Kıdem tazminatı fonu bir devrim olur

&Ccedil;alışanların kıdem tazminatı alacaklarının bir fonda toplanarak hak edildiğinde &ccedil;alışanlara &ouml;denmesi fikri son yıllardaki devrim sayılabilecek girişimlerden biri. &Ccedil;ekinceler var. &Ccedil;ekincelerin bazıları devlete g&uuml;vensizlikten kaynaklanıyor. Kaygıları gidermek o denli zor değil. T&uuml;rkiye Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) deneyimini yaşadı. S&ouml;z&uuml;m ona SSK &ccedil;alışanlar, işverenler ve devletin bir ortaklığı idi. Hepsi el ele verdi, SSK yı batırdı. B&ouml;yle bir deneyim bir daha yaşanmamalı.Kıdem tazminatı, bireysel emeklilik sigortası ve işsizlik fonu bir arada d&uuml;ş&uuml;n&uuml;lmeli. Her işten &ccedil;ıkıldığında ya da işten &ccedil;ıkarıldığında, &ccedil;alışanlar kıdem tazminatı alamamalı. Asgari bir &ccedil;alışma yılı tespit edilmeli. &Ccedil;alışma yılı ile emeklilik yaşı arasında bir ilişki kurulmalı. Konunun bu yanı ekonomide zorunlu tasarrufları artırmaya y&ouml;nelik. T&uuml;rkiye ekonomisinin buna &ccedil;ok ihtiyacı var.İKRAMİYE OLMAMALIBireysel emeklilik sigortasında olduğu gibi, kıdem tazminatı fonu da, devlet tarafından değil, bu konuda uzmanlaşmış şirketler tarafından idare edilmeli. Parasının hangi fon ya da fonlarda değerlendirileceğine &ccedil;alışanın kendi karar vermeli. Bu yolla ekonomik birimler ekonomideki fiyat hareketlerini (faiz, kur, borsa gibi) daha yakından takip edip piyasalardaki y&ouml;nlendirmelere daha duyarlı hale geleceklerdir. Bu yaklaşım aynı zamanda devletin kıdem tazminatı fonunu kendi politika ama&ccedil;ları i&ccedil;in kullanmasını &ouml;nleyecektir.Bireysel emeklilik sigortasının aslında bireysel emeklilikle alakası yok. On yıl sonra parasının tamamını cezasız alabilme hakkı veren bir emeklilik sistemi emeklilik sistemi olamaz. Kıdem tazminatı fonu da bu hale getirilmemeli. Aksine, bireysel emeklilik sigortası ger&ccedil;ek emeklilik sistemi haline d&ouml;n&uuml;şt&uuml;r&uuml;lmeli. Kıdem tazminatı ya da bireysel emeklilik sistemi &ccedil;alışanların ger&ccedil;ekten emekli olduklarında (&uuml;cret ya da maaş kazanmadıkları d&ouml;nemde) yaşamlarını rahat&ccedil;a s&uuml;rd&uuml;rebilecekleri sistemler olarak oluşturulmalı. B&ouml;yle olmadığında, bu sistemler hayatın bir b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde ikramiye niteliğine b&uuml;r&uuml;n&uuml;yor. Yaşlılık d&ouml;nemi sorununa bir &ccedil;&ouml;z&uuml;m olmaktan uzaklaşıyor.YAŞLANAN N&Uuml;FUS D&Uuml;Ş&Uuml;N&Uuml;LMELİT&uuml;rkiye n&uuml;fusu da yaşlanıyor. Gelişmiş &uuml;lkeler kadar hızlı olmasa da, T&uuml;rkiye n&uuml;fusunun 65 yaş ve &uuml;st&uuml; b&ouml;l&uuml;m&uuml; 2050 yılında toplam n&uuml;fusun beşte birine gelecek (bug&uuml;n y&uuml;zde 7.7). Bug&uuml;nk&uuml; yapı altında T&uuml;rkiye bu n&uuml;fusu beslemekte ve bu n&uuml;fusa makul d&uuml;zeyde sağlık hizmeti vermekte zorlanır. Kıdem tazminatı ve bireysel emeklilik sistemleri bu d&ouml;nemi g&ouml;z &ouml;n&uuml;ne alarak oluşturulmalı.İşsizlik sigortası da bu sistemin bir par&ccedil;ası olmalı. Sigortanın (birikimlerin sahibi) &ccedil;alışan olmalı. İşsiz kalındığında, fondan &ccedil;ekilen meblağ &ccedil;alışanın işsizlik fonunu d&uuml;ş&uuml;rmeli. Gelecekte alacağı parayı azaltmalı. Ancak bu yolla işsiz kalındığında yeni bir iş bulabilmek i&ccedil;in kişiler teşvik edilebilir. T&uuml;m d&uuml;nyada işsizlik sigortaları genellikle &ccedil;alışmayı değil, işsiz kalmayı &ouml;zendirmekte.Konunun makro ekonomik boyutu emekli n&uuml;fusun refahını artırmak kadar &ouml;nemli. Ortalama 15-20 yıl vadeli fonların birikmesi toplam tasarrufları artırıp yatırım yapılabilecek uzun vadeli kaynakları hızla artıracaktır. T&uuml;rkiye nin n&uuml;fusu h&acirc;l&acirc; &ccedil;ok gen&ccedil; (30 yaşın altında). Dolayısıyla, uzun vadeli fonlar &ccedil;ok hızlı b&uuml;y&uuml;yebilecek bir potansiyele sahip. Doğru kurulmuş bir kıdem tazminatı + bireysel emeklilik + işsizlik sigortası T&uuml;rkiye ye &ccedil;ok kısa s&uuml;rede sınıf atlatır.