Cari açık 7.75 milyar dolar oldu

Geçen yıl Mayıs'ta 2 milyar 944 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabında, bu yılın aynı ayında 7 milyar 753 milyon dolar açık meydana geldi.

Cari işlemler açığının artmasında dış ticaret açığındaki artış etkili oldu.

Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, Ocak-Mayıs döneminde 7 milyar 24 milyon dolar oldu. Geçen yılın aynı döneminde net kredi kullanımı 2 milyar 716 milyon dolar düzeyindeydi.

Bankaların 2011 Ocak-Mayıs dönemindeki net kredi kullanımının, 2 milyar 188 milyon doları uzun, 4 milyar 836 milyon doları kısa vadeden oluştu.

Merkez Bankası tarafından açıklanan 2011 yılı Mayıs ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerine göre, cari işlemler hesabı, yılın ilk 5 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre 20 milyar 435 milyon dolar artarak, 37 milyar 274 milyon dolar açık kaydetti. Bu gelişmede, dış ticaret açığının 20 milyar 501 milyon dolar tutarında artarak, 37 milyar 95 milyon dolara ulaşması etkili oldu.

Hizmetler Dengesi kalemi altındaki turizm gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,3 artışla 6 milyar 135 milyon dolara ulaştı. Turizm giderleri de yüzde 17,3 artarak, 2 milyar 34 milyon dolara yükseldi.

Bu dönemde yatırım geliri dengesinin altında yer alan ''doğrudan yatırımlar'', ''portföy yatırımları'' ile faizlerden oluşan ''diğer yatırımlarda'' gerçekleşen toplam net çıkış, ilk beş ayda 3 milyar 905 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2010'un aynı döneminde tutar, 2 milyar 850 milyon dolar düzeyindeydi.

-SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI-

Sermaye ve Finans Hesapları kapsamında, portföy yatırımları 2010'nun ilk 5 aylık dönemine kıyasla 7 milyar 518 milyon dolardan 14 milyar 836 milyon dolara yükseldi.

Yurt dışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, ilk beş aylık dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre 3 milyar 35 milyon dolar artarak, 5 milyar 613 milyon dolara yükseldi. Bu dönemde yurt dışı yerleşiklerin yurt içinde gerçekleştirdiği net gayrimenkul yatırımları, 1 milyar 86 milyon dolara ulaştı.

Yurt içinde yerleşik kişilerin, yurt dışında yaptıkları net yatırımlar da bu dönemde net 1 milyar 204 milyon dolar tutarında gerçekleşti.

Yurt dışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında Mayıs ayında 193 milyon dolar tutarında satımla birlikte ilk beş ayda 649 milyon dolar net satım yaptı.

Yurt dışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak bankacılık sektörü, Mayıs ayında yapılan 500 milyon dolar tutarındaki menkul kıymet ihracıyla birlikte yılın ilk beş ayında toplam 2,3 milyar dolar yurt dışında tahvil ihracı gerçekleştirdi.

Yurt dışı yerleşiklerce Mayıs ayında 1 milyar 107 milyon doları tutarında devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) satımı gerçekleştirildi. Buna rağmen, ilk beş ayda toplam 9 milyar 424 milyon doları tutarında DİBS alımı yapıldı. Geçen yılın Ocak-Mayıs döneminde bu tutar, 4 milyar 991 milyon dolar düzeyindeydi.

Öte yandan, bankacılık sektörünün yurt içi menkul kıymet ihraçlarıyla ilgili olarak, yurt dışı yerleşikler ilk beş ayda 77 milyon dolar tutarında net alım yaptı.

-BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN NET KREDİ KULLANIMI ARTTI-

Bankaların yabancı para ve Türk Lirası cinsinden efektif ve mevduat varlıkları, bu yılın ilk beş ayında 1 milyar 346 milyon dolar tutarında azalış gösterdi. Bu azalışta Türk Lirasında 998 milyon dolarlık artışa rağmen, yabancı paradaki 2 milyar 344 milyon dolar azalış etkili oldu.

Diğer sektörlerin yurt dışındaki mevduat varlıkları hesaplanırken, bankaların yurt dışı şubelerinin mizan verilerindeki ilgili hesaplar gösterge niteliğinde kullanılıyor. Söz konusu veri, bu yılın ilk beş ayında 10 milyar 859 milyon dolar azaldı.

Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, bir önceki yılın aynı döneminde 2 milyar 716 milyon ABD doları olmuşken, bu yılın aynı döneminde 7 milyar 24 milyon dolara yükseldi. Diğer sektörler ise bir önceki yılın aynı döneminde 3 milyar 287 milyon dolar net kredi ödeyicisi konumunda iken, bu yılın aynı döneminde 3 milyar 480 milyon dolar tutarında net kredi kullanıcısı oldu.

Yurtdışı bankaların yurtiçi bankalar nezdinde tuttukları yabancı para mevduatları söz konusu dönemde 2 milyar 44 milyon dolar arttı, Türk Lirası mevduatları ise 5 milyar 616 milyon dolar azalış kaydetti.

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, Mayıs ayında 3 milyar 33 milyon dolar artarak ilk beş aylık dönemde 8 milyar 169 milyon dolara ulaştı. Mayıs ayındaki artışın temel nedeni, bankaların Merkez Bankası nezdinde tutmak zorunda oldukları yabancı para mevduat hesaplarındaki artış oldu.

-NET HATA NOKSANDA CİDDİ ARTIŞ-

Ödemeler dengesinde, net hata noksan kaleminde Mayıs ayında gözlenen artış dikkati çekti.

Mayıs ayında, net hata noksan, 4 milyar 518 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ocak-Mayıs döneminde bu kalemdeki tutar, 8 milyar 425 milyon dolar olarak hesaplandı. 2010 yılının Ocak-Mayıs döneminde ise net hata noksan 836 milyon dolar düzeyindeydi.

Net hata ve noksan, tanım gereği ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor. Uygulamada, cari işlemler hesabı ile rezerv varlıklar dahil sermaye ve finans hesapları toplamı, çeşitli hata ve noksanlıklardan ötürü sıfırdan farklı sonuç verdiğinde, söz konusu toplam, ters işareti ile ''net hata ve noksan'' kalemine kaydedilerek, ödemeler dengesi eşitliği sağlanıyor.

-TABLO-

Merkez Bankası geçici verilerine göre, Türkiye'nin cari işlemler dengesindeki gerçekleşmeler, 2011 ve 2010 yılları Ocak-Mayıs dönemi itibariyle şöyle:

(Milyon Dolar)

. 2010 2011

. Ocak-Mayıs Ocak-Mayıs

. ---------- ----------

CARİ İŞLEMLER HESABI -16.839 -37.274

-DIŞ TİCARET DENGESİ -16.594 -37.095

. TOPLAM MAL İHRACATI 48.267 57.250

. TOPLAM MAL İTHALATI -64.861 -94.345

. GENEL MAL TİCARETİ -17.760 -36.010

. İHRACAT FOB 45.174 54.263

. BAVUL TİCARETİ 2.292 2.021

. İTHALAT CIF -68.164 -98.016

. PARASAL OLMAYAN ALTIN (NET) 1.226 -995

-HİZMET DENGESİ (NET) 2.225 3.199

. TAŞIMACILIK -36 338

. TURİZM 3.324 4.101

. İNŞAAT HİZMETLERİ 314 209

. SİGORTA HİZMETLERİ -206 -244

. FİNANSAL HİZMETLER -90 -325

-GELİR DENGESİ (NET) -2.896 -3.970

. YATIRIM GELİRİ DENGESİ -2.850 -3.905

. Doğrudan Yatırımlar -569 -1.849

. Portföy Yatırımları -264 -624

. Diğer Yatırımlar -2.017 -1.432

-CARİ TRANSFERLER 426 592

. GENEL HÜKÜMET 135 242

. DİĞER SEKTÖRLER 291 350

. İşçi Gelirleri 296 378

SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI 16.003 28.849

-SERMAYE HESABI -5 0

-FİNANS HESAPLARI 16.008 28.849

. DOĞRUDAN YATIRIMLAR 1.712 4.409

. PORTFÖY YATIRIMLARI 7.518 14.836

. DİĞER YATIRIMLAR 13.647 17.773

NET HATA NOKSAN 836 8.425