Borsa İstanbul'da 'enerji ayrışması'
Borsa İstanbul'da Enerji değer zincirinin farklı bölümlerinde yer alan şirketler arasındaki ayrışma Eylül ayı başından bu yana devam ediyor. Doğalgazda sanayi ve elektrik üretim santralleri için yüzde 40'ın üzerinde zam gerçekleşirken sanayici zamların kendilerini olağanüstü zorladığını belirtti.
Avrupa'da enerji üretim ve dağıtım şirketlerinin hisseleri Eylül'de düşüş kaydederken enerji şirketlerinin hisseleri artan doğalgaz, kömür ve petrol fiyatlarıyla beraber yükselmişti. Enerji değer zincirinin farklı bölümlerinde yer alan şirketler arasındaki ayrışma Borsa İstanbul'daki şirketlerin hisselerinde de görüldü.
Bloomberg HT’nin oluşturduğu ve aralarında Enerjisa, Ak Enerji ve Zorlu Enerji gibi 7 üretim ve dağıtım şirketinin bulunduğu BIST Enerji Dağıtım ve Üretim Endeksi Eylül ayı başından bu yana yüzde 23 değer kaybederken Tüpraş, Turcas ve İpek Doğal Enerji Kaynaklarının bulunduğu BIST Enerji Endeksi aynı dönemde yüzde 15 civarında yükseliş kaydetti.
Türkiye’de doğalgaz referans fiyatı 1 Eylül’de 2 bin 185 TL civarında bulunurken yüzde 30’dan fazla yükselişle 31 Ekim’de 3 bin 424 TL’ye kadar tırmandı. Türkiye, Eylül ayında elektriğinin yüzde 38,8’ini doğalgazdan üretirken yüzde 30,8’ini kömürden üretti. Eylül ayında hidroelektrik santrallerinin üretimdeki payı ise yüzde 10,33 oldu.
Doğalgazda sanayi abonelerine yüzde 48 zam geldi
Doğalgazda Kasım tarifesinde konut abonelerine zam yapılmazken, sanayi ve elektrik üretim santralleri için yüzde 40'ın üzerinde zam gerçekleşti.
BOTAŞ'ın internet sitesinden açıkladığı tarifeye göre konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uygulanan satış fiyatı bir önceki ayın tarifesiyle aynı kaldı ve bin metreküp doğalgaz için 1.488 lira olarak belirlendi.
Kasım ayı sanayi aboneleri için geçerli olacak tarife ise önceki tarifeye göre bin metreküp doğalgaz için yüzde 48,4 artışla 3.500 lira, elektrik üretim santrallerinin kullandığı bin metreküp doğalgaz için ise yüzde 46,8 artışla 4.000 lira oldu.
Sanayiciden "Doğalgaz zamları olağanüstü zorluyor" yorumu
Doğalgazda sanayi abonelerine ve organize sanayi bölgelerine zam yapılırken, sanayici zamların kendilerini olağanüstü zorladığını belirtti.
Bloomberg HT yayınına katılan Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu Başkanı Memiş Kütükçü, enerji maliyetlerindeki artışın rekabet şansını zorladığını da dile getirdi.
Kütükçü yayında konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:
Son dönemde enerjide artan maliyetler sanayicilerimizi olağanüstü zorluyor. Yılbaşından bu yana bakacak olursak doğalgazda sanayi tarifesi yüzde 147,5 zamlandı. Doğalgaz zamları elektriğe de zam anlamına geliyor. Doğalgazla elektrik üreten santrallerin maliyetleri arttığı zaman bu piyasa takas fiyatını da yukarı çekiyor. Bu da son kaynak tedarik tarifesiyle elektrik kullanan organize sanayi bölgelerimizin ya da serbest tüketicilerin maliyetlerini yukarı çekiyor. Enerji maliyetlerinin yükselmesi bizim gibi gelişmekte olan ülkelerdeki sanayicilerin rekabet şansını zorluyor.
Avrupa’da enerji ayrışması
Avrupa’da artan doğalgaz, kömür ve elektrik fiyatlarıyla beraber Iberdrola, Electricite de France ve Orsted gibi enerji dağıtım ve üretim şirketleri üzerindeki baskı artarken, Royal Dutch Shell, TotalEnergies ve Repsol gibi enerji şirketlerinin hisseleri değer kazanmıştı.
Avrupa Stoxx 600 Enerji Üretim ve Dağıtım Endeksi Eylül’de yüzde 6’dan fazla değer kaybederken Stoxx 600 Enerji Endeksi yüzde 9’dan fazla değer kazanmıştı. İki endeks Şubat ayından bu yana geçen sürenin büyük bir kısmında ters korelasyon içerisinde bulunuyordu.
