Gümrüklerde uygulanan usulsüzlük cezaları yeniden gözden geçirilmeli

Gümrük beyannamesi nasıl düzenleniyor?

Dış ticaret yapan şirketler, ithal veya ihraç edecekleri eşyalar için gümrük idaresine beyanname sunuyor. Gümrük beyannameleri doldurulurken, Gümrük Yönetmeliği’nin 14 No.lu ekinde yer alan kılavuzdaki açıklamalar dikkate alınıyor.

Gümrük Beyannamelerindeki hatalarda ne tarz cezalar düzenleniyor?

Gümrük idarelerine sunulan edilen beyannamelerde yer alan bilgilerde hata olması ve söz konusu hataların vergi kaybına neden olması durumunda gümrük idaresince vergiler tahsil edilerek, vergi cezası düzenleniyor.

Gümrük beyannamesindeki hataların herhangi bir vergi kaybına neden olmaması durumunda ise usulsüzlük cezası düzenleniyor. Minimum usulsüzlük cezası 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesi uyarınca 235 TL olarak uygulanıyor.

Usulsüzlük cezaları düzenlenirken, rejim ayrımı yapılmamakta

Gümrük beyannamesi düzenlenirken yapılan hatalarda (örneğin 9 No.lu Kutusunda YMM isminin yanlış yazılması nedeniyle) rejim ayrımı yapılmaksızın tüm gümrük beyannamelerine usulsüzlük cezası düzenlenebiliyor. Örneğin, ülkeye döviz kazandıran bir ihracat beyannamesindeki hatada herhangi bir vergi kaybı söz konusu olmasa bile gümrük idarelerince usulsüzlük cezası düzenlenebiliyor. Usulsüzlük cezaları beyanname başına düzenleniyor.

Gümrük idareleri son üç yılda işlem gören beyannamelere ilişkin ceza düzenleyebiliyor

Usulsüzlük cezalarında zamanaşımı süresi 3 yıl olarak uygulanıyor. Bu nedenle aynı hataya ilişkin olarak gümrük idareleri 3 yıl geçmişe yönelik ceza düzenlenebiliyor. Durum böyle olunca, usulsüzlük cezaları dış ticaret yapan şirketler için ciddi maliyete neden olabiliyor.

Usulsüzlük cezası gerektiren hataların gümrük idaresine kendiliğinden beyanında indirimli ceza uygulanmıyor

Dış ticaret yapan şirketler tarafından gümrük beyannamesi düzenlenirken yapılan hataların gönüllülük esası ile bildirilmesinde (daha açık bir ifade ile hatanın gümrük idaresinin tespitinden önce bildirilmesi durumunda) da aynı ceza düzenleniyor. Bu durum da hatalı işlemin şirketler tarafından beyan edilmesine yönelik bir engel olarak kabul ediliyor.

Sorunun çözümü ne olabilir?

Gümrük idarelerince beyannamenin yanlış doldurulmasına ilişkin hatalarda beyanname başına usulsüzlük cezası yerine doğrudan eyleme ilişkin olarak 1 adet usulsüzlük cezasının uygulanmasına ilişkin düzenlenme yapılmasının faydalı olacağını değerlendiriliyor. Söz konusu değişiklik için Kanun metninde değişiklik yapılması gerekiyor.

Diğer yandan, dış ticaret yapan şirketler tarafından usulsüzlük cezası gerektirecek hataların gümrük idaresine beyan edilmesinin teşvik edilebilmesi için indirimli ceza uygulanmasına ilişkin bir düzenleme yapılmasının faydalı olacağı değerlendiriyor. Söz konusu değişiklik için Kanun metninde değişiklik yapılması gerekiyor.

Bu yönde yapılacak düzenleme ile dış ticaret yapan şirketlerin yüksek miktardaki usulsüzlük cezalar ile karşılaşmasının önüne geçilmesi mümkün olabileceği değerlendiriyor.