Avrupa'da eylül sendromu

Alman Anayasa Mahkemesi, ge&ccedil;en hafta uzun bir toplantı yaptı. Avrupa İstikrar Mekanizmasına (ESM) b&uuml;t&ccedil;eden katkı yapılmasına y&ouml;nelik yasanın anayasaya uygunluğunu g&ouml;r&uuml;şt&uuml;. Uzman ekonomistleri, hukuk&ccedil;uları ve politikacıları dinledi.Mahkemeye başvuranlar, Avrupa Fiskal Birliği Anlaşması nın ve ESM ye yapılacak katkının b&uuml;t&ccedil;e &uuml;zerindeki egemenlik hakkını zedelediğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorlar. ESM nin nereye kadar fon kullanacağını, bunun Alman b&uuml;t&ccedil;esine olası y&uuml;klerinin nasıl kontrol edileceğini sorguluyorlar. Diğer bir deyimle, katkı miktarları değil paranın kullanımına y&ouml;nelik karar mekanizmalarında Almanya nın ne kadar s&ouml;z hakkı olacağı &uuml;zerinde duruyorlar. &Ouml;rneğin, ESM nin bor&ccedil;lanma limitinin kontrol mekanizmasını irdeliyorlar.İlgin&ccedil; olan, temmuz ayında y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe girmesi beklenen ESM operasyonları &ouml;telendi. Mahkeme kararını hemen vermedi ve 12 Eyl&uuml;l e erteledi. Yunanistan ve İspanya i&ccedil;in &ccedil;ok &ouml;nemli olan bu kaynak şimdilik &ccedil;alışmıyor.Diğer taraftan, yine eyl&uuml;l ayında, Hollanda da genel se&ccedil;imler yapılacak. Kamuoyu yoklamaları, Avrupa daki kurtarma operasyonlarına sıcak bakmayan grupların &ouml;nde gittiğini g&ouml;steriyor. Hollandalı se&ccedil;men, diğer Kuzey Avrupa &uuml;lkelerinde de g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; gibi, Yunanistan, İspanya ve İtalya nın kurtarılması i&ccedil;in kendi vergilerinin kullanılmasından hoşnut değil.Bu şartlarda Avrupa nın yapısal reform kararları alması, parasal birliğin yanına fiskal ve finansal sekt&ouml;r birliğinin konması &ccedil;ok kolay olmayacak. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; her ge&ccedil;en g&uuml;n, krizin biraz daha derinleşmesine, &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;n zorlaşmasına neden oluyor. Ancak, AB de karar alma mekanizmasını g&ouml;z &ouml;n&uuml;ne alınca bunun ka&ccedil;ınılmaz bir sonu&ccedil; olduğu kabul ediliyor.Piyasalar rahat bir yaz d&ouml;nemi ge&ccedil;iremiyor. Yine de eyl&uuml;l ayına kadar tatil ortamının etkili olacağını, yatırımcıların ani karar değiştirmeyeceklerini d&uuml;ş&uuml;nelim. Hukuk&ccedil;ular dahil karar alıcıların tatilden d&ouml;nerken dinlenmiş, iyimserlik dolu olarak olaylara bakacaklarını varsayalım.GIDA FİYATLARI VE ENFLASYONBiliyorsunuz, enflasyon son aylarda; baz etkisi, gıda ve petrol fiyatları ile kurlarda g&ouml;r&uuml;len değerlenme sonucu d&uuml;ş&uuml;ş eğiliminde.Bununla beraber Amerika da başlayan kuraklık başta mısır ve tahıl olmak &uuml;zere gıda fiyatlarında olumsuz etkiler yaratmaya başladı. Bir yandan artan talep, diğer yandan arzda yaşanan bu t&uuml;r sorunlar, kuraklığın etkilerinin d&uuml;nyaya yayılmasına neden olabilir. D&uuml;nya Gıda &Ouml;rg&uuml;t&uuml; n&uuml;n (FAO) gıda fiyatları endeksi haziran ayına kadar pozitif bir g&ouml;r&uuml;n&uuml;m sergiliyordu. Ancak uzmanlar, bazı b&ouml;lgelerde kuraklık, bazılarında da doğal afetlerin &uuml;retimi olumsuz etkilediğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorlar.D&uuml;nya gıda fiyatları i&ccedil; piyasayı; ekmek ve tahıl, yağlı tohumlar ve şeker &uuml;zerinden etkiliyor. Değerli ekonomist İlker Doma&ccedil; bu konuda &ccedil;ok yararlı bir &ccedil;alışma yapmış. Oluşturduğu modelin g&ouml;sterdiği kadarıyla, yıl sonu enflasyonu bu gelişmelerden etkilenerek, yaklaşık y&uuml;zde 0.4 oranında artacak gibi g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor.Yanı sıra petrol fiyatlarındaki d&uuml;ş&uuml;ş yavaş yavaş tersine d&ouml;nmeye başladı. Yerli paranın değerlenmesi ise ithalat&ccedil;ıları memnun ederken ihracat&ccedil;ıları ve turizmcileri rahatsız ediyor. TL nin daha fazla değer kazanmasına &ccedil;ok sıcak bakmıyorlar. Bir de yukarıda &ouml;zetlemeye &ccedil;alıştığım Avrupa da yaşananları dikkate alırsanız kurlardaki hareketin y&ouml;n&uuml;n&uuml; tahmin edebilirsiniz.Bunlara b&uuml;t&ccedil;enin ilk altı aylık gelir performansında yaşanan sorunların &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;n&uuml;n alkoll&uuml; i&ccedil;ecek ve sigara fiyatları gibi y&ouml;netilebilir, y&ouml;nlendirilebilir fiyatlara yapılabilecek zamlarla &ccedil;&ouml;z&uuml;m aranması olasılığını ekleyin.B&ouml;ylesi olası gelişmeler bize yıl sonu enflasyonu konusunda, kesin bir karar almadan &ouml;nce daha iyi d&uuml;ş&uuml;nmemiz gerektiğini g&ouml;steriyor.