BM'de adil temsil ve işlevsellik için reform gündemi
-
Son yıllarda birçok ülke, Birleşmiş Milletlerde (BM) eşitsizlik ve adaletsizlik olduğu söylemiyle reform yapılması yönünde çağrıda bulunurken, özellikle BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) veto yetkisine sahip sadece 5 ülke olması tartışma yaratmayı sürdürüyor.
BM reformuna yönelik çalışmalar 1993'te Genel Kurul bünyesinde açık katılımlı çalışma grubu kurulmasıyla başladı. Grup, 2009'da Hükümetler Arası Müzakere formatına dönüştürüldü.
BM üyelerinin reform kapsamında hemfikir oldukları konular bulunurken farklı grupların, BMGK üye sayısı, daimi üyelik ve veto yetkisi hakkında görüş ayrılıkları bulunuyor.
BM sisteminde bazı değişiklikleri öngören reform çalışmaları ve bu çalışmaları gündeme getiren hükümetler arası grupların önerileri özetle şöyle:
BM reformu zorlu bir süreç
BM Şartı'nın 108'inci maddesine göre reform için tasarının, BM Genel Kurulunda 3'te 2 oranında onay alması gerekiyor.
Ardından bu reform tasarısının, ulusal meclislerde de kabul edilmesi gerekli. Bu ülkeler arasında 5 daimi üyenin tamamının da bulunması şartlar arasında. Daimi üyelerin ayrıca ret oyu kullansa dahi Genel Kurul oturumuna katılması da gerekliliklerden birisi.
G4 grubu üyeleri BMGK üyeliği istiyor
Brezilya, Almanya, Hindistan ve Japonya'nın oluşturduğu G4 grubu da BM'de reform yapılmasını isteyenler arasında. Grubun, Mart 2023'teki ortak açıklamasında, BMGK'deki koltuk sayısının 25 veya 26'ya çıkarılması teklif edildi.