2020 enflasyonu açıklanmadan önce bilmeniz gerekenler
Türkiye İstatistik Kurumu'nun Aralık ayına ilişkin tüketici fiyat endeksi verilerini açıklamasıyla salgının etkisi altında geçen 2020 yılına ilişkin enflasyon da belli olacak. Açıklanan veri memur ve emekliye verilecek zam oranı açısından da referans alınacak
Ekonomi kamuoyunda dikkatler Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) bugün açıklayacağı enflasyon verilerine çevrildi.
Veriler, salgının ekonomik etkilerinin güçlü şekilde hissedildiği 2020 yılının enflasyon görünümüne ilişkin tam bir fotoğrafını sunacak. Bunun yanında memur-emekli zammı için enflasyon farkının hesaplanmasında da TÜİK'in açıkladığı veriler dikkate alınacak.
Ekonomistlerin beklentileri enflasyonda yükseliş ivmesinin yılın son ayında devam edeceğine işaret ederken, gelen öncü göstergeler de bu yönde sinyaller verdi.
İşte beklentilerden öncü göstergelere, kurun seyrinden emekli-memur zammı hesaplamasına kadar enflasyon verileri açıklanmadan önce bilmeniz gerekenler....
Ekonomistlerin 2020 enflasyon beklentisi yüzde 14,2
Ekonomistler, 2020 yılında enflasyonun yüzde 14,2 olacağını öngördü.
Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin düzenlediği yılın son enflasyon anketine katılan ekonomistlerin Aralık ayına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi yüzde 14,2 oldu. Ekonomistler Aralık'ta aylık bazda enflasyonun yüzde 0,9 olarak gerçekleşeceğini öngördü.
22 kurumun katıldığı ankette yıllık bazda en düşük tahmin yüzde 13,4 olurken, en yüksek tahmin yüzde 15,27 olarak kaydedildi. Aylık bazda ise en yüksek beklentiyi paylaşan kurum Aralık ayında tüketici fiyat endeksinin yüzde 1,8 artmasını, en düşük beklentiyi paylaşan kurum ise yüzde 0,15 artacağını öngördü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) piyasa oyuncularının beklentilerini derlediği son beklenti anketinde de benzer bir tablo ortaya çıkmıştı. TCMB'nin Aralık ayı Beklenti Anketi'ne göre yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi yüzde 14,18 oldu. Bir önceki ankette bu beklenti yüzde 12,47 seviyesindeydi.
TCMB'nin kendi beklentilerini açıkladığı son enflasyon raporunda 2020 enflasyon beklentisi yüzde 8,9'dan yüzde 12,1'e revize edilmişti. Yeni Ekonomi Programı'na göre ise 2020'de enflasyonun yüzde 10,5 gerçekleşeceği öngörülmüştü.
Öncü göstergeler yükselişe işaret etti
Ekonomistler tarafından enflasyon verileri açısından dikkate alınan iki öncü göstergede artış ivmesinin devam ettiği görüldü.
Bunlardan ilki olan İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) açıkladığı verilere göre İstanbul'da perakende fiyatlar Aralık'ta yıllık yüzde 14,4 artış gösterdi. Böylelikle Ağustos 2019'dan bu yana en yüksek artış görüldü. Kasım 2020'de perakende fiyatlardaki artış yüzde 14,07 olarak kaydedilmişti.
Aylık bazda bakıldığında ise Aralık'ta perakende fiyatlar yüzde 1,36 yükseldi. Kasım ayında perakende fiyatlarındaki aylık enflasyon yüzde 1,94 olmuştu.
Gruplar bazında bakıldığında yıllık bazda en yüksek artış yüzde 3,02 ile ev eşyası ve ilgili harcamalar oldu. Gıda fiyatlarında ise yıllık bazda Aralık'ta yüzde 2,2'lik artış izlendi.
Rakamlara göre Aralık'ta toptan fiyatlarda aylık yüzde 2,05, yıllık ise yüzde 18,18'lik artış görüldü.
Bir diğer önemli gösterge olarak kabul edilen Türk-İş'in 'Açlık ve Yoksulluk Sınırı' araştırması gıda enflasyonunda 2020 yılına ilişkin tabloyu ortaya koydu. Araştırmaya göre gıda fiyatları Aralık'ta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,75 artış kaydetti. Bir önceki aya göre gıda enflasyonu ise yüzde 2,91 olarak gerçekleşti.
Açıklanan verilerle memur-emekli zammı da belli olacak
TÜİK'in açıklayacağı Aralık enflasyon verileriyle memur ve emeklilere verilecek zam oranlarını da belli olacak
Toplu sözleşme gereği memur ve memur emeklilerinin Ocak maaşlarına yüzde 3 zam olacak. Ayrıca 2020'nin ikinci yarısındaki enflasyonun yüzde 4'ü aşan kısmı kadar fark yansıtılacak. Aralık ayı enflasyonunun açıklanmasıyla yılın ikinci yarısına ilişkin enflasyon hesaplaması da yapılmış olacak.
Devlet memurları, sözleşmeliler, geçici personel ve memur emeklileri, zamlı maaşlarını ve enflasyon farkını 15 Ocak'ta alacak.
Toplu sözleşme gereğince enflasyon farkı 6 aylık dilimler halinde hesaplanıyor. 2020'nin ilk 6 ayında enflasyon yüzde 5,75 olmuş, bu nedenle söz konusu dönem için belirlenen yüzde 4 toplu sözleşme zammına ek olarak enflasyon farkı memur maaşlarına yansıtılmıştı.
Öte yandan, SSK ve Bağ-Kur emeklileri de maaşlarını geçen yılın son 6 aylık enflasyonu oranında zamlı alacak.
Aralık'ta kur düşüş ivmesini sürdürdü
Kasım ayında yeni ekonomi mesajları ve normalleşme adımlarıyla birlikte Türk Lirası varlıklarda görülen değerlenme Aralık ayında da etkisini hissettirmişti. Dolar/TL kuru Aralık ayında yüzde 6'nın üzerinde düşüş kaydetti. Aya 7,82 seviyelerinden başlayan kurda ay içinde 7,38 seviyeleri test edildi.
Benzer şekilde Türkiye'nin risk priminde de Aralık'ta düşüş ivmesi korundu. Buna göre Türkiye'nin 5 yıllık CDS göstergesi 288 seviyelerine kadar çekildi.