ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, emtia fiyatlarındaki yükselişin, ABD ekonomisi için tehlike oluşturduğunu, ancak bu yükselişin sonuçlarının çok büyük olasılıkla geçici olacağını bildirdi.
Bernanke, Senato Bankacılık Komitesi'nde yaptığı konuşmada, ''Büyük olasılıkla son zamanlarda emtia fiyatlarındaki yükseliş, tüketici fiyatı enflasyonunda olsa olsa geçici ve göreli olarak mütevazı yükselişe yol açar'' dedi.
Petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki artışın kalıcı olmasının ekonomideki büyüme ve enflasyon için tehdit oluşturacağına dikkati çeken Bernanke, Fed'in enflasyon beklentilerinin düşük kalmaya devam ettiğini, gelecekteki enflasyon beklentileri oluşturulacaksa Fed'in harekete geçmesi gerekebileceğini bildirdi.
Son iki ayda işsizlik oranındaki hızlı düşüşün cesaret verici olduğunu, ancak işsizlik oranının yüzde 6 olan normal seviyeye gerilemesinin ''birkaç yılı'' alacağına işaret eden Bernanke, ''Sürdürülebilir güçlü istihdam yaratma dönemi görünceye kadar toparlanmanın doğru biçimde sağlandığını düşünemeyiz'' diye konuştu.
Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi üyelerinin sorularını da yanıtlayan Bernanke, Temsilciler Meclisinde Cumhuriyetçilerin harcamaların 61 milyar dolar kısılması planının büyümeyi bu yıl yüzde 0,2 ve gelecek yıl yüzde 0,1 oranında azaltacağını belirterek, ''Bunun anlamı 200 bin kişinin işini kaybetmesidir, bu yüzden hiçte önemsiz değil'' dedi.
Bu arada Fed'in kendisine bağlı 12 bölgeden aldığı ekonomik verilere dayanarak hazırladığı ''Bej Kitap'' adlı rapora göre, ekonomik faaliyet ocak ve şubat ayı başında hafif ve ılımlı arasında değişen hızda artmaya başladı. Raporda, iki bölge hariç bütün bölgelerde perakende satışlar bir yıl önceye göre arttı. Konut sektöründe faaliyetler farklılaşırken, sektörde satışlar ve inşaat bütün bölgelerde düşük seviyelerde kalmaya devam etti. Ticari emlak sektöründe ise düzelme işaretleri görüldü.
Fed'in 11 bölgesinde imalat sektöründe faaliyetlerde düzelme görülürken, sadece St. Louis bölgesinde bazı fabrikaların kapanması nedeniyle imalat sektöründe düşüş kaydedildi. İmalatçılar ve perakendecilerin artan girdi maliyetleri nedeniyle fiyatlarını artırma çabasında oldukları, istihdam piyasası koşullarının ülke genelinde mütevazı iyileşme göstermeye devam ettiği belirtildi.
ABD Çalışma Bakanlığı, ABD'de tarım dışı istihdamın, şubat ayında 192 binle beklentilerin üzerinde arttığını, işsizlik oranının yüzde 8,9'a gerilediğini açıkladı. Şubat ayında son iki yılın en düşük seviyesini gören ve son üç aydır üst üste gerileyen işsizlik oranı kasım ayında yüzde 9,8 seviyelerinde bulunuyordu.
Ticaret Bakanlığı ocak ayında tüketici harcamalarının yüzde 0,2, kişisel gelirlerin ise yüzde 1 arttığını bildirdi. Harcamalardaki küçük artış, toplam harcamayı ocak ayında 2008 yılı aralık ayına göre yüzde 7,4 artışla 10,5 trilyon dolara yükseltti. Buna karşılık, sosyal güvenlik vergi indirimindeki yüzde 2'lik düşüşün etkisiyle kişisel gelirler, ocak ayında yüzde 1 artış gösterdi.
Bakanlık fabrika siparişlerinin ocak ayında yüzde 3,1 ile beklentilerin üzerinde arttığını da açıkladı.
-AVRUPA VE DİĞER-
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Mayıs 2009'da yüzde 1 seviyesine çektiği gösterge faiz oranını değiştirmedi.
ECB Başkanı Jean-Claude Trichet, ECB'nin Avro Bölgesi'nde yüksek enflasyonun güçlenmemesi için derhal hareket geçmeye hazır olduğunu bildirdi. Trichet, Avro Bölgesi'nde enflasyondaki hızlı yükseliş ışığında ''faiz oranının gelecek ay yapılacak ECB toplantısında muhtemelen yükseltileceğini'' söyledi.
