Sanayi üretimi ve milli gelir büyümesi

Yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında imalat sanayii &uuml;retimi ge&ccedil;en yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re y&uuml;zde 5.2 arttı. &Uuml;&ccedil; aylık d&ouml;nemler itibarıyla, imalat sanayii &uuml;retiminde 2011 yılından bu yana en b&uuml;y&uuml;k artış bu yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında ger&ccedil;ekleşti. Ge&ccedil;en yılın aynı d&ouml;neminde aynı bazda imalat sanayii &uuml;retimi y&uuml;zde 2.7 artmıştı. Ge&ccedil;en yılın son aylarında başlayıp bu yılın ocak ayında zirve yapan d&ouml;viz kuru gelişmelerinden sonra ekonomik b&uuml;y&uuml;me konusunda beklentiler k&ouml;t&uuml;msere d&ouml;nm&uuml;şt&uuml;. İmalat sanayii &uuml;retiminde yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında g&ouml;zlenen performans milli gelir b&uuml;y&uuml;mesinin de yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında beklenenden &ccedil;ok daha iyi olmuş olabileceği beklentisini g&uuml;&ccedil;lendirdi. MİLLİ GELİR TAHMİNİ &Uuml;RETMEK İmalat sanayii &uuml;retimi milli gelirin tahmini i&ccedil;in iyi bir parametre mi? Milli gelir rakamları &uuml;retim yapan sekt&ouml;rlerin belli bir d&ouml;nemde yarattığı katma değerlerin toplamıdır. İmalat sanayii &uuml;retim endeksi &uuml;retimi &ouml;l&ccedil;er. &Uuml;retim d&uuml;zeyi ile yaratılan katma değer arasında belli bir ilişkinin olması doğal. Ama, ilişkinin bire bir olacağını varsaymak da &ccedil;ok anlamlı olmayabilir. Ge&ccedil;mişte &uuml;retimin azalıp katma değerin arttığı ya da &uuml;retimin artıp katma değerin d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml; d&ouml;nemler g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. Milli gelir rakamları i&ccedil;inde imalat sanayiinin yarattığı katma değerin payı yaklaşık y&uuml;zde 20 civarında. Yani, imalat sanayii &uuml;retimi ile yaratılan katma değer arasında bire bir ilişki olsa dahi, imalat sanayii yoluyla milli gelirin ancak y&uuml;zde 20&rsquo;sini tahmin edebilirsiniz. Geride, tarım ve hizmetler sekt&ouml;rleri var. Tarımda yaratılan katma değer toplam milli gelirin y&uuml;zde 15&rsquo;i civarında. Hizmetler sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n milli gelir i&ccedil;indeki payı y&uuml;zde 60&rsquo;ın &uuml;zerinde. Tarım ve hizmetler sekt&ouml;rleri i&ccedil;in &ouml;nc&uuml; g&ouml;sterge olabilecek, g&uuml;venilir fazla bir veri yok. Bu bilgiler ışığında imalat sanayii &uuml;retiminden milli gelire giderken bazı alt sekt&ouml;rlerdeki gelişmelere de bakılabilir. Ama, nereden bakarsak bakalım, tarım ve hizmetler sekt&ouml;rleri konusunda sağlıklı &ouml;nc&uuml; g&ouml;stergeler &uuml;retemediğimiz takdirde, milli gelir tahminleri de &ccedil;ok sağlıklı olmayacak. &Uuml;RETİM İYİ, İ&Ccedil; TALEP K&Ouml;T&Uuml; Ge&ccedil;en yılın ilk yarısında imalat sanayii &uuml;retimi bir &ouml;nceki yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re y&uuml;zde 2.7 artmıştı. Bu yılki ayında bazdaki artış ge&ccedil;en yılın neredeyse iki katı. Ge&ccedil;en yılın ilk &uuml;&ccedil; ayına milli gelir reel olarak y&uuml;zde 2.9 artmıştı. Buradan yola &ccedil;ıkarak milli gelirin bu yıl y&uuml;zde 5&rsquo;in &uuml;zerinde artacağını d&uuml;ş&uuml;nemeyiz. Bu d&ouml;nemde tarım sekt&ouml;r&uuml;nde yaratılan katma değer artışı y&uuml;zde 4.7, imalat sanayiinde &uuml;retilen katma değer y&uuml;zde 1.8 artış g&ouml;stermişti. Bu yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında belki imalat sanayiinde &uuml;retilen katma değer artışı bu yılkinden daha fazla olabilir. Ama, tarım ve hizmetler sekt&ouml;rlerinde aynı performansın ger&ccedil;ekleşmesi biraz şaşırtıcı olur. &Ouml;zellikle dış ticaret verilerinden i&ccedil; talep tarafında daha k&ouml;t&uuml;mser olabilecek tahminler s&ouml;z konusu. &Uuml;retimin hızla artıp talep artışının geride kalması elbette s&ouml;z konusu olmuş olabilir. Net dış talep &uuml;retim artışının bir b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml; a&ccedil;ıklayabilir. Bu a&ccedil;ıklamalar ışığında şu sonu&ccedil;lara varmak m&uuml;mk&uuml;n: 1. D&ouml;viz kurlarındaki fırlama milli gelir b&uuml;y&uuml;mesi &uuml;zerinde enflasyonda yaptığı kadar bir tahribat yapmış g&ouml;r&uuml;nm&uuml;yor. 2. Bu yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında k&uuml;&ccedil;&uuml;msenmeyecek bir milli gelir b&uuml;y&uuml;mesi s&ouml;z konusu: Ge&ccedil;en yılın son &uuml;&ccedil; ayında ger&ccedil;ekleşen b&uuml;y&uuml;meden daha d&uuml;ş&uuml;k, ama ge&ccedil;en yılın ilk &uuml;&ccedil; ayında ger&ccedil;ekleşen b&uuml;y&uuml;menin belki biraz &uuml;zerinde. 3. B&uuml;y&uuml;me &uuml;zerinde net dış talebin katkısı i&ccedil; talepten daha b&uuml;y&uuml;k g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor.