TCMB'nin para politikası üzerine yapılan tartışmalar...

TCMB araç bağımsızlığına sahip olmakla birlikte amaç anlamında bağımsız değil.

Küresel piyasalar, bol ve ucuz likidite koşullarından ötürü olumlu kalmaya devam ediyor.

Yurtdışı mali piyasalar, bol ve ucuz likidite ortamından dolayı olumlu eğilim kaydedip her gün yeni bir rekor kırarken Türk mali piyasaları TCMB’nin para politikasına ilişkin eleştriler nedeniyle temkinli bir eğilim kaydediyor. Bugün bülteniminizin önemli bir kısmını merkez bankası bağımsızlığı hususuna ayırmakta yarar görüyoruz:

Merkez bankasının bağımsızlığından kasıt, otoritenin para politikası ile ilgili kararların alınmasında ve uygulamasında doğrudan politik baskılardan uzak hareket edebilme yeteneğidir. 20. yüzyıl ile birlikte, özellikle 1970’lerde yaşanan yüksek enflasyon olgusu karşısında, birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkenin başvurduğu bir yöntemdir. Para ve banka sisteminin işleyiş ve denetiminde ortaya çıkan ve sürekli artış gösteren karmaşık problemlere çözüm olarak ortaya çıkan bu yöntem, her ülkenin sosyal, siyasal, ekonomik ve kurumsal özelliklerine göre zamanla uygulanış aşamasında farklılıklar göstermiştir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 1990’ların sonunda pratik anlamda bu uygulamaya geçiş yapmayı denese de hukuki ve kurumsal anlamda 2000’lerin başında çıkarılan yasa ile bağımsızlığını kazanmıştır. Ancak, bağımsızlık kavramı oldukça geniş bir alanı kapsadığından dolayı bu hususu biraz genişletmekte yarar var zira halka karşı sorumluluğu bulunan siyasi otorite karşısında merkez bankasının sınırsız bir bağımsızlığı mümkün değildir. 1990-2000’li yıllarda bazı gelişmiş ekonomilerde sınırsız bir bağımsızlık denense de bunun ciddi sakıncaları olduğu farkedilmiş ve bu nedenle bağımsızlık kavramı daha optimal bir şekilde dizayn edilmiştir. Gelinen nokta itibariyle merkez bankalarına özerk denmesinin bir nedeni de sınırlı bir bağımsızlıktan kastediliyor olmasıdır. Bu aşamada merkez bankası bağımsızlığı hususunun alt kırılımlarına bakmakta ve bu paralelde TCMB’ye ilişkin değerlendirmelerde bulunmak yararlı olacaktır (bu tanımları yaparken çoğunlukla TCMB’nin 2012 yılında çıkarmış olduğu kitapçığa başvuracağız):