Dünyadaki ekonomik dengesizliklerin devam etmesi ve alınamayan çözümler fiyatları baskı altın almaya devam ediyor.
NEDEN HERŞEY DÜŞÜYOR
Avrupa’da devam eden borç krizi, netliklerinden emin olunmayan banka bilançoları ve global ekonomik aktivitedeki yavaşlama varlık fiyatlarını ve faizleri baskı altına almaya devam ediyor. 2009’daki krizden çıkış destanının ardından sorunlu varlıkları bir türlü temizleyemeyen bankalar ve borçluluk oranları yükselen ülkeler eski günleri hatırlatmaya başladılar. Krizden sonra birçok bankanın devletleştirildiği günlerin geri geleceği ve ekonomilerin yeniden canlandırılmaya ihtiyacı olacağını düşünen piyasa aktörleri global varlıklarda satışa yöneliyorlar. Bugün, o günlere nazaran faizlerin yeteri kadar düşük olması ve devletlerin kamu maliyelerinin hayli şişkin olması verilebilecek eşgüdümlü tepkinin de zayıf olabileceği korkusu yaratıyor. FED’in son aldığı kısa vadeli bonoları satıp uzun vadeli olanlarla değiştireceği haberleri de yatırımcıları tatmin etmedi ve günün sonunda Dolar değerlendi.
Riskten kaçmaya çalışan yatırımcılar Gelişmiş Ülke bonolarına akın ederken Kanada, Almanya, İngiltere ve ABD gibi ülkelerin faizlerinde tarihi dip seviyeler görüldü. ABD 10 yıllık tahvilinin faizi % 1.718’de, Almanya’nın 10 yıllık faizi ise % 1.674 seviyesinde.
DÜNYA BorsaLARINDA ‘AYI PİYASASI’
Yaşanan satışlar sonrasında 13 Eylül’de ‘Ayı Piyasasına’ giren MSCI Gelişen Ülkeler Endeksi’ni dünkü düşüşlerle MSCI Dünya Endeksi de takip etti. 45 ülkeden oluşan dünya endeksinde yaşanan satışlar böylece global resmin de önümüzdeki dönem için bulanık olduğu fiyatlamasını su yüzüne çıkardı. Ayı Piyasası, teknik olarak bir varlığın gördüğü en yüksek seviyeden yaklaşık % 20 düşmesi anlamına geliyor ve ilerleyen dönemde bu varlığa gelen her alım tepki şeklinde değerlendiriliyor. Bu rakamın belirlenmesinin ardındaki mantık ise daha küçük satışların kar satışı ya da düzeltme olarak algılanması gerektiği fakat 20’lik seviyenin artık bunların da ötesinde olduğu şeklinde tarif ediliyor. Böylece MSCI Dünya Endeksi’nin Fiyat / Kazanç oranı 11.4’e gerilemiş oldu, bu oran İMKB 100 Endeksi için 11.8 düzeyinde. Fiyat / Kazanç oranı kısaca bir şirketin yaratacağı 1 birimlik kara yatırımcıların ne kadar ödemeye razı olduğunu gösteriyor. Tipik olarak, biribirine benzer iki varlığın arasında cari durumun bir kıyaslaması yapılmak istenirse Fiyat / Kazanç oranı düşük olan daha ucuz ya da geride kalmış olarak kabul görür.
S&P 500 Endeksi % 3.19 düşerek 1.129 puana inerken Asya’da da endeksler geriliyor. MSCI Asya Endeksi % 2.2 gerilerken günün ilk saatlerinde biriktirdiği eksileri tamir etmeye çalışıyor, ilk kayıplar % 3.1 seviyesindeydi. S&P 500 Endeksi vadeli işlemlerde % 0.72 değer kazanıyor. Asya’da, Japonya piyasaları resmi tatil sebebiyle kapalı. G-20 Toplantısı sonrası gereken tedbirlerin hızlı bir şekilde alınacağı ve Çin’den gelen Avrupa’ya destek mesajları riskli varlıklarda tepki hareketine sebep oluyor. Euro / Dólar paritesi dünkü kayıplarını telafi etmeye çalışıyor ve son okuma 1.3503’te. Ekonomik durgunluğun Avrupa Merkez Bankası’nın faiz indirmesine sebep olacağı yönündeki bazı banka raporları da risk iştahın körüklüyor. Dün % 5 civarında değer kaybeden Avrupa borsalarında bugün tepki gelip gelmeyeceği takip edilecek. Avrupa’nın genelini kapsayan Eurostoxx 600 Endeksi içinde düşen emtia fiyatlarına tepki olarak madenci şirketler ve finansal şirketlerin özellikle aşağı yönlü ve aktif oldukları gözlendi, Eurostoxx Endeksi % 4.63 oranında değer yitirmişti.
EMTİADA FİYATLAMALAR AŞAĞI YÖNLÜ
24 ham maddeden oluşan SPGSCI Endeksi % 4.86 değer kaybetti. Endeksin bileşenlerinden petrol fiyatı dün sert satışa maruz kalırken Sabah saatlerinde ABD tipi ham petrol vadeli işlemlerde varil başına 80.54 Dólar’dan işlem görüyor. Brent petrol 105.95 Dólar’dan işlem görüyor. Değerli metallerde Dólar’ın değer kazanması ve karların çözülmesi teması etkili oluyor. Spot altın fiyatı ons başına 1.731 Dólar’dan işlem görüyor. Tarım emtiasında karışık seyir yaşanırken, mısır ve buğdayda alımlar görülüyor. Global ekonomideki yavaşlamaya bağlı olarak baz metallere satış gelirken spot bakır vadeli işlemlerde % 2 değer daha kaybederek son 1 yılın en düşüğüne indi.
İÇERİDE SERT SATIŞLAR, DÓLAR REKORDA
Bir süredir dış piyasalara rağmen daha Sağlam seyretmesine rağmen dünkü global değer kayıplarından Türk varlıkları da payına düşeni aldı. İMKB 100 Endeksi % 4.68 değer kaybederken kapanış 57.979 puandan yapıldı ve böylece S&P’nin not artırdığı gün yapılan tüm kazançlar geri verilmiş oldu. Kurdaki göreceli kuvvetli seyir devam etmesine rağmen yüksek seviyelerde olan döviz fiyatları daha da tırmandı ve Dólar / TL 1.8479 ile rekor kırdı, Sabah ilk fiyatlamalar ise 1.8361’de. Euro / TL 2.4780’den alıcı bulurken Sepet Kur 2.1573’te. Gösterge faiz gün içinde % 8.60 bileşiğe yaklaşmasına rağmen bu bölgeden alımlarla günü % 8.50 bileşikten tamamladı. Sabah tezgahüstü piyasada ilk işlemler % 8.44 bileşikten gerçekleşiyor. Bugün takip edilecek veri akışı şöyle :
- Almanya'da Temmuz CB öncü göstergeler endeksi açıklanacak 11:00 Önceki: 111.9
- Turizm Bakanlığı Ağustos Türkiye'ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 11:00
- ÖİB’NİN Hamitabat'ın %100 hissesinin satışı için açtığı ihalede son teklif verme tarihi
- Japonya'da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak
Gökhan Şen
Bloomberg HT Araştırma Bölümü
Twitter.com/Gokhan_Sen