Tarım ürünleri küresel ithalat maliyetlerinin, gümrük vergileri ve ticaret hacimlerinin etkisiyle bu yıl %10'dan fazla artması bekleniyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) iki yılda bir yayımlanan raporuna göre 2017'de küresel ithalat faturasının önceki yıla oranla yüzde 10,6 artarak 1.3 trilyon dolara çıkabileceği öngörülüyor.
Lojistik arzındaki fazlalık yüzünden yıllardır sabit seyreden gümrük vergileri ve düşük tahıl ve soya fasulyesi fiyatları, ithalatçıların denizaşırı ülkelerden ürün ithal edebilmesine zemin hazırladı.
Demir cevheri, kömür ve tahıl gibi kuru dökme pazarı Mart 2016'da gelmiş geçmiş en düşük seviyeleri gördü fakat Avustralya, Brezilya ve Çin'deki yüksek ticaret aktiviteleri sayesinde tekrar normal seviyelere döndü.
FAO Analisti Adam Prakash, "Yükselen ve değişken gümrük vergisi oranları 2016'da önemli etken olarak göze çarpıyordu ve bu durumun 2017'de de sürmesini bekliyoruz" dedi.
Prakash buna somut örnek olarak da dünyanın çoğu bölgesindeki tahıl ithalatçılarının ton başına 12 dolar ödemek zorunda kalmasını gösteriyor. Bu rakam, geçen yıl Amerikan körfez limanlarında uygulanan buğday vergilerine göre yüzde 5 daha fazla.
Kuru dökme gümrük vergileri pazara giren arzın azalmasıyla desteklenmeye devam ediyor. 2017'de arzdaki kuru ağırlığın net artışın 14 milyon ton olması bekleniyor. Bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 23 daha az, 2014'ün ise yarısından bile düşük.
Aynı zamanda finansal sıkıntılar ve ekonomide düzensizlik, tahıl siparişlerinin gecikmesi veya iptal olması oranlarında da düzensizliğe yol açıyor.
Uluslararası Tahıl Konseyi Analisti Darren Cooper, "Gümrük vergileri hala 2008'de gördüğümüz seviyelerin altında. Vergilerin artması ithalatçıyı ikinci kere düşünmeye sevk edecektir" dedi.
FAO'nun öngörülerine göre özellikle Çin'den gelen ve hızla artış gösteren talep sonrası gümrük vergisi maliyetleri en çok süt ve süt ürünleri sektörünü vuracak.
Süt tozunun fiyatları geçtiğimiz yıla oranla yüzde 50 arttı.
Bitkisel yağa konulan gümrük vergisinin ise Asya'dan palm ve soya fasulyesi yağına gelen yoğun talep sonrası yüzde 22 artması bekleniyor.
Ticaret hacimlerinin 2017'de rekor seviyelere çıkması bekleniyor. Bunun da fiyatların gelişmesine katkı sağlayacağı tahmin ediliyor.