Dış kaynak eskiye göre daha kıt

Yılın ilk beş ayında cari işlemler a&ccedil;ığı ge&ccedil;en yılın aynı d&ouml;nemine g&ouml;re hızla d&uuml;zelme eğiliminde. D&uuml;zelmenin &ouml;nemli bir kısmı ge&ccedil;en yıl net altın ithalat&ccedil;ısıyken, bu yıl k&uuml;&ccedil;&uuml;k de olsa net altın ihracat&ccedil;ısı durumuna gelmemiz ile ithalat fazla değişmezken ihracatımızda hatırı sayılır bir artış ger&ccedil;ekleşmesinden kaynaklanıyor. Ge&ccedil;en yıla g&ouml;re cari işlemler a&ccedil;ığı d&uuml;şerken, dış kaynak girişi de ge&ccedil;en yılki kadar değil. Yılın ilk ayında Merkez Bankası hatırı sayılır bir miktarda d&ouml;viz rezervi kaybettikten sonra şubat ayından sonra kaybettiği rezervleri yerine koymaya başladı. Dış kaynak girişi g&ouml;reli olarak yavaşlayınca, Merkez Bankası&rsquo;nın d&ouml;viz rezervi biriktirme hızı da doğal olarak d&uuml;şt&uuml;. Net dış kaynak girişlerinin hen&uuml;z b&uuml;y&uuml;me dostu olabilecek d&uuml;zeylere gelmediği anlaşılıyor. MAL İHRACATI VE ALTIN Ge&ccedil;en yılın ilk beş ayında 32.3 milyar dolar olan cari işlemler a&ccedil;ığı bu yılın aynı d&ouml;neminde 19.8 milyar dolara geriledi. İyileşme 12.5 milyar dolar oldu. Bunun 6 milyar dolarlık b&ouml;l&uuml;m&uuml; ge&ccedil;en yıl 5.3 milyar dolar net altın ithalat&ccedil;ısıyken, bu yıl 700 milyon dolar net altın ihracat&ccedil;ısı durumuna gelmemizden kaynaklandı. Altın hari&ccedil; dış ticaret a&ccedil;ığındaki (fob bazında) iyileşme de 5 milyar dolar oldu. İyileşmenin geri kalan kısmı hizmetler ve gelir dengesindeki iyileşmelerden geldi. Yılın geri kalan kısmında da bu eğilim devam ettiği takdirde, altın ticareti nedeniyle son yedi ayda cari işlemler a&ccedil;ığında ek 5 milyar dolara varabilecek bir iyileşme bekleyebiliriz. PORTF&Ouml;Y GİRİŞLERİ Altın hari&ccedil; dış ticaret a&ccedil;ığında 5 milyar dolar olan iyileşmenin t&uuml;m&uuml; ihracat artışından kaynaklandı. Altın hari&ccedil; ithalat (fob bazında) ilk beş ayda ge&ccedil;en yılki d&uuml;zeyinde kaldı. Ge&ccedil;en yıla g&ouml;re ilk &uuml;&ccedil; ayda y&uuml;zde 1 artan altın hari&ccedil; toplam ithalat nisan mayıs aylarında y&uuml;zde 1.3 d&uuml;şt&uuml;. İlk beş ayda altın hari&ccedil; ithalat ge&ccedil;en yılın aynı d&uuml;zeyindeydi. Bu veriler yılın ikinci &uuml;&ccedil; ayında ekonomik b&uuml;y&uuml;menin yavaşladığına işaret ediyor. Cari işlemler a&ccedil;ığını sınırlayan en &ouml;nemli değişken ekonomiye giren net dış finansman ve bunun d&ouml;viz kuru gibi değişkenler &uuml;zerindeki etkisi. Yılın başında yaşanan d&ouml;viz kuru krizinin dış kaynak girişine olan yansıması bankaların dış bor&ccedil;lanmaları ve portf&ouml;y yatırımları kalemlerinde oldu. Ocak ayında bankalar net 4.1 milyar dolar kadar dış bor&ccedil; &ouml;demek zorunda kaldılar. Şubat ve mart aylarında da toplam 2.5 milyar dolar portf&ouml;y yatırımlarından net &ccedil;ıkış yaşandı. Nisan ve mayıs aylarında portf&ouml;y yatırımlarındaki olumsuzluk durdu. Ama, ge&ccedil;en yılki d&uuml;zeyine gelemedi. Nisan ve mayıs aylarında toplam 5.5 milyar dolar kadar portf&ouml;y hareketlerinden net giriş oldu. Ge&ccedil;en yıl aynı aylarda portf&ouml;y hareketlerinden net giriş 10 milyar doları aşmıştı. Bankaların net dış bor&ccedil;lanmaları nisan ve mayıs aylarında ge&ccedil;en yılki d&uuml;zeyinde, 4 milyar dolar civarında kaldı. Faizlerin y&uuml;kselmiş olmasına rağmen portf&ouml;y hareketlerindeki g&ouml;reli durgunluk dikkate değer. Bu durgunluk d&ouml;viz kurlarının belli bir d&uuml;zeyin altına gelmesini de engelleyen bir etken. D&ouml;vizin g&ouml;reli pahalılığı ve kur beklentilerinin oynaklığı da ekonomik b&uuml;y&uuml;me &uuml;zerinde bir kısıt oluşturuyor.