Almanak 2019: Gelişen piyasalarda hangi temalar öne çıktı?
Türkiye'nin de aralarında bulunduğu gelişen ülkeler için 2019, parasal genişleme, Çin ekonomisindeki yavaşlama, kamu harcamalarının genişlemesi ve hisse senetlerine yönelik sermaye akımı temalarının öne çıktığı bir yıl oldu
Türkiye'nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkeler için 2019'da dört ana tema öne çıktı. Parasal gevşeme, Çin ekonomisindeki yavaşlama, kamu harcamalarının genişlemesi, gelişen piyasa hisselerine yılın son ayındaki sermaye akımı.
Küresel ticaret hacmindeki daralma ve durgunluk tehlikesiyle tüm merkez bankaları parasal genişlemeye gitti. 2019, 2008-2009 küresel finansal kriz zamanından bu yana en fazla faiz indiriminin yapıldığı dönem oldu.
Fed'in faiz indirimlerini ve parasal genişleme uygulamalarını takip eden gelişmekte olan merkez bankaları, Şubat'tan başlayarak 11 ay art arda faiz indirdi. bu da, 2013'ten bu yana gelişmekte olan merkez bankaları için en uzun gevşeme döngüsü oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 4 ardışık toplantıda 1200 baz puan faiz indirimi yaparak politika faizini yüzde 12'ye çekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan; "2020 içinde faizde tek haneye gidiyoruz. Faiz indirimleri 2020'de de kararlılıkla devam edecek." dedi. TCMB faiz indirimlerine temel gerekçe olarak enflasyonda beklenti üzerindeki iyileşmeyi gösterdi.
Rusya Merkez Bankası da enflasyonun hedef altına kalmaya devam etmesiyle art arda beş kez faiz indirerek 2019'da toplam 150 baz puan faiz indirimine gitmiş oldu.
Brezilya merkez bankası politika faizini rekor düşük seviyeye çekerken, Hindistan Merkez Bankası büyümeyi desteklemek için art arda beş kez faiz indirdi.
Dünyanın imalat merkezi çin, 2019'u ticaret savaşı ajandasıyla geçirdi. Çin Merkez Bankası (PBOC), yavaşlayan ekonomiye destek olmak için bankacılık sistemini repo operasyonlarıyla fonladı ve borçlanma maliyetlerini düşürdü. buna rağmen büyümenin yüzde 6 - 6.5 bandına düşmesine engel olamadı. Son 30 yılın en kötü ekonomik yavaşlamasını yaşayan Çin'de özel sektörde hızlanan tahvil temerrütleri artan finansal zorlukların altını çizdi.
2019 gelişmekte olan ülke varlıklarına yönelik risk iştahının açık olduğu bir yıl oldu.
Tahvil faizlerinde düşüşler devam ederken gelişen ülke hisseleri yatırımcıların gözdesi olmaya devam etti. Yılın ilk 11 ayında gelişmiş ülke hisseleri daha iyi getiri sunarken, Aralık gelişmekte olan ülke hisselerinin daha iyi performans gösterdiği ay oldu. Diğer yandan, faizlerin düşük kalması ve Dolar Endeksi'nin (DXY) yatay seyretmesi carry trade akımlarına neden oldu.
2019'da gelişmekte olan ülkelerdeki ana temalardan biri de kamu maliyesindeki genişlemeydi. Tüketici harcamalarının düştüğü ülkelerde, merkez bankalarının faiz indirimlerine ek olarak kamu maliyesi politikalarında genişlemeler görüldü. Kamu harcamalarındaki artışta başı çeken ülkeler Rusya ve Hindistan oldu. Türkiye de, 2017'de ekonomiyi desteklemek için başladığı teşviklere devam etti.
Suudi Arabistan'ın kamu petrol şirketi Saudi Aramco, tarihin en büyük halka arzını gerçekleştirerek Suudi borsası Tadawul’de işlem görmeye başladı. Aramco'nun endekse girişiyle Suudi Arabistan Tadawul Endeksi, dünyadaki hisse senedi piyasaları içinde 9. büyük piyasa değerine ulaştı.
Türkiye ekonomisi için 2019'da jeopolitik riskler, kamu bankalarındaki kredi genişlemesi, merkez bankasının faiz indirimleri, teşvik paketleri ve vergi düzenlemeleri öne çıktı.
Öte yandan Asya, Avrupa, Güney Amerika ve Orta Doğu'daki 17 ülkede büyük çaplı halk hareketlerinin yaşandığı 2019'a sokak protestoları damga vurdu. Şili, Endonezya, Hindistan, Bolivya, Kolombiya, Cezayir, Mısır, Irak, Lübnan ve İran'da halk, ekonomik ve sosyal sebeplerle sokağa çıktı. Gelişen ülkelerdeki yapısal sorunlar ve başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkelerle olan siyasi ve ekonomik gerilimler sokak protestolarına yol açan başlıca etkenler oldu.