Piyasaların gücü

Piyasalar ge&ccedil;tiğimiz hafta nihayet Papandreu ve Barlusconi yi koltuklarından ettiler. Her ikisi de g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir itkiyle piyasalar tarafından istifaya zorlanmışlardı.Yerlerine ise, yine piyasaların istediği teknokratların getirilmesine başlandı.Demokratik sistemde, y&ouml;netime gelen ve halkın &ccedil;oğunluğunu temsil eden bu kişilerin piyasaların baskıları sonucu g&ouml;revlerini bırakmalarını, değişen d&uuml;nya koşullarının bir yansıması olarak g&ouml;rmek gerekiyor kanısındayım.K&uuml;reselleşmenin hızına demokrasilerin ayak uyduramamaları ve y&ouml;netenlerin halka yaranmak i&ccedil;in ekonomik disiplinden vazge&ccedil;meleri kendi sonlarını da beraberinde getiriyor.Demokratik rejimlerin h&acirc;l&acirc; klasik anlayışla ve se&ccedil;menleri tatmin etme yaklaşımıyla s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lmek istenmesi sorunlar doğuruyor.Halkın refahının artırılması ve yaşam standardının y&uuml;kseltilmesiyle ilgileniliyor. Bunun nasıl ve hangi y&ouml;ntemlerle yapılacağıyla pek meşgul olunmuyor. &Ouml;nemli olan halkın isteklerinin ger&ccedil;ekleşmesi.Kaynakları bu istekleri karşılamaya yetmeyen &uuml;lkelerin tek se&ccedil;eneği kalıyor. Bor&ccedil;lanmak. Kısa d&ouml;nemde bor&ccedil;lanarak yaratılan refah ve se&ccedil;meni tatmin duyguları, orta ve uzun d&ouml;nemde hem kendilerine hem de halka hayli pahalıya mal oluyor.Buna karşın k&uuml;reselleşmenin derinleşmesinde &ouml;nc&uuml;l&uuml;k eden ve parayı da elinde tutan finans piyasaları a&ccedil;acakları krediler ya da yenileyecekleri bor&ccedil;lar i&ccedil;in iki noktayı olmazsa olmaz koşul olarak ileri s&uuml;r&uuml;yorlar. Birincisi kredibilitesi y&uuml;ksek kişilerin bu &uuml;lkeleri y&ouml;netiyor olması, ikincisi ise verdikleri paraların geri alınmasının sağlanması. DEĞİŞEN DEMOKRASİ TANIMIOyunun bu kurala g&ouml;re oynandığı d&uuml;nyamızda demokrasinin tanımının da değişmesi ya da mevcut tanımlarına eklentiler yapılması gerekiyor.Demokrasiyi halkın iradesi şeklinde ele alan basit tanım piyasalar karşısında bir anlam ifade etmiyor. Piyasalar sadece b&ouml;yle bir tanımla yola &ccedil;ıkan y&ouml;netimleri artık istemiyorlar. Ayağını yorgana g&ouml;re uzatan ve aldıkları bor&ccedil;ları kendilerine geri &ouml;deyecek, sorumluluk sahibi kişileri iş başında g&ouml;rmek istiyorlar. Parası olanın g&uuml;c&uuml; de olur deyişi uluslararası finans piyasalarında artık ge&ccedil;erli bir kural haline d&ouml;n&uuml;ş&uuml;yor. Klasik demokratik anlayışı bir kenara itiyor. *** 2001 krizi ile farklar T&uuml;rkiye nin yaşadığı 2001 krizi ile Yunanistan ve İtalya nın i&ccedil;inden ge&ccedil;mekte olduğu g&uuml;&ccedil; durumun y&ouml;netim değişikliğine etkisi kuşkusuz bazı benzerlikler taşıyor.Ancak ayrılan &ouml;nemli bir noktası var.2001 krizi &ouml;ncesi T&uuml;rkiye de h&uuml;k&uuml;metin alınacak &ouml;nlemler konusunda politik iradesi vardı. Bunlar tartışıldı ve yapılması gerekenler 2000 ve 2001 yılları başlarında IMF stand-by anlaşmasının ekindeki niyet mektuplarına konuldu. Merkez Bankası nın bağımsızlığı, Telekom un &ouml;zelleştirilmesi, kimi bağımsız kurumların kurulması bunların bazı &ouml;rnekleriydi.Ne var ki h&uuml;k&uuml;met bunların bir&ccedil;oğunu uygulamadı. 2001 yılı başında alınması gereken 43 &ouml;nlemden sadece biri yerine getirilmişti.Yunanistan ve İtalya da ise h&uuml;k&uuml;metler alınması gereken &ouml;nlemler konusunda karar almakta g&uuml;&ccedil;l&uuml;k &ccedil;ektiler. Politik ama&ccedil;larına aykırı ve kendilerine oy kaybettirecek &ouml;nlemleri sahiplenmediler.Bizim sorunumuz s&ouml;z verip yapamamaktı. Onlar ise s&ouml;z vermekte zorlandılar.Sonunda her iki yaklaşım da piyasalara g&uuml;ven kaybettirdi. G&uuml;veni sağlayacak kişiler iş başına gelince rahatladılar.