Tarımda ithalat çıkmazı gölgesinde Yerli Malı Haftası

Yerli &uuml;retim ve t&uuml;ketim bilinci ilkokul yıllarımızda &ldquo;Yerli Malı Haftası&rdquo; vesilesiyle bizlere &ouml;ğretiliyordu. Neredeyse 1980&rsquo;lerin sonlarına kadar tarımda ithalatın değil ihracatın konuşulduğu, kendi kendine yetebilirliğin &ccedil;ok da sorgulanmadığı bir tablo mevcuttu. 1990&rsquo;lardan 2000&rsquo;lere gelindiğinde artık tarım politikalarının temelleri Uluslararası Para Fonu ve D&uuml;nya Bankası&rsquo;yla yapılan anlaşmalar ve bu kapsamda alınan kararlar doğrultusunda oluşmaya başladı. Zaten film de ondan sonraki s&uuml;re&ccedil;te koptu. Son d&ouml;nemde tarım sekt&ouml;r&uuml;ne baktığımızda her ne kadar &lsquo;yerli&rsquo; ve &lsquo;milli&rsquo; kavramları &ouml;n plana &ccedil;ıkarılsa da ithalatın yoğunlaştığı bir s&uuml;re&ccedil;ten ge&ccedil;iyoruz. Artık &uuml;r&uuml;nlerin menşeine g&ouml;z attığımızda farklı &uuml;lkelerin farklı tarım ve gıda &uuml;r&uuml;nlerini g&ouml;rmeye alıştırıldık. En basitinden &ouml;nceki hafta kuru baklagiller ithalatında g&uuml;mr&uuml;k vergilerinin sıfıra indirilmesi konusu bile bug&uuml;n geldiğimiz noktayı &ouml;zetler nitelikte. Kuru fasulyeden, nohuta, barbunyadan mercimeğe kadar bakliyatta bir d&ouml;nem ihracat&ccedil;ı konumda iken bug&uuml;n sıfır g&uuml;mr&uuml;kl&uuml; ithal &uuml;r&uuml;nleri konuşuyoruz. Halbuki, bir t&uuml;ketici olarak tenceremde &Ouml;demiş&rsquo;in Ovacık barbunyası yerine ABD&rsquo;den gelen barbunyayı pişirmek istemiyorum. Tabağımda Kırgızistan&rsquo;dan gelen değil, Erzurum&rsquo;un İspir fasulyesini g&ouml;rmek istiyorum. Meksika&rsquo;nın değil, Yozgat ya da &Ccedil;orum&rsquo;un meşhur nohutunu t&uuml;ketmek istiyorum. Kastamonu Taşk&ouml;pr&uuml;&rsquo;n&uuml;n sarımsağı yerine &Ccedil;in&rsquo;den ithal edilen sarımsağı satın almak istemiyorum. Bir t&uuml;ketici olarak &ccedil;ok şey mi talep ediyorum? İmkansız bir şey mi istiyorum? Bu mesele 80 milyonu yakından ilgilendiriyor. Bug&uuml;n ithal ettiğimiz tarımsal &uuml;r&uuml;nlerin neredeyse tamamını Anadolu topraklarında &uuml;retebilecek potansiyel var. Peki var olmayan ne? Planlama, projeksiyon, etkin ve işler destek politikaları, kırsal kalkınma stratejileri, eğitim, bilin&ccedil; vs &ldquo;İTHAL &Uuml;R&Uuml;NLERLE YERLİ MALI HAFTASI KUTLAMAK DOĞAYA AYKIRI&rdquo; Aklımızdan ge&ccedil;eni dilimizin ucuna gelmişken Ankara &Uuml;niversitesi Ziraat Fak&uuml;ltesi Tarım Ekonomisi &Ouml;ğretim &Uuml;yesi Prof. Dr. B&uuml;lent G&uuml;l&ccedil;ubuk s&ouml;yledi: &ldquo;İthal &uuml;r&uuml;nlerle yerli malı haftası kutlamak doğaya aykırı.&rdquo; 1983 yılından sonra &ldquo;Yerli Malı Haftası&rdquo;nın resmi adının &ldquo;Tutum, Yatırım ve T&uuml;rk Malları Haftası&rdquo; olarak değiştirildiğini hatırlatan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, bu isimden yola &ccedil;ıkarak daha fazla yatırım yapılıp, tarımsal &uuml;retimi artırarak T&uuml;rk mallarının daha fazla &ouml;n plana &ccedil;ıkarılması gerektiğini s&ouml;yl&uuml;yor. T&uuml;m d&uuml;nyada başka isimler altında yerli malı haftası kutlandığını hatırlatan Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;Yerli, y&ouml;resel &uuml;r&uuml;nlere aşırı talepler oluşmaya başladı. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; artık end&uuml;striyel &uuml;r&uuml;nler ve kentleşme ile birlikte insanların sağlıklı gıdaya olan &ouml;zlemleri ve erişebilirliklerinin kısıtlanması y&ouml;resel &uuml;r&uuml;nleri daha fazla g&uuml;ndeme getiriyor&rdquo; diyor. T&uuml;rkiye&rsquo;nin bug&uuml;n coğrafi işaret alabilecek en az 5 bin &uuml;r&uuml;n&uuml;n&uuml;n olduğunu ifade eden Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;Ama biz bug&uuml;ne kadar bunların sadece 200&rsquo;&uuml;n&uuml;n coğrafi işaretini alabilmişiz. Bu 200 tanesinin de sadece 3 tanesi Avrupa tarafından tescil edilmiş durumda&rdquo; diyerek gidilecek &ccedil;ok yol olduğunun altını &ccedil;iziyor. Burada bir parantez a&ccedil;makta fayda var. Tıpkı diğer alanlarda olduğu gibi coğrafi işaretli &uuml;r&uuml;nler konusunda da bir bilgi kirliliği ve nitelik sorunu var. Son d&ouml;nemde bu alanda başvuru kriterlerinin ve s&uuml;recin &ccedil;ok sağlıklı işlemediği de sekt&ouml;r tarafından dile getiriliyor. Tarımsal &uuml;r&uuml;n a&ccedil;ısından zengin bir &uuml;lke olan T&uuml;rkiye&rsquo;de son zamanlarda &ouml;zellikle ithalatın konuşulduğunu belirten Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;S&ouml;ylem ve g&uuml;ndem olarak yerli &uuml;retimimizi neredeyse unutmaya başladık. Kendi yerli &uuml;retimine dayanıyorsan, kendi ulusal &uuml;retimini &ouml;n plana &ccedil;ıkarıyorsan &lsquo;Yerli Malı Haftası&rsquo; &ccedil;ok daha fazla bir şeyler ifade ediyor. İthal &uuml;r&uuml;nlerle yerli malı haftası kutlamak hem doğaya aykırı hem de tarımsal &uuml;retim a&ccedil;ısından bizleri biraz sıkıntıya sokuyor&rdquo; yorumunda bulunuyor. D&uuml;nyada y&ouml;resel &uuml;r&uuml;nler ve coğrafi işaretli &uuml;r&uuml;nler kadar bu &uuml;r&uuml;nlerin &ouml;ne &ccedil;ıktığı b&ouml;lgeler de artık pazarlanıyor. Cittaslow denen &lsquo;yavaş şehirler&rsquo;den bahseden Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, son d&ouml;nemde d&uuml;nyada trend haline gelen kırsal turizm potansiyeline dikkat &ccedil;ekiyor. Burada temel yaklaşım, kırsalda &uuml;retilen &uuml;r&uuml;nlerin yine kırsalda turizm yoluyla t&uuml;ketime sunulması ve d&uuml;nyaya tanıtılması. &ldquo;Yerli malı haftasında ithal &uuml;r&uuml;nleri değil kendi g&uuml;c&uuml;m&uuml;ze dayanan kendi &uuml;rettiğimiz &uuml;r&uuml;nleri daha fazla konuşmamız gerektiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum&rdquo; diyen Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, ithalatın da nedenlerinin sorgulanması gerektiğini s&ouml;yl&uuml;yor. Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;&Ccedil;ok sayıda tarım &uuml;r&uuml;n&uuml; ithal de ediyoruz, ihra&ccedil; da ediyoruz. Serbest piyasanın koşulları ve kurallarıdır ama neden ithal ediyoruz? Acaba bizim topraklarımız yetmiyor mu? &Uuml;r&uuml;n &ccedil;eşitliliğimiz mi az? Yoksa son yıllarda &ccedil;ift&ccedil;ilikten, tarımdan kopan bir n&uuml;fus var ve terkedilen araziler mi s&ouml;z konusu. Bir de &ccedil;ift&ccedil;inin maliyetleri y&uuml;kseldi, &uuml;r&uuml;n fiyatlarıyla maliyetler arasında negatif bir ilişki var. &Ccedil;ift&ccedil;i bu y&uuml;zden mi &uuml;retimi terkediyor ve biz yerli malı haftasında bunları konuşuyoruz. Bunu sorgulamak lazım&rdquo; diyor. TARIMSAL B&Uuml;Y&Uuml;ME SORUNLU T&uuml;rkiye&rsquo;nin 3.&ccedil;eyrek b&uuml;y&uuml;me hızı baz etkisiyle y&uuml;zde 11,1&rsquo;i buldu ama tarımda b&uuml;y&uuml;me hızı y&uuml;zde 2,8 seviyesinde. &ldquo;Bu kadar desteklemelere rağmen T&uuml;rkiye ekonomisinin 4&rsquo;te biri oranında tarımı b&uuml;y&uuml;tebilmişiz&rdquo; diyen Prof. Dr. G&uuml;l&ccedil;ubuk, &ldquo;Burada bir sorun var. Tarım b&uuml;y&uuml;mediği s&uuml;rece bizim yerli malı haftasında kendi &uuml;r&uuml;nlerimizden s&ouml;z etme şansımız yok. İnsanların gıda g&uuml;vencesini sağlayamadığımız s&uuml;rece diğer sekt&ouml;rlerdeki b&uuml;y&uuml;me gelecek a&ccedil;ısından kaygı yaratır&rdquo; uyarısından bulunuyor. &ldquo;Yerli Malı Haftası&rdquo; kutlu olsun&hellip; İrfan Donat Bloomberg HT Tarım Edit&ouml;r&uuml; idonat@bloomberght.com

Tarımda ithalat çıkmazı gölgesinde Yerli Malı Haftası

Diğer Yazılar