelişmiş &uuml;lkeler arasında para basma savaşının devamını, gelişmekte olan &uuml;lkeler arasında ise doğrudan kur savaşlarını beklemeliyiz.