CEM COŞKUN/BERLİN
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen aralık ayında yaptığı açıklamada “Avrupa Birliği’nin zorunlu aşıyı tartışmasından yanayım, ancak bu karar üye devletlere ait” diyerek topu hükümetlere atmıştı. Şu ana kadar aşıyı zorunlu hale getiren tek AB ülkesi Avusturya. Avrupa genelinde nüfusun yaklaşık üçte ikisi aşılanmış durumda. 4 büyük AB ülkesinde iki aşısı tamamlanmış vatandaşların nüfusa oranları ise şöyle: Fransa yüzde 74,6, İtalya yüzde 75,9, İspanya yüzde 80,5, Almanya yüzde 72,3 (Kaynak: Our World In Data). Avrupa’da hükümetler aşı konusunda baskıyı aşısızların günlük hayatlarını zorlaştıracak önlemlerle arttırıyor. Ama aşının zorunlu hale getirilmesine her hükümetin bakışı farklı.
Almanya'da meclis zorunlu aşı uygulamasında ikiye bölünmüş durumda
Almanya’da sağlık çalışanlarına aşı olma zorunluluğu getiren tasarı aralık ayında meclisten geçti ve aşıların tamamlanması için 15 Mart’a kadar süre tanındı. Hükümet şimdi de tüm vatandaşlara aşı zorunluluğu getirilmesi için çalışmalarını sürdürüyor. Özellikle Başbakan Olaf Scholz zorunlu aşı konusunda istekli. Ocak ayı sonunda partisi SPD’nin meclise aşı zorunluluğu tasarısını taşıması bekleniyor. Ancak üçlü koalisyonun küçük ortağı FDP daha şimdiden konu hakkında ikiye bölünmüş durumda. FDP’li 30’a yakın milletvekili zorunlu aşının anayasaya aykırı olduğunu savunuyor. Aşırı sağ parti AFD zaten aşının her türlüsüne karşı. Diğer partilerde de milletvekilleri arasında değişik görüşler hakim. Dolayısıyla mevcut resimde tasarının meclisten geçmesi zor görünüyor.
Ama belli ki ay sonuna kadar Almanya’da bu konu her yönüyle ve taraflarıyla tartışılacak. Tartışmalar şu anda iki eksen etrafında toplanıyor. İlki işin hukuki boyutu, ikincisi ise yeni mutasyonlara karşı aşıların etkinliği sorusu.
Fransa'da Macron zorunlu aşı yerine sosyal hayatı kısıtlamayı tercih etti
Sağlık çalışanlarına aşı zorunluluğu getiren ilk ülkelerden biri olan Fransa, 15 Ekim 2021 tarihine kadar aşılarını tamamlamayan 3 bine yakın sağlık çalışanını da açığa almıştı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron geçtiğimiz günlerde Le Parisien gazetesine verdiği röportajda, zorunlu aşı kararı almak istemediğini ancak aşısızların sosyal hayattaki faaliyetlere erişimlerini mümkün olduğunca kısıtlayacağını açıkladı. Macron’un “onları hayatlarından bezdirmek istiyorum” şeklindeki sözleri muhalefet partileri tarafından yakışıksız bulundu ve mecliste büyük tartışmalara yol açtı.
Macron'un bu açıklamaları, aşı pasaportu konusundaki yasa tasarısı oylamasının, hükümete karşı birleşen milletvekillerinin çabasıyla geciktirilmesinin ardından gelmişti.
İtalya'da 50 yaş üstüne aşı zorunlu
İtalya’da Kovid 19 salgını nedeniyle olağanüstü hal devam ediyor. Yeni yılın başlangıcında hükümet 50 yaş üstüne aşı zorunluluğu getirdi. Kovid aşısı sağlık çalışanları, eğitim personeli, ordu ve emniyet mensupları için zaten zorunluydu. Bakanlar Kurulu 50 yaş üstü için alınan kararı, “vaka artışını yavaşlatmak ve hastaneye yatma riski yüksek vatandaşlara koruma sağlamak” gerekçesiyle açıkladı.
İtalya dışında, Çekya ve Yunanistan’da da 60 yaş üstüne aşı zorunluluğu getirilmiş durumda. Aşı olmayanlar için konulan aylık 100 Euro para cezası ise düşük bulunuyor.
İspanya'da vatandaşların aşı bilinci sayesinde zorunlu aşı tartışması gündeme bile gelmedi
Avrupa’daki yüksek nüfuslu ülkeler arasında en yüksek aşılanma oranına sahip İspanya’da aşı zorunluluğu tartışmaya bile açılmadı. Sağlık Bakanı Carolina Darias, İspanyolların aşının yararları konusunda yüksek farkındalık gösterdiğini belirterek isteğe bağlı aşı uygulamasını sürdüreceklerini söyledi. İspanya’da mahkemelerin de bu tür zorlama ve kısıtlamalara karşı olduğu biliniyor. 2020 Mart-Mayıs ayları arasında uygulanan kapanma kararı mahkemeler tarafından anayasaya aykırı olarak nitelendirilmişti.
Zorunlu aşı gündemi meşgul edecek
Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin çoğunluğunda belli meslek gruplarına aşı zorunluluğu uygulanıyor. Ama başta da belirttiğimiz üzere tüm yetişkinlere aşı zorunluluğu getiren tek ülke şu an için Avusturya. 1 Şubat’tan itibaren aşı olmayan Avusturya vatandaşları 3600 Euro’ya varan para cezasıyla karşı karşıya kalacaklar.
Zorunlu aşı konusu sadece tartışmalı değil, aynı zamanda hukukla ve sağlıkla ilgili boyutları nedeniyle hayli karmaşık bir mesele olarak uzun süre gündemi meşgul edecek gibi görünüyor.