Bölgesel farklılıklar kamu yatırımlarıyla giderilecek

Türkiye'de eğitim ve sağlık hizmetlerinin etkili bir şekilde sunulması, yaşam kalitesinin yükseltilmesi, rekabet gücünün artırılması, sürdürülebilir büyümenin sağlanması için gerekli sosyal ve fiziki altyapının geliştirilmesi, çevrenin korunması, AB kriterlerine uyum sağlanması için önemli miktarda kamu yatırımı ihtiyacı bulunuyor.

Kamu yatırımları gelişmiş ülkelerle Türkiye arasındaki ve Türkiye'deki bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması için de büyük önem taşıyor.

-DAHA FAZLA KAMU YATIRIMI-

2005-2010 döneminde genel devlet kapsamındaki kamu sabit sermaye yatırımlarının (KSSY) GSYH içindeki payının ortalamaları dikkate alındığında, 2010 yılında Türkiye'de AB üyesi ülkelerin ortalamasından daha az oranda KSSY gerçekleştirildiği görülüyor.

Söz konusu ülkelerin yüz ölçümlerinin ve Almanya hariç nüfuslarının Türkiye'den daha az olduğu, mevcut gelişmişlik seviyelerinin daha yüksek olduğu, mevcut altyapı ihtiyaçlarının büyük ölçüde tamamlanmış olduğu ve GSYH'lerinin mutlak büyüklüğü dikkate alındığında Türkiye'de daha fazla kamu yatırımı yapılması gereği ortaya çıkıyor.

-AĞIRLIK VERİLEN YATIRIMLAR-

Bu arada 2010 yılı kamu yatırım uygulamalarında ekonomik ve sosyal altyapıyı geliştirecek yatırımlara sektörel, bölgesel ve proje bazındaki öncelikler dikkate alınarak ağırlık verildi.

Türkiye'de bu yıl mahalli idare yatırımları ve yatırım işçilik giderleri hariç toplam tutarı 2010 yılı fiyatlarıyla 273,4 milyar lira, 2009 yılı sonu kümülatif harcaması 118,4 milyar lira ve 2010 yılı başlangıç ödeneği 27,8 milyar lira olan 2 bin 425 adet kamu yatırım projesi yürütülüyor.

Yatırım programında yer alan 2 bin 425 projenin 5,8 milyar lira tutarındaki 634'ü yıl içinde başlanıp bitirilmesi programlanan yıllık projelerden oluşuyor. 2010 yılında toplam proje tutarı 13 milyar lira, 2010 yılı ödeneği 860 milyon lira olan 241 adet çok yıllık yeni proje de yatırım programına dahil edildi.

-AB ÜLKELERİ YATIRIMLARI-

Bu yıl AB ülkeleri arasında Polonya'nın kamu yatırımlarının GSYH içindeki payı açısından en yüksek ülke olacağı tahmin ediliyor. Polonya'nın kamu yatırımlarının GSYH içindeki payının yüzde 6,3 olması bekleniyor.

Bu ülkeyi yüzde 5,6'lık oran ile Estonya ve Çek Cumhuriyeti, yüzde 5,4 oranı ile de Romanya'nın izleyeceği düşünülüyor.

Kamu sabit sermaye yatırımlarında yüzde 4,9 ile Slovenya'nın dördüncü, yüzde 4,7 ile Litvanya'nın da beşinci sırada yer alması bekleniyor.

Öte yandan AB ülkelerinin 2005 yılında yüzde 3,1 olan kamu yatırımlarının GSYH içindeki ortalama payının, 2010 yılında yüzde 3,6 olacağı öngörülüyor.

Kamu yatırımlarının GSYH içindeki payının bu yıl ABD'de yüzde 4, Japonya'da ise yüzde 3 olacağı hesaplanıyor.

-YATIRIM ORANLARI-

AB ülkeleri ile ABD, Japonya ve Türkiye'nin genel devlet kamu sabit sermaye yatırımlarının GSYH içindeki paylarının 2005 ve 2010 yılı karşılaştırmalı oranları şöyle:

ÜLKELER 2005 2010

(Yüzde) (Yüzde)

---------------- ---------- ----------

Polonya 3,4 6,3

Çek Cumhuriyeti 4,9 5,6

Estonya 4,0 5,6

Romanya 3,9 5,4

Slovenya 3,2 4,9

Litvanya 3,4 4,7

Bulgaristan 4,2 4,5

İrlanda 3,6 4,5

Hollanda 3,3 4,1

Letonya 3,1 4,1

İspanya 3,6 4,0

Lüksemburg 4,5 3,7

İsveç 3,0 3,6

Fransa 3,3 3,4

Malta 4,7 3,0

Yunanistan 2,8 2,8

Finlandiya 2,5 2,8

Macaristan 4,0 2,7

İngiltere 0,7 2,6

Danimarka 1,8 2,4

Slovakya 2,1 2,3

Portekiz 2,9 2,2

İtalya 2,4 2,2

Belçika 1,8 1,9

Almanya 1,3 1,9

Avusturya 1,1 1,1

--------------- ------------ ----------

AB Ülk. Ort. 3,1 3,6

--------------- ------------ ----------

ABD 2,4 4,0

Japonya 3,6 3,0

Türkiye 2,9 3,9