İSO "İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu"nu açıkladı

İkinci 500 Büyük şirkette 2014 yılında toplam aktifler cari olarak yüzde 14,5 artarken, öz kaynaklar yüzde 17,4, toplam borçlar ise yüzde 12,7 yükseldi. İkinci 500 kuruluşları, 2014 yılındaki bilanço büyümesini daha çok öz kaynaklarıyla gerçekleştirdi. Bu da İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun finansal kaldıraç oranının iyileştiğini gösterdi.

İkinci 500 şirketlerinin üretimden satışları 2014 yılında yüzde 12,9 büyürken, vergi öncesi kar ve zarar toplamı ise yüzde 106,2 arttı.

Bütün bunlar "İkinci 500 Büyük" kuruluşun, 2014 yılında yaşanan mali dalgalanmaları daha iyi yönettiğini, mali yapı açısından sağlıklı bir gelişme içinde olduğunu gösterdi. Buna bağlı olarak sanayi kuruluşları 2014 yılında artan gelirleriyle öz kaynaklarını yükseltebildi ve kısmen yeterli iç kaynak üretebildi. Bu da şirketlerin borçlanma bağımlılığının bir miktar azalmasını sağladı.

- Toplam borçların toplam varlıklar içindeki payı yüzde 60,2-

İkinci 500'ün toplam borçlar/öz kaynaklar dengesinde son 10 yıldır öz kaynaklar aleyhine oluşan bozulmanın geçen yıl biraz düzelmeye başladı. İSO İkinci 500'de toplam borç/öz kaynak oranı 2012 yılında 133,5 iken, 2013 yılında 25 puana yakın artarak 157,8 olmuştu. 2014 yılında ise bu oran 151,6'ya indi.

Borç/öz kaynak oranının 2014 yılında gerilemesi, büyük ölçüde şirketlerin karlılık ve öz kaynak oluşturma olanaklarındaki iyileşmeden kaynaklandı. Bu oranın gerilemesinde döviz cinsi borçların 2014 yılında daha sınırlı büyümesinin de etkisi oldu.

Kısa vadeli borçların toplam borçlar içindeki payı ise 2014 yılında hemen hemen aynı kaldı. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda kısa vadeli borçların toplam borçlara oranının 2010 yılında yüzde 70,9 iken, 2014 yılında yüzde 65,6'ya kadar gerilemesi olumlu bir gelişme olarak değerlendirildi.

- Kar eden şirket sayısı arttı-

İSO İkinci 500 şirketlerinin öz kaynaklarının toplam varlıklar içindeki payı, 2014 yılında 1 puanlık artış gösterse de 2007 yılından bu yana yaşanan trendin tersine döndüğü söylenemiyor. İkinci 500'deki toplam borçların toplam varlıklar içindeki payının yüzde 60,2 ile yüksek bir seviyede bulunması, bu kuruluşların mali yapısında öz kaynaklar aleyhine bir kompozisyona işaret etti. Bu veriler, şirketlerin borç bağımlılığının ve öz kaynak ihtiyacının sürdüğünü gösterdi.

İSO'nun, 1.000 büyük sanayi kuruluşunu kapsayan araştırmasının ortaya koyduğu ve sanayinin genel durumunu ortaya koyan en önemli verilerden biri de duran varlıklar ile dönen varlıklar arasındaki ilişki oldu. Bu oranın Türkiye'nin Birinci 500 şirketine göre İkinci 500 şirketlerinde biraz daha kötü olduğu görüldü. Birinci 500 şirkette duran varlıkların toplam varlıklar içerisindeki payı yüzde 45 civarındayken, İkinci 500'de bu oran yüzde 41'lere kadar geriledi.

Bilanço hanelerinde kar yazan şirket sayısında 2013 yılında İkinci 500 Büyük'te de Birinci 500'deki gibi bir azalma olmuştu. 2014'te ise Birinci 500'de olduğu gibi İkinci 500'de de kar eden şirket sayısında belirgin bir artış kaydedildi.

İkinci 500 içinde 2014 yılında kar eden kuruluş sayısı 426, zarar eden kuruluş sayısı ise 74 oldu. 2013 yılında kar eden kuruluş sayısı 377, zarar eden firma sayısı ise 123 olarak ortaya çıkmıştı.

- İkinci 500'ün Ar-Ge harcamaları yüzde 29,3 arttı-

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, teknoloji yoğunluklarına göre üretilen katma değer bazında incelendiğinde, Birinci 500'deki dağılımla hemen hemen aynı görüntünü ortaya çıktığı belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Ne yazık ki bu tablo, teknolojiyle ortaya koyabildiğimiz katma değerin tatmin edici olmaktan uzak olduğunu gösterdi. Üretilen katma değer itibarıyla en yüksek payı yüzde 45 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubu aldı. Bu grubun 2013 yılı payı yüzde 45,8 idi. İkinci 500 içinde üretilen katma değer itibarıyla en yüksek ikinci pay yüzde 26,1 ile orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun. Bu grubun 2013 yılı payı yüzde 26,2 idi.

Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı yüzde 2013 yılında yüzde 23,4 iken, 2014 yılında yüzde 24,6'ya yükseldi. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 2013 yılında yüzde 4,6 iken, 2014 yılında yüzde 4,3'e indi. Birinci 500 içinde orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı yüzde 22,6'da kalırken, İkinci 500 içinde payın yüzde 28,9 olması dikkat çekici bir gösterge."

İkinci 500 Büyük kuruluşun gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları payın, önceki yıla göre bir miktar artmış görünse de hala oldukça düşük olduğu görüldü. 2014 yılında İkinci 500'ün Ar-Ge harcamaları yüzde 29,3 artarak 223 milyon 435 bin lira olarak gerçekleşti. Şirketlerin üretimden satışlarından Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay yüzde 0,3 gibi düşük bir seviyede kaldı.

İSO İkinci 500 şirketleri bir önceki yıla göre 2014'te istihdamını yaklaşık 2 bin kişi artırdı.

- İkinci 500 sıralamasında 95 yeni şirket girdi-

İSO İkinci 500 içinde yer alan yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı yıllar itibariyle dalgalanma gösterdi. 10 yıldır bu klasmandaki yabancı sermayeli şirketler 65-75 bandı arasındayken, 2014 yılında bu şirketlerin sayısı 71 oldu. 2014 yılında yabancı sermaye paylı kuruluşların katma değer ile dönem kar ve zararı hariç diğer tüm göstergelerde İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içindeki paylarında artış görüldü.

İkinci 500 kapsamındaki 71 yabancı sermaye paylı kuruluşun toplam üretimden satışlar içindeki payı, 2013 yılına göre 1,2 puan artarak yüzde 14,7 oldu. Yabancı sermaye paylı kuruluşlar 2014 yılında İSO İkinci 500 ihracatının yüzde 19,1'ini gerçekleştirdi. Bu oran Türkiye'nin ihracatının yüzde 1,15'ine denk geldi.

Türkiye'nin İkinci 500'ünde 2014 yılında ilk 10'da yer alan şirketlerin hiçbirinin 2013 yılı sıralamasının ilk 10 şirketi arasında bulunmaması dikkati çekti.

İkinci 500'de 2014 yılında en çok ihracat gerçekleştiren kuruluş 105 milyon dolarla "Prekons İnşaat" oldu. Onu 103 milyon dolarla "ATK Tekstil" ve 97 milyon dolarla "Cevher Döküm" izledi.

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasına 2014 yılında 95 yeni şirket girdi. Bunlardan 27'si 2013 yılında "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" arasında yer alırken, bu yıl İkinci 500'e geriledi. 68 kuruluş ise geçen yılki İSO 1.000 sıralamasının dışından gelerek sıralamaya girdi.

Birinci 500 araştırmasında olduğu gibi İkinci 500 şirketlerinde de veri kapatma eğilimi devam etti. İkinci 500'de bir önceki yıl 30 olan isminin açıklanmasını istemeyen firma sayısı 41'e çıktı. Yine bu araştırmada 275 şirket karını, 187 şirket ise ihracatını açıklatmadı. Çalışan sayısını kapatan şirket sayısı da 206 oldu.

Açıklamaya göre, 2014 yılında İSO İkinci 500 Büyük Kuruluş şöyle sıralandı:

AA