AB Komisyonu, bu yıl için Avro Bölgesi'nin büyüme tahminini yüzde 1,5'ten 1,6'ya ve AB'nin büyüme tahmini yüzde 1,7'den 1,8'e yükseltti.
Bu yıl sonunda enflasyonun Avro Bölgesi'nde yüzde 2,2 ve AB ortalamasında 2,5 düzeyine çıkmasını bekleyen AB Komisyonu, üye ülkelerden yapısal reformları sürdürmelerini ve bütçe disiplinine bağlı kalmalarını istedi.
Eurostat, Avro Bölgesi'nde yılın ilk ayında yüzde 2,3 düzeyindeki enflasyonun şubat ayında yüzde 2,4'e tırmandığını bildirdi.
Eurostat'ın verilerine göre, Avro Bölgesi'nde geçen yıl yüzde 10 düzeyindeki işsizlik oranı ise düşüşe geçerek, ocak ayında yüzde 9,9 oldu. Aynı dönemde AB'nin ortalama işsizlik oranı ise yüzde 9,6'dan yüzde 9,5'e indi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, 2011 yılının Avro Bölgesi'nde yaşanan kamu borç krizi açısından çok kritik bir yıl olduğunu açıkladı. Politika hedeflerinin ve piyasa beklentilerinin karşılanamaması durumunda borç krizinin daha da ağırlaşabileceği uyarısında bulunan Fitch, mali konsolidasyonu sağlamada yetersiz kalınması halinde piyasalarda borç ödeme yeterliliğine ilişkin endişelerin artacağını vurguladı.
Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Standard and Poor's (S&P), Portekiz ve Yunanistan'ı olası bir not indirimine karşı uyardı. S&P, Portekiz'in ''A-'', Yunanistan'ın ise ''BB '' olan uzun vadeli kredi notlarını teyit ederek, her iki ülke için de kredi not görünümünün ''negatif'' izlemede olduğunu kaydetti.
Çin Başbakanı Ven Ciabo, gelecek beş yıllık dönemde ekonomide ortalama yıllık büyümenin yüzde 7 olmasının öngörüldüğünü söyledi.
Çin Ulusal Halk Meclisi'nin (ÇUHM) yıllık toplantısında yaptığı konuşmada Ven, gelecek 5 yılda makro düzenlemelerin güçlendirilip fiyat istikrarının korunmasının gerektiğine dikkati çekti. Ven, kısa vadeli düzenlemelerle uzun vadeli gelişme politikalarının bir arada göz önünde tutularak, iç talebin taşıdığı büyük potansiyelin yeterince değerlendirilmesi, böylece tüketim, yatırım ve ihracatın ekonomik büyümeyi hızlandıran önemli etkenler haline getirilmesi gerektiğine işaret etti.
Bu yıl aktif mali politikayla sağlıklı ve istikrarlı para politikası uygulayacaklarını kaydeden Ven, GSYH'nin yüzde 8 civarında artması beklenirken, bütçe açığının da geçen yıla göre 150 milyar yuan azalarak 900 milyar yuan (136,36 milyar dolar) olmasının tahmin edildiğini söyledi.
Çin parası yuanın kur oluşum mekanizmasında reforma devam edileceğini yineleyen Ven, yurt dışından Çin'e sermaye girişinin sıkı denetim altına alınarak ülkeye ''sıcak para'' akışının önleneceğini vurguladı.
-DÖVİZ PİYASALARI-
ABD dolarının, uluslararası Döviz Borsalarında önemli para birimleri karşısında, pazartesi günü açılış ve cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu:
PARA BİRİMİ PAZARTESİ CUMA
----------- --------- --------
Japon Yeni 81,78 82,3
İsviçre Frangı 0,9275 0,9257
Kanada Doları 0,9758 0,9716
Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,3788 dolardan açılan avro, cuma kapanışta 1,3985 dolara yükseldi.
Aynı borsada pazartesi günü 1,6132 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,6267 dolara çıktı.
New York borsasında, geçen hafta cuma günü 1.408,70 dolardan kapanan altının ons fiyatı bu hafta cuma günü 1.428,20 dolara yükseldi.
-ABD, AVRUPA VE ASYA BORSALARI-
ABD'de dün New York Borsası'nda Dow Jones Endeksi yüzde 0,72 (88,32 puan) değer kaybederek, haftayı 12.169,88 puandan kapattı. Standard and Poor's 500 Endeksi aynı gün yüzde 0,74 (9,82 puan) azalarak 1.321,15 puan, Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 0,50 (14,07 puan) düşerek 2.784,67 puan oldu.
Haftanın tamamında Dow Jones Endeksi yüzde 0,5, Standard and Poor's 500 Endeksi ile Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 0,1'er değer kazandı.
Amerika kıtasında ayrıca Arjantin Borsasında Merval Endeksi yüzde 0,21, Meksika Borsası'nda IPC Endeksi yüzde 0,63 ve Brezilya Borsası'nda Bovespa Endeksi ise yüzde 0,20 düştü.
Avrupa'da İngiltere'de Londra Borsası'nda FTSE 100 Endeksi dün yüzde 0,24 (14,70 puan) azalarak, haftayı 5.990,39 puandan kapattı. Almanya'da Frankfurt Borsası'nda haftanın son işlem gününde DAX Endeksi yüzde 0,65 (47,06 puan) gerileyerek, 7.178,90 puandan, Fransa'da Paris Borsası'nda CAC-40 Endeksi de yüzde 1 (40,55 puan) değer kaybederek, 4.020,21 puandan kapandı.
Avrupa'da dün ayrıca İtalya'da Milano Borsası'nda FTSE MIB Endeksi yüzde 0,07, İspanya'da Madrid Borsası'nda IBEX 35 Endeksi yüzde 0,65 değer kaybetti. Hollanda'da Amsterdam Borsası'nda AEX Endeksi ise yüzde 0,10 yükseldi.
Asya'da, Japonya'da Tokyo Borsası'nın temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi yüzde 1,02 (107,64 puan) artarak 10.693,66 puandan haftayı kapattı.
Asya'da dün ayrıca Hong Kong Borsası yüzde 1,24, Şanghay Borsası'nda SE Endeksi yüzde 1,36 ve SE Composite Endeksi yüzde 1,35, Tayland Borsası yüzde 0,59, Endonezya Borsası yüzde 1,38, Tayvan Borsası yüzde 0,53, Güney Kore Borsası yüzde 1,73, Avustralya Borsası yüzde 1,20 ve Singapur Borsası yüzde 0,79 yükselirken, Hindistan Borsası ise yüzde 0,02 geriledi.
-PETROL PİYASALARI-
Libya'da devam eden olayların petrol piyasası üzerindeki baskısı sürüyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique Strauss-Kahn, ''Petrol fiyatlarındaki artış uzun süre bu seviyede kalırsa küresel ekonomideki büyüme zarar görebilir'' dedi.
Dünya Bankası Küresel Ekonomiler Bölümü Başkanı Andrew Burns de yüksek petrol fiyatlarının uzun süre devam etmesinin gelişmekte olan ülkeleri önemli ölçüde etkileyeceğini, ancak finansal krizden bu yana güçlü biçimde toparlanmalarını raydan çıkarmasının mümkün olmadığını söyledi.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), bu yıl petrol fiyatlarının 100 dolar seviyesinde seyretmesinin Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkelerine maliyetinin 900 milyar doları bulabileceğini açıkladı.
Avrupa Birliğinin Enerjiden sorumlu AB Komisyonu üyesi Guenther Oettinger, Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'nin ülkedeki petrol ve doğalgaz sahalarının kontrolünü kaybettiğini bildirdi. Kaddafi ise ''ülkenin petrol yatakları ve limanlarının güvende ve kontrol altında olduğunu, ancak şirketlerin silahlı gangsterlerden korktuklarını'' ifade etti.
Libya Ulusal Petrol Şirketi Başkanı Şükrü Ganem, ülkedeki olaylar nedeniyle yabancı petrol işçilerinin ülkeden ayrılması sonucu Libya'nın günlük 1,6 milyon varil olan petrol üretiminin yüzde 50 düştüğünü söyledi. Ülkedeki olayların onyıllar sonra Libya'nın en kötü enerji krizine yol açtığını ifade eden Ganem, olayların sürmesi halinde Libya'nın piyasalara petrol arzındaki sorunların petrol fiyatlarını varil başına 130 doların üzerine çıkaracağı uyarısında bulundu.
Öte yandan, ABD ham petrolünün varil fiyatı nisan ayı teslimi haftanın son işlem gününde 2,51 dolar değer kazanarak, haftayı Eylül 2008'den bu yana en yüksek seviye olan 104.42 dolardan kapattı. Dünkü işlemler sırasında 104.94 dolara kadar yükselen ABD ham petrolünün varil fiyatı 29 Eylül 2008 tarihinde 106.91 dolardan işlem görmüştü.
Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı nisan ayı teslimi de dün 1,18 dolar yükselerek 115.97 dolardan haftayı kapattı.
Londra Brent tipi ham petrol ile ABD ham petrolü arasında geçen hafta 16,91 dolar olan fiyat farkı bu hafta içinde 11,55 dolara geriledi.