Türkiye'de 2020'de enflasyon yüzde 14,6 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Aralık ayında tüketici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,6, bir önceki aya göre yüzde 1,25 arttı.
Aralık'ta üretici fiyat endeksi yıllık bazda yüzde 25,15, aylık bazda ise yüzde 2,36 arttı.
Verilere göre çekirdek enflasyon Aralık'ta yüzde 14,30 olarak kaydedildi.
Yıllık bazda en yüksek artış yüzde 28,12 ile çeşitli mal ve hizmet gruplarında oldu. Onu yüzde 21,12 ile ulaştırma grubu, yüzde 20,61 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu izledi.
Aylık bazda en yüksek artış ise yüzde 3,46 ile ev eşyası grubunda yaşandı. Ev eşyasını yüzde 2,64 ile ulaştırma, yüzde 2,53 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu takip etti.
Aylık olarak en yüksek artış kaydeden yüzde 47,92 ile patlıcan oldu. Patlıcanı yüzde 25,62 ile salatalık, yüzde 18,88 ile beyaz lahana izledi.
"Enflasyon verilerinde döviz kurunun gecikmeli etkileri hala devam ediyor"
Bloomberg HT’ye konuk olan Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, Aralık ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.
Prof. Dr. Kara, İTO Fiyat Endeksleri ve ay içindeki öncü göstergelerin, piyasa beklentilerinin üzerinde gelen Aralık ayı enflasyon verileri hakkında ön fikir verdiğini söyledi. Aralık ayı enflasyon verilerinin ayrıntıları hakkında değerlendirmede bulunan Kara şu ifadeleri kullandı:
“Enflasyon verilerinde Döviz kurunun gecikmeli etkileri hala devam ediyor. Son dönemde talep biraz zayıfladı. Yıllık enflasyona baktığımızda giyimin negatif olduğunu görüyoruz. Salgının etkisiyle zayıflayan turizmin giyim harcamalarına etkisi olduğunu söylemek lazım. En düşük artış gösteren kalemlerde giyimin yanı sıra tütün de öne çıkıyor.
Genel olarak baktığımızda emtia fiyatlarının da enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi hissediliyor. Özellikle ana metaldeki artış dayanıklı tüketim mallarını etkiliyor, tarımsal emtia da gıda fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Aralık rakamlarına baktığımızda enflasyon artışına sürükleyen birkaç faktör var. Birincisi döviz kurunun gecikmeli etkileri, ikincisi ithalat ve emtia fiyatlarındaki artışlar ve üçüncüsü de geçen yıl yaşanan hızlı kredi büyümesinin etkileridir.
Ekonomistlerin beklentisi yüzde 14,2
Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin anketine katılan ekonomistlerin Aralık ayına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi yüzde 14,2 olmuştu. Ekonomistler Aralık'ta aylık bazda enflasyonun yüzde 0,9 olarak gerçekleşeceğini öngörmüştü.
22 kurumun katıldığı ankette yıllık bazda en düşük tahmin yüzde 13,4 olurken, en yüksek tahmin yüzde 15,27 olarak kaydedildi. Aylık bazda ise en yüksek beklentiyi paylaşan kurum Aralık ayında tüketici fiyat endeksinin yüzde 1,8 artmasını, en düşük beklentiyi paylaşan kurum ise yüzde 0,15 artacağını öngördü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) piyasa oyuncularının beklentilerini derlediği son beklenti anketinde de benzer bir tablo ortaya çıkmıştı. TCMB'nin Aralık ayı Beklenti Anketi'ne göre yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi yüzde 14,18 oldu. Bir önceki ankette bu beklenti yüzde 12,47 seviyesindeydi.
TCMB'nin kendi beklentilerini açıkladığı son enflasyon raporunda 2020 enflasyon beklentisi yüzde 8,9'dan yüzde 12,1'e revize edilmişti. Yeni Ekonomi Programı'na göre ise 2020'de enflasyonun yüzde 10,5 gerçekleşeceği öngörülmüştü.
Öncü göstergeler artışa işaret etmişti
Ekonomistler tarafından enflasyon verileri açısından dikkate alınan iki öncü göstergede artış ivmesinin devam ettiği görülmüştü.
Bunlardan ilki olan İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) açıkladığı verilere göre İstanbul'da perakende fiyatlar Aralık'ta yıllık yüzde 14,4 artış gösterdi. Böylelikle Ağustos 2019'dan bu yana en yüksek artış görüldü. Kasım 2020'de perakende fiyatlardaki artış yüzde 14,07 olarak kaydedilmişti.
Aylık bazda bakıldığında ise Aralık'ta perakende fiyatlar yüzde 1,36 yükseldi. Kasım ayında perakende fiyatlarındaki aylık enflasyon yüzde 1,94 olmuştu.
Gruplar bazında bakıldığında yıllık bazda en yüksek artış yüzde 3,02 ile ev eşyası ve ilgili harcamalar oldu. Gıda fiyatlarında ise yıllık bazda Aralık'ta yüzde 2,2'lik artış izlendi.
Rakamlara göre Aralık'ta toptan fiyatlarda aylık yüzde 2,05, yıllık ise yüzde 18,18'lik artış görüldü.
Bir diğer önemli gösterge olarak kabul edilen Türk-İş'in 'Açlık ve Yoksulluk Sınırı' araştırması gıda enflasyonunda 2020 yılına ilişkin tabloyu ortaya koydu. Araştırmaya göre gıda fiyatları Aralık'ta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,75 artış kaydetti. Bir önceki aya göre gıda enflasyonu ise yüzde 2,91 olarak gerçekleşti.
