Avrupa'da bankacılık sektörü

BANK for International Settlement (BIS merkez bankalarının bankası) ge&ccedil;enlerde yayınladığı yıllık raporunda, Avrupa&rsquo;da uzun s&uuml;re devam eden &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k faiz politikasının yarattığı risklere dikkat &ccedil;ekti. &Ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k faizler ve &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k faizlerin uzun s&uuml;re devam edeceği beklentisi, ekonomik birimlerin hesapsız risk almalarına neden oluyor. Normal şartlarda bor&ccedil;larını &ouml;deyemeyecek olan ekonomik birimlerin bir s&uuml;re daha ayakta kalmalarını sağlıyor. Bu birimlere bor&ccedil; vermiş finansal kurumların aslında batık olması gereken kredileri, bilan&ccedil;olarında sanki sağlam kredilermiş gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor. B&ouml;yle bir ortamda Avrupa bankalarının sağlığı, aslında k&acirc;ğıt &uuml;zerinde g&ouml;r&uuml;nenden daha k&ouml;t&uuml; bir durumda. BIS&rsquo;İN HESABI &Ccedil;ok yakın zamanda Avrupa&rsquo;da faizlerin y&uuml;kseleceği gibi bir beklenti s&ouml;z konusu değil. Aksine, Avrupa Merkez Bankası&rsquo;nın (ECB) attığı adımlar arzulanan sonu&ccedil;ları doğurmadık&ccedil;a, Avrupa&rsquo;da faizlerin &ccedil;ok uzun bir s&uuml;re d&uuml;ş&uuml;k kalacağı beklentisi g&uuml;&ccedil;leniyor. Bu şartlarda, batma noktasına gelen kredilerin bir anlamda d&uuml;ş&uuml;k faiz politikası ile y&uuml;zd&uuml;r&uuml;lmesi bankalar &uuml;zerinde ek bir risk oluşturuyor. Bu yılın sonuna doğru bankaların g&ouml;zetim ve denetimi tek elde toplanıp ECB&rsquo;nin sorumluluğuna veriliyor. D&uuml;ş&uuml;k faiz politikasının yarattığı ek risklerin ECB de farkında, Avrupa&rsquo;daki diğer merkez bankaları da. &Ouml;rneğin, İngiltere Merkez Bankası konut faizlerinin 2.5 puan &ccedil;ıkması durumunda banka m&uuml;şterilerinin ne kadarının hayat standartlarını değiştirmeden kredileri servis edebileceğini &ouml;l&ccedil;meye &ccedil;alışıyor. Konut kedisi m&uuml;şterilerinin y&uuml;zde 10&rsquo;unun zor duruma d&uuml;şeceği d&uuml;ş&uuml;n&uuml;l&uuml;yor. Bu k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir rakam değil. Bu nedenle İngiltere faizlere dokunmadan konut kredileri talebini ve arzını d&uuml;ş&uuml;r&uuml;me peşinde. BIS&rsquo;in yaptığı hesaplara g&ouml;re, k&uuml;resel krizin &ccedil;ıkışından bu yana Avrupa&rsquo;daki bankalar sermaye yeterlilik oranlarını ortalama 3 puan kadar y&uuml;kselttiler. Y&uuml;kseliş &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;km&uuml;ş gibi g&ouml;r&uuml;nse de, olduk&ccedil;a d&uuml;ş&uuml;k bir d&uuml;zeyden geldikleri unutulmamalı. Sermaye yeterlilik oranındaki artışın yarısı bankaların riskli varlıklarının bir b&ouml;l&uuml;m&uuml;n&uuml; ellerinden &ccedil;ıkarmalarından (de-leveraging) geliyor. Y&uuml;kselişin d&ouml;rtte biri de daha &ouml;nce daha fazla risk ağırlığı olan varlıklara şimdi daha d&uuml;ş&uuml;k risk ağırlığı verilmesinden kaynaklanıyor. Diğer d&ouml;rtte bir ise ge&ccedil;ekten taze &ouml;zkaynak konmasından geliyor. Bu hesabın i&ccedil;inde d&uuml;ş&uuml;k faizlerin gizlediği potansiyel kredi batışları yok. Daha doğrusu, bu hesaplamalarda aslında batmış olup da canlı gibi duran krediler &ouml;zkaynak kaybı gibi muamele g&ouml;rm&uuml;yor. GER&Ccedil;EKLERLE Y&Uuml;ZLEŞMEK Bu yılın sonbaharında tamamlanması beklenen bankacılık sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n yeniden g&ouml;zden ge&ccedil;irilmesi (stres test) &ccedil;alışmasında Avrupa bankalarının zayıflıklarının ortaya &ccedil;ıkması bekleniyor. Bu &ccedil;alışmada ger&ccedil;ekten ciddi bir yaklaşım sergilenirse, Avrupa bankalarının olduk&ccedil;a fazla taze sermaye ihtiyacı i&ccedil;inde olacağı beklentisi h&acirc;kim. &Ccedil;alışma b&ouml;yle bir sonuca varmazsa, sonu&ccedil;ların itibarı fazla olmayacak. Beklenti paralelinde, hatta daha y&uuml;ksek bir sermaye ihtiyacı &ccedil;ıkarsa, &ouml;zellikle kamu maliyesi zayıf &uuml;lkelerde mali dengeleri daha da bozabilecek bir resimle karşı karşıya kalabiliriz. ECB&rsquo;nin konumu belli. Bug&uuml;n &uuml;lkelerin mali dengelerini dahi sarsabilecek ciddi &ouml;nlemler alınmazsa, yarın ECB faiz artırımına gitmek durumunda kaldığında, bankaların elinde kalabileceği bir ortamın temellerini atmış olacak. Ger&ccedil;eklerle bug&uuml;n y&uuml;zleşmek, aynı zamanda ECB politikalarının &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde daha da etkin olmasını sağlayacak. Başka &ccedil;are de yok gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor.