Sorun tutturamadığımız bütçe açığı yada enflasyon değil
Ekonomi yönetimi ani bir kararla OVP yani Orta Vadeli Plan’ın açıklamasını öne çekti. Hem de 2013 bütçesi açıklanmadan OVP açıklanıyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, IMF ziyaretleri için Japonya’ya uçmadan önce bugün kameraların karşısına geçip hem 2012 OVP hedefleri ile gerçekleşmeler arasındaki farkların sebeplerini hem de 2013 OVP hedeflerini ilan etti.
-2012 OVP’nin muhasebesi
2013 OVP rakamlarına bakmadan önce bundan yaklaşık 1 yıl önce açıkladığımız 2012 OVP hedefleri nelerdi ? Ne kadarını tutturabiliyoruz? Ona bakalım.
2012 OVP Hedefleri Tahmini gerçekleşme 2013 Hedefleri
Büyüme % 4,0 %3,2 ** Tutturalamadı %4,0
Enflasyon % 5,2 %7,3 ** Tutturalamadı %5,3
Bütçe açığı %1,5 %2,3 ** Tutturalamadı %2,2
Cari Açık %8,0 %7,3 ** Tutturuldu %7,1
İşsizlik %10,4 %8,00 ** Tutturldu %8,7**2015
Görüldüğü üzere 2012 OVP için koyduğumuz hedeflerden öne çıkan beş kalemden; ikisinden geçer not, üçünden de ‘başarısız’ not almışız.
2012 yılında işsizlik ve cari açık konularında OVP hedeflerinden de daha iyi gerçekleşmeler oldu. İç tüketimin hızla daralması ve yatırım mallarındaki ithalatının son derece düşük kalması, % 7,3’ler seviyesine gerileyen cari açığın en büyük sebebi.Bunun yanında dünyayı kasıp kavuran resesyon kaygılarına rağmen, ihracatta ilk 9 ayda % 7,5 artış gerçekleşti ve dış ticarete ciddi pozitif katkıda bulundu.Yani cari açık konusunda 2012 OVP çerçevesinde Türkiye’nin notu ‘geçer’.
İşsizlik kaleminde de ciddi bir iyileşme var. Özellikle kamunun personel alımları ve part time çalışanların artmış olması 2012’de işsizlik kaleminde ciddi bir düzelme yaşanmasına neden oldu. Dolayısı ile işsizlikte de notumuz ‘geçer’.
Bunların yanında 2012 OVP hedeflerine göre ‘başarısız’ notu aldığımız 3 ana kalem var. Bunlar büyüme, enflasyon ve bütçe açığı.Büyümede tutturulan % 3 rakamı OVP'ye göre düşük kalsa da, Avrupa’nın resesyonda dünyanın genelinin de hızla soğudu dönemde kabul edilebilinir bir başarısızlık olarak görebiliriz. Ancak bütçe açığı ve enflasyon konusunda durum biraz daha vahim. Enflasyonda son 5 yılda 4 seferdir hedef tutturamıyoruz.Bir defaya mahsus dediğimiz kamu zamları ertesi yıl yine tekrarlanıyor.% 5 hedef koyuyoruz % 7,5’u zor tutturuyoruz. Üstelik ne döviz kurunda artış var, ne enerji fiyatları beklenenin üzerinde ne de fiyatları artırabilecek bir talep baskısı var. Yani enflasyon konusundaki notumuz ‘ başarısız’ ama daha önemlisi piyasanın bu konuda bizim rakamlarımıza olan güvenirliği de zayıflamaya başladı.
Bütçe açığı konusunda ise bu seneye kadar ‘yıldızlı pekiyi’ karnemiz vardı. Ancak bu sene başında bütçede ciddi kötüleşme oldu. Özellikle giderler kaleminde artan kamu harcamaları ve gelirler kaleminde azalan vergi gelirleri bütçeyi zorladı.OVP’ye %1,5 koyduğumuz bütçe açığı hedefi %2,3’lere kadar yükseldi.Avrupa’da %4-%5’lerin havada uçuştuğu düşünülürse bizim %2,3’lük açığımızın çok göze batmaması lazım.Aslında piyasa da aynı fikirde. Ancak burada sorun özellikle önümüzdeki 3 yılın seçim yılları olması ve kamu tarafının büyümeyi desteklemek için bütçeye daha fazla yüklenmek durumunda kalabileceğinden endişe edilmesi.
Dolayısı ile bütçede belki notumuz ‘başarısız’ ama kanaat notunda sınıfı geçebiliriz. Yeter ki bütçeyi daha fazla zorlamayalım.
-2013-2015 OVP hedefleri
Açıklanan OVP hedeflerine bakıldığında enflasyon hedefi dışında geri kalan hedeflerin gerçekçi olduğu ortaya çıkıyor. Cari açıkta yakalanan iyileşme trendi devam edebilir dolayısı ile %7’lik açık piyasa için kabul edilebilir bir hedef. Diğer taraftan seçim yılları olduğu düşünülürse %2’ler seviyesinde bütçe açığı da piyasanın toleranslı olabileceği bir konu olabilir. Daha önce dediğin gibi yeter ki daha kötüleşmesin. 2013 OVP’sinde tek sorun yaratabilecek hedef enflasyon. İki senedir %5 -%6 enflasyon hedefi verip tutturulamayınca piyasanın arık bu konuda iyice keyfi kaçtı. Görüldüğü kadar enflasyonda 2013 OVP’sinde yine iddialı bir hedef (%5,3 ) konmuş. Piyasanın bu hedefe inanabilmesi için TCMB’nin çok çalışıp, hiç ‘kontra’ yememesi lazım.